استعفای ماهاتیر

محمدامین خرمی ـ خبرنگار

  ائتلاف مصلحتی میان ماهاتیر محمد و انور ابراهیم، 2رقیب سیاسی دیرینه در مالزی بالاخره ازهم پاشید و ماهاتیر با ارسال نامه‌ای به دفتر پادشاه این کشور، استعفایش را از سمت نخست‌وزیری اعلام کرد. ماهاتیر محمد دیروز با انتشار یک بیانیه دوخطی، خبر استعفایش را تأیید کرد و جامعه مالزی را در شوک فرو برد. او در اقدامی غیرمنتظره از رهبری حزبش هم استعفا کرد. در گام بعدی، حزب ماهاتیر از ائتلاف حاکم که با عنوان ائتلاف «اتحاد امید» شناخته می‌شود، خارج شد تا بحران به مهمان ناخوانده فضای سیاسی مالزی تبدیل شود.
کناره‌گیری ماهاتیر محمد از قدرت در حالی اتفاق ‌افتاد که متحد سیاسی‌اش یعنی انور ابراهیم او را به «خیانت» متهم کرده است. این دو چهره کلیدی سیاسی مالزی حدود 2سال پیش با هدف به زیر کشیدن نجیب رزاق از قدرت، در ائتلافی که ناممکن به‌نظر می‌رسید، در کنار هم قرار گرفتند. آنها پیروز انتخابات شدند و ماهاتیر محمد قول داد با گذشت یک یا 2سال نخست‌وزیری را به انور ابراهیم بسپارد. اکنون اما انتشار خبرهایی مبنی بر مذاکرات پشت پرده حزب ماهاتیر محمد با حزب «سازمان ملی متحد مالایایی‌ها» که 2سال پیش با شکل‌گیری ائتلاف اتحاد امید از صحنه سیاسی مالزی پس زده شد، باعث شده تا انور ابراهیم متحد خود را خائن بنامد؛ موضوعی که به استعفای ماهاتیر محمد منجر شد.
طبق گزارش رسانه‌های مالزیایی، برخی اعضای حزب ماهاتیر طی هفته‌های اخیر در هتلی در نزدیکی کوآلالامپور با نمایندگان حزب سازمان ملی متحد مالایایی‌ها دیدار کرده‌اند تا زمینه‌های یک ائتلاف میان 2حزب را بررسی کنند. گفته می‌شود حتی برخی اعضای حزب انور ابراهیم نیز در این جلسه‌ها حضور داشته‌اند.
ماهاتیر محمد طی ماه‌های اخیر از سوی انور ابراهیم و نزدیکانش برای تعیین تاریخ انتقال قدرت تحت فشار بود اما او که عنوان مسن‌ترین رئیس دولت جهان را یدک می‌کشید، از عمل به وعده خود و تعیین زمان دقیق برای واگذاری قدرت به متحد سیاسی خود یعنی انور ابراهیم طفره می‌رفت که همین باعث اختلاف‌نظر و شکاف در ائتلاف آنها شد.
روابط میان ماهاتیر محمد 94ساله و انور ابراهیم 72ساله همیشه متلاطم بوده است. ماهاتیر بین سال‌های 1981 تا 2003 نخست‌وزیر بود و انور ابراهیم طی این ‌سال‌ها گاهی در کنار او و گاهی در مقابل او بود. ماهاتیر سال‌ها قبل از انتخابات سال2019، از دنیای سیاست خداحافظی کرده بود اما پرونده بزرگ فساد مالی که رد پای نجیب رزاق هم در آن دیده می‌شد، باعث شد تا ماهاتیر که از او به‌عنوان معمار مالزی نوین یاد می‌شود، بار دیگر به عرصه سیاسی قدم بگذارد و برای شکست نجیب رزاق تلاش کند. او برای رسیدن به این هدف، با انور ابراهیم که اکنون در جایگاه رقیب مقابل او قرار گرفته، ائتلاف کرد. ائتلاف آنها اما کمتر از 2سال دوام آورد تا همچنان رگه‌های اختلاف میان این دو چهره سیاسی پررنگ بماند.
در شرایط فعلی، ممکن است پادشاه مالزی مجلس را منحل و انتخابات زودهنگام اعلام کند. یا ممکن است به انور ابراهیم فرصتی برای تشکیل دولت بدهد. وقایع روزهای اخیر اما باعث شده است شماری از پرنفوذترین اعضای حزب انور ابراهیم او را ترک کنند. همین مسئله احتمال موفقیت او در تشکیل دولت را به‌شدت کاهش داده است.



تایم‌لاین
روابط متلاطم ماهاتیر محمد و انور ابراهیم




1982
 انور ابراهیم به‌عنوان یک سیاستمدار جوان که رفته‌رفته شناخته می‌شد، پس از به قدرت رسیدن ماهاتیر محمد به حزب او یعنی حزب سازمان ملی متحد مالایایی‌ها موسوم به آمنو پیوست.

1993
 انور در حزب رشد کرد و در سمت معاون نخست‌وزیر در کنار ماهاتیر قرار گرفت.


1998
 اختلافات میان این دو بر سر سیاست‌های اقتصادی مالزی در بحرانی که اقتصاد آسیا را به لرزه درآورده بود باعث اخراج انور از سوی ماهاتیر شد.


1999
 انور حزب خود را تاسیس کرد. او همزمان به جرم فساد به زندان افتاد.

2003
 ماهاتیر پس از 22سال فعالیت به‌عنوان نخست‌وزیر، از صحنه قدرت خداحافظی کرد.

2004
 انور از زندان آزاد شد.

2015
 انور در دولت نجیب بار دیگر به زندان افتاد.

2016
 ماهاتیر از حزب حاکم استعفا کرد و از نجیب خواست به‌خاطر فساد مالی قدرت را تحویل دهد.

2018
 ماهاتیر و انور باهم علیه نجیب ائتلاف کردند. آنها نجیب را شکست دادند. انور مورد عفو قرار گرفت.

2019
 انور به‌طور کامل از اتهاماتش تبرئه شد.

2020
 ماهاتیر تحت فشار انور برای تحویل قدرت قرار گرفت. ماهاتیر در زمان انتخابات وعده داده بود پس از مدتی نخست‌وزیری را به انور واگذار کند.