برنامه راهبردی دولت برای خروج از لیست سیاه

با گذشت یک هفته از قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، اکثریت اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و کمیته نظارتی این نهاد، مصلحت را در سکوت خلاصه کرده‌اند و درحالی‌که افکار عمومی انتظار پاسخگویی و شفافیت از این چهره‌ها دارد، ظاهراً آنها قرار نیست در قبال تصمیم خود مسئولیت‌پذیر باشند. در این شرایط، دولت با ناخرسندی از وضع موجود، وعده داده تمام توان خود را برای حل این موضوع، پیشگیری از ورود خسارت بیشتر به منافع ملی و تشدید هزینه‌های تحریم بر زندگی مردم به‌کار ببندد و البته در بیانیه ۹ بندی خود که دیروز منتشر کرده، از همه نهادهای ذیربط خواسته با تصویب لوایح مرتبط با FATF، موانع موجود را از سر راه تسهیل زندگی مردم بردارند.

منتقدان، مصلحت را در سکوت دیدند
به گزارش همشهری، بعد از 4سال، به‌واسطه وقفه‌ای که طبق نظر اکثریت اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام در تصویب لوایح مرتبط با FATF ایجاد شد، نام ایران دوباره وارد لیست سیاه FATF شد. در این شرایط که اقتصاد ایران باید هزینه تصویب نشدن دو لایحه پیوستن ایران به 2کنوانسیون مبارزه با جرائم مالی سازمان‌یافته فراملی و تأمین مالی تروریسم را بپردازد، مخالفان تصویب این لوایح راهکاری برای جبران آن ارائه نمی‌دهند. سؤال افکار عمومی این است که راز سکوت مصلحت‌نشینان منتقد و دلیل مخالفت آنها با 2لایحه پیشنهادی دولت یعنی پالرمو و CFT چیست؟
اصلی‌ترین مخالفان تصویب لوایح مدنظر دولت، در مجمع تشخیص مصلحت، چهره‌های نزدیک به طیف اصولگرایان بوده‌اند که پس از انتخابات اخیر هم اکثریت کرسی‌های مجلس را در دست گرفته‌اند. حسن روحانی، رئیس‌جمهور که قبل از نشست اخیر گروه ویژه اقدام مالی به‌صراحت گفته بود که دیگر کاری از دست دولت برنمی‌آید، یک روز پس‌ازاین اتفاق اعلام کرد: وقت آن رسیده آنهایی که به‌دست آمریکا بهانه داده‌اند، پاسخگوی موضع‌ غیرکارشناسانه خود باشند، این حق ملت بزرگ ایران نبود و نیست که در لیست اقدام تقابلی یک نهاد بین‌المللی قرار گیرد.

دولت؛ تنها در میدان نبرد
البته منتقدان و مخالفان همکاری ایران با گروه ویژه اقدام مالی پاسخگوی تصمیمشان نیستند. چنان که ایرنا گزارش داده 5عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از پاسخگویی در این‌باره امتناع کردند و 4تن دیگر حتی تلفن خود را پاسخ ندادند. غلامرضا مصباحی‌مقدم گفته تا زمان مشورت با همکارانش دراین‌باره صحبتی نخواهد کرد. محمدحسین صفارهرندی هم گفته سخنگو باید مواضع مجمع را اعلام کند. پرویز داوودی و غلامرضا آقازاده و حسین مظفر هم از مصاحبه طفره رفته‌اند و احمد توکلی به سبب بیماری امکان صحبت نداشته است. نکته جالب اینکه حتی برخی چهره‌های اصلاح‌طلب مجمع نظیر مجید انصاری، سیدمحمد صدر و محسن مجتهد شبستری هم واکنشی نشان نداده‌اند. در این کارزار، سرشناس‌ترین چهره‌های مخالف، آیت‌الله احمد جنتی، محسن رضایی، محمدباقر قالیباف، احمد وحیدی، حسین مظفر، غلامرضا مصباحی‌مقدم، سعید جلیلی، احمد توکلی و پرویز داوودی بوده‌اند و حالا دولت تنها در میدان نبرد با دشواری‌های پس از افتادن نام ایران در لیست سیاه دست و پنجه نرم می‌کند.

واکنش‌ها به لیست سیاه
مهدی کرباسیان از چهره‌های شناخته شده اقتصاد ایران می‌گوید: اینکه برخی ادعا می‌کنند قرار گرفتن در لیست سیاه FATF تأثیری بر اقتصاد ایران نمی‌گذارد اصلاً صحیح نیست و جای تأسف دارد که مسئولان اقتصادی برای آرام کردن جو سیاسی این حرف را می‌زنند. او به‌صراحت می‌گوید: باید بپذیریم که قرار گرفتن در لیست سیاه نه‌تنها بر اقتصاد بلکه بر نقل و انتقالات مالی تأثیر شدیدی می‌گذارد زیرا می‌تواند در فعالیت صرافی‌ها هم اختلال ایجاد کند و حتی کشورهای چین و روسیه نیز باید آن را اجرا کنند.
 لیدا شهابی، دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا هم می‌گوید: موضوع FATF شرایط را بسیار دشوار خواهد کرد و حتی معدود بانک‌هایی که به‌صورت چراغ‌خاموش با ایرانی‌ها کار می‌کردند نیز از ادامه همکاری خودداری خواهند کرد.

راه خروج باز است
درحالی‌که برخی کارشناسان نزدیک به جریان مخالف دولت در تلاشند ورود ایران به لیست سیاه را کم‌اهمیت نشان دهند، کامران ندری، کارشناس بانکی می‌گوید: تحریم‌های FATF فراتر از تحریم‌های آمریکاست، زیرا قبل از ورود به لیست سیاه، بانک‌های چین، روسیه، هند و حتی ترکیه حاضر به همکاری با ایران بودند و به تحریم‌های آمریکا اهمیت چندانی نمی‌دادند؛ اما در شرایط حاضر باید اقدامات سختگیرانه‌تری درباره حساب‌های ایرانی‌ها یا حساب‌هایی که با ایرانیان در ارتباط هستند انجام دهند. نه‌فقط فعالان اقتصادی و اکثریت کارشناسان که بسیاری از دیپلمات‌ها هم بر این نظر بودند و هستند که راهی جز همکاری با FATF نیست. ازجمله کورش احمدی، دیپلمات پیشین ایرانی تأکید دارد: راه خروج ایران از لیست سیاه FATF باز مانده و قرار نیست برای خروج از آن، همه‌چیز از ابتدا شروع شود بلکه کافی است کار از همانجا که متوقف شده ادامه یابد که یک مورد آن، الحاق به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT است.

برنامه راهبردی دولت برای خروج از لیست سیاه
به‌نظر می‌رسد دولت هم معتقد است کار باید از جایی که متوقف شده باردیگر دنبال شود چنان که در جلسه دیروز هیأت وزیران، درخصوص این تصمیم بیانیه‌ای صادر و برنامه راهبردی دولت برای خروج از لیست سیاه FATF ارائه شد.در بیانیه 9بندی دولت تأکید شده است: دولت در سال‌های گذشته، برای خروج از لیست سیاه، 4لایحه قانونی را، تهیه و تصویب و به مجلس تقدیم کرد که مجلس هم، این لوایح را به تصویب رساند؛ اما شورای نگهبان، یکی از این لوایح، یعنی لایحه مربوط به مبارزه با تأمین مالی تروریسم (CFT) را به مجلس بازگرداند و در نهایت به سبب قانع نشدن مجلس، موضوع به مجمع تشخیص مصلحت، ارجاع و در آنجا با گذشت یک سال از طرح موضوع، این امر مهم، مسکوت گذاشته شد. متأسفانه لایحه مهم دیگر، یعنی لایحه الحاق به معاهده مبارزه با پولشویی نیز که با رفع ایرادات شورای نگهبان در مجلس عملاً نهایی شده بود، در دستور کار مجمع قرار گرفت و این لایحه هم با گذشت یک سال، بدون تصمیم‌گیری مسکوت ماند.دولت در بیانیه خود تأکید کرده وقتی آمریکا، نقشه یارگیری برای تشکیل مجدد جبهه‌ای ضد‌ایران را دارد، برای نشان دادن چهره‌ای قانون‌گرا، منضبط و ضد‌تروریسم، ایران باید تلاش مضاعفی کند و دادن هرگونه بهانه به‌دست دشمنان، کمک به نقشه‌های ضد‌ایرانی آنها تلقی می‌شود؛ از این‌رو دولت، با قوت بر این باور است که باید موانع موجود بر سر راه تصویب این 2 لایحه رفع شده و بهانه از دست بدخواهان گرفته شود. بر این اساس دولت اقدامات خود در این زمینه را دنبال خواهد کرد و تمام توان خود را برای حل موضوع، بهبود شرایط و پیشگیری از ورود خسارت بیشتر به منافع ملی و تشدید هزینه‌های تحریم بر زندگی مردم به‌کار خواهد بست.