رایزنی فشرده برای شکست تحریم سلامت

رضا کربلایی _ روزنامه‌نگار

یک‌ماه پس از گزارش اختصاصی همشهری با عنوان دیپلماسی سلامت علیه تحریم، روزنه‌هایی از گشایش احتمالی در شکسته شدن تحریم سلامت ایرانیان گرفتار کرونا و تحریم‌های آمریکا ایجاد شده است.

به گزارش همشهری، این روزها رایزنی مقامات بانک مرکزی و وزارت خارجه برای استفاده از حق قانونی ایران، جهت بهره‌مندی از منابع مالی کمک سریع صندوق بین‌المللی پول شدت گرفته و وارد فاز تازه‌ای شده است. روز پنجشنبه عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی از ارسال دومین نامه خود به رئیس صندوق بین‌المللی پول خبر داد و اعلام کرد: انتظار داریم که صندوق به سرعت، به درخواست ایران پاسخ مثبت دهد. ایران خود از بنیانگذاران صندوق بین‌المللی پول بوده و در 50سال گذشته از تسهیلات این نهاد جهانی استفاده نکرده است.
سکاندار بانک مرکزی که یکی از اولویت‌های کاری یک ماهه اخیرش را شکستن بن بست دریافت کمک از منابع صندوق بین‌المللی پول قرار داده، 22اسفند سال گذشته اعلام کرد؛ یک هفته قبل از آن، در نامه‌ای به کریستالیناگئورگیوا رئیس صندوق بین‌المللی پول، استفاده از حق ایران برای بهره‌مندی از طرح ۵۰ میلیارد دلاری تسهیلات سریع آن صندوق را برای استفاده در روند پیشگیری، درمان و مقابله با آثار اقتصادی ویروس کرونا، خواستار شده است. روزنامه همشهری 19اسفندماه سال گذشته در گزارشی نوشت: صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی تاکنون 62میلیارد دلار برای مقابله با ویروس کرونا درنظر گرفته‌اند، اما اصلی‌ترین پرسش این است که سهم ایران از این میزان اعتبار جهانی چیست؟ 

دستور روحانی به همتی
همزمان با رفع توقیف 1.6میلیارد دلاری از دارایی‌های توقیف شده بانک مرکزی نزد کلیر استریم لوکزامبورک آن‌هم پس از 4سال، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در گفت‌وگو با عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: «صندوق بین‌المللی پول باید به وظیفه خود نسبت به تعهدات بین‌المللی عمل کند.» او تأکید کرد: «صندوق بین‌المللی پول باید بدون هرگونه تبعیض بین ایران و دیگر کشورها در این شرایط بدون تأثیرپذیری از شیطنت‌های دشمنان ملت ایران، به وظیفه خود نسبت به تعهدات بین‌المللی عمل کند.» رئیس‌کل بانک مرکزی هم در گفت‌وگو با حسن روحانی با اشاره به اقدامات انجام گرفته گفت که درخواست ایران از صندوق بین‌المللی پول، در مرحله طرح در هیأت اجرایی صندوق است و ما مصمم به پیگیری آن هستیم.

گزارش رئیس‌کل به مردم
ساعتی پس از گفت‌وگوی رئیس‌کل بانک مرکزی با رئیس‌جمهوری، همتی با صدور بیانیه‌ای با عنوان گزارش به مردم اعلام کرد: یک‌ماه پیش، بعد از اعلام رسمی آمادگی صندوق بین‌المللی پول برای کمک سریع و بدون قید و شرط به کشور‌هایی که درگیر مقابله با ویروس کرونا هستند، درخواست ایران را برای استفاده از حق ایران از حمایت صندوق اعلام کردم، اما افرادی درخارج، درصدد وارونه جلوه دادن تلاش‌ها و انحراف درخواست‌های به‌حق ایران بوده‌اند.
اشاره رئیس‌کل بانک مرکزی ایران به برخی انتقادها و البته شیطنت‌ها برای جلوگیری از کمک صندوق بین‌المللی پول به ایران است که امیدوارند نماینده آمریکا و کشورهای همسو در این نهاد بین‌المللی با درخواست ایران مخالفت کنند. مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی فارسی گفته؛ ایالات متحده موضع خود را برای «صندوق بین‌المللی پول و جهان» روشن کرده و مخالفت خود با هرگونه تخصیص وامی به ایران را اعلام کرده است.
به گزارش همشهری، ایران از صندوق بین‌المللی پول درخواست 5میلیارد دلار کمک فوری کرده و محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری ایران شایعه رد درخواست ایران در صندوق بین‌المللی پول را مردود دانسته، در این میان رئیس‌کل بانک مرکزی هم اعلام کرده است: سازوکار اروپا اینستکس و حتی کانال مالی سوئیس که به ادعای خود آمریکا، از تحریم‌های یکجانبه آمریکا مستثنی است، کانال‌های در دسترس برای انجام برخی از مبادلات کمک‌های انسان دوستانه و از جمله  منابعی است که صندوق دراختیار ایران قرار خواهد داد و کشورهای اروپایی و سایر کشورها، در روند استفاده از این 2 کانال قرار دارند. همتی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه مخالفت آمریکا، به وجهه تخصصی صندوق و نیزکارکرد آن برای کمک به کشورهای عضو، به‌ویژه ایران، آسیبی نرساند، گفت: ما مصمم به پیگیری درخواست خود در قالب تامین مالی سریع هستیم.
اشاره همتی به 2کانال مالی اینستکس و کانال مورد نظر دولت آمریکا یعنی کانال مالی سوئیس نشان‌دهنده ایران است که مسیر انتقال پول درخواستی ایران از صندوق بین‌المللی پول از 2مسیر فراهم است و بهانه احتمالی آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه درصورت تصویب پیشنهاد ایران، امکان انتقال پول وجود ندارد را مخدوش می‌سازد.
هرچند جزئیاتی از نامه رئیس‌کل بانک مرکزی و رایزنی‌های صورت گرفته با صندوق بین‌المللی پول منتشر نشده، اما به‌نظر می‌رسد درصورت مخالفت این نهاد بین‌المللی با درخواست ایران تحت فشار آمریکا، ایران درصدد توقف پرداخت حق عضویت خود برخواهد آمد که هنوز درباره قطعیت این فرضیه نمی‌توان به محکمی قضاوت کرد.