کووید 19و جهان پساکرونا

محمد درویش- کارشناس محیط‌زیست

جهان درگیر یک موقعیت کم‌نظیر تاریخی شده است که از آن به‌عنوان پاندمی کووید19 یاد می‌کنند. بیش از 215کشور رسما اعلام کرده‌اند که درگیر این پاندمی شده‌اند. مساحت مجموعه کشورهایی نیز که درگیر این بیماری نشدند، کمتر از مساحت استان اصفهان در ایران است. تنها چند جزیره کوچک از مهلکه کووید19 گریخته‌اند که احتمالا این مناطق کوچک نیز درگیر بیماری ‌شوند.
پاندمی کووید19 اما زنگ تفریح طبیعت بود. بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی در ایران و جهان مختل شد و براساس گزارشی که آژانس محیط‌زیست اتحادیه اروپا و ناسا منتشر کردند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در ‌ماه مارس2020 برابر با همان مقداری بود که در ‌ماه مارس1990 تولید شد.
کرونا توانست میزان تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان را 30سال به عقب بازگرداند که دستاورد بسیار بزرگی برای محیط‌زیست و حفاظت از طبیعت است. چون قرار بود اگر تمام 195کشوری که توافقنامه پاریس را امضا کردند به تعهدات خود وفادار بمانند، میزان تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان براساس این معاهده در سال2020 به سال2010 بازگردد. پیش‌بینی شده بود امسال 700گونه جانوری و گیاهی از دست بروند و برخی‌شان منقرض شوند که اگر روند پاندمی کووید19 به همین شکل ادامه داشته باشد، سهم بزرگی از گونه‌های گیاهی و جانوری کره زمین برای همیشه از دسترس خارج  خواهند شد. اکنون در جهانی زندگی می‌کنیم که 7میلیون نفر در سال به‌دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و حدود 20میلیون انسان نیز به معلولیت دچار می‌شوند. پاندمی ویروس کرونا اما در 3 ‌ماه اخیر نزدیک به یک میلیون خانواده را به‌دلیل مرگ بر اثر آلودگی هوا کمتر عزادار کرد. اگرچه متأسفانه بیش از 70هزار تن از بشریت در اثر ابتلا به کووید19 جان خود را از دست دادند.
ویروس کووید19 درست مانند یک پتک عمل کرد. کرونا به ما آموخت که اگر سبک زندگی‌ را تغییر ندهیم، اگر همچنان نابخردانه به عرصه‌های طبیعی تعدی کنیم، اگر همچنان به خرید و فروش حیات‌وحش ادامه دهیم و سوداگری‌ها مرز و پایانی نداشته باشد، ممکن است به مرحله Collapse یا فروپاشی برسیم.
در نتیجه جهان پساکرونا باید جهانی باشد که به حوزه پژوهش، سلامت و محیط‌زیست بیشتر اهمیت بدهد. در جهان پساکرونا رهبران و مسئولان جهان باید مسئولانه‌تر رفتار کنند و به جای آنکه بخش زیادی از بودجه‌های جهان را صرف نظامی‌گری و ساخت موشک‌های قاره‌پیما کنند، در مسیر ایمنی واقعی بشریت، یعنی دو حوزه سلامت و محیط‌زیست هزینه کنند.