حوادث طبیعی
هراس سیل‌زدگان
سیل‌زدگان خوزستان و لرستان بعد از تجربه‌های تلخ امسال و خسارت‌های فراوان به خانه و زندگی‌شان، نگران سیل دوباره هستند
سیده زهرا عباسی- خبرنگار
این بار سیل بیاید، خانه‌هایشان می‌ریزد. خانه‌های ترک‌خورده گاومیش‌آباد، کوت‌عبدالله و مناطق دیگر حاشیه اهواز هنوز رد آب‌گرفتگی دو ماه قبل را بر چهره دارند. ترک‌های عمیق روی دیوار خانه‌ها محرومیت اهالی را بیشتر از مناطق دیگر به رخ می‌کشند و نگرانی مردم را از باران دوچندان کرده است.
نگرانی مردم در حاشیه کارون
حکیم یکی از ساکنان گاومیش‌آباد است. خانه‌اش در آب‌گرفتگی روزهای آخر آذر خسارت دید و نشست کرد. او و همسایه‌اش در زبان محلی می‌گویند: «خانه‌هایمان غرق شد.» هیچ‌کدام اما خسارت این غرق‌شدگی را نگرفتند و حالا مانده‌اند با بارانی که از روز گذشته (دوشنبه) شروع شد و می‌گویند تا آخر هفته ادامه دارد، چه باید بکنند. حکیم از تخلیه برخی مناطق گاومیش‌آباد برای جلوگیری از بحران سیل می‌گوید و توضیح می‌دهد: «کل گاومیش‌آباد 16 خیابان است. روز قبل، از مردم برخی از خیابان‌ها خواستند خانه‌هایشان را تخلیه کنند و به سالن ورزشی هادی‌آباد بروند.» او با بیان اینکه در آب‌گرفتگی آذرماه، بسیاری از خانه‌ها در 6 خیابان گاومیش‌آباد دچار آب‌گرفتگی شد، از شیوه رسیدگی به سیل‌زدگان گلایه می‌کند و می‌افزاید: «کارشناسان بنیاد مسکن برای بازدید خسارت‌ها آمدند. خانه همسایه روبه‌رویی من ترک برداشت، اما در برگه کارشناسی نوشتند، سالم است. خانه من هم خسارت دیده بود و کارشناس تایید کرد، اما هنوز بنیاد مسکن خسارت را پرداخت نکرده است.» او و دیگر اهالی منطقه خانه‌هایشان قدیمی است. با آجر ساخته شده و مقاومتی ندارد. گوشه گوشه محل زندگی‌شان هم زباله و لجن و ماندآب به چشم می‌آید. کمترین بارشی این منطقه را غرق در آب می‌کند. یدیع جم‌پور از ساکنان همین منطقه چنین نظری دارد و می‌گوید: «مردم این منطقه خیلی محروم هستند. در آب‌گرفتگی آذرماه 4-5 روز آب در خانه‌هایمان ماند و بعد از گذشت 2 ماه به جز یک پتو از طرف ارتش، هیچ چیز به ما ندادند. زباله‌ها هم که کل منطقه را گرفته و با یک بارندگی خود این زباله‌ها باعث آب‌گرفتگی و سیلاب می‌شود.» اهالی گاومیش‌آباد معتقدند با ترس از بارندگی و سیلاب‌های گذشته، هنوز چادرهایشان را جمع نکرده‌اند تا اگر حادثه‌ای رخ داد، حداقل سرپناهی داشته باشند.
آسیب‌پذیری سیل‌بندها در جنوب خوزستان
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خوزستان هم البته این نگرانی‌ها را بی‌مورد نمی‌داند. هرچند علی خدادی از آماده‌باش برای مقابله با سیلاب احتمالی خبر می‌دهد، اما او هم تاکید می‌کند که سیل‌بندهای مناطق پایین دست خوزستان در سیل‌های گذشته آسیب‌پذیر شده‌اند.
او رسوب باقی‌مانده از سیل سال گذشته و ابتدای امسال را هم یکی از مشکلات مدیریت سیل در این استان می‌داند و توضیح می‌دهد: «رودخانه‌ها بعد از 2 سیل قبلی هنوز کامل لایروبی نشده و به همین دلیل ظرفیت‌شان کاهش یافته است. بخشی از سیل‌بندها تعمیر شده، اما بودجه و امکانات کافی برای تعمیر همه این سیل‌بندها در اختیار استان نبوده است.»
خدادادی البته از آماده‌باش سازمان آب و برق برای مدیریت ذخیره سدها و ورودی و خروجی آن‌ها خبر می‌دهد و تجربه سیل گذشته را هم در مدیریت حوادث احتمالی موثر می‌داند.
ترس از تکرار یک اتفاق تلخ در لرستان
نگرانی از سیلاب فقط مختص ساکنان حاشیه کارون نیست. مردم پلدختر، خرم‌آباد، الیگودرز، معمولان و سلسله هنوز خسارت‌های سیل فروردین را از یاد نبرده‌اند. با این که ساخت‌و سازها در این مناطق پیشرفت خوبی داشته و حالا اغلب سیل‌زدگان سر خانه و زندگی‌شان برگشته‌اند، اما نگرانی از تکرار خسارت‌ها انکارشدنی نیست. یکی از ساکنان پلدختر که ساخت‌وساز خانه‌اش تازه به پایان رسیده است در این باره می‌گوید: «مردم سیل‌زده لرستان تازه از زیر بار خسارت‌ها کمر راست کرده‌اند و قطعا سیل دوباره می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. ما از باران نمی‌ترسیم. اما مدیریت سیل فروردین نشان داد خسارت‌ها به سرعت جبران نمی‌شود و همین خسارت‌های احتمالی است که ما را نگران کرده.»
با این وجود، مسئولان از آماده‌باش شهرهای مختلف در برابر سیل احتمالی خبر می‌دهند و به همین دلیل روز گذشته (دوشنبه) به اغلب ساکنان حاشیه رودخانه‌ها به ویژه عشایر هشدار داده شد. از جمله شهرهایی که ساکنانش هشدار گرفتند، پلدختر بود که ساکنان حاشیه رودخانه‌های آن به مناطق امن هدایت شده‌اند.
علاوه بر لرستان و خوزستان، اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری، همدان، کردستان، مرکزی، کرمانشاه، ایلام و کهگیلویه‌وبویراحمد هم مناطقی هستند که به دلیل بارش‌های شدید در معرض وقوع سیل قرار دارند. نگرانی از سیل در این استان‌های غربی در شرایطی است که اغلب آن‌ها هنوز با مشکلات گذشته دست وپنجه نرم می‌کنند و از سوی دیگر، ویروس کرونا جو برخی از این استان‌ها از جمله مرکزی را از حالت عادی خارج کرده است.
سدهای خوزستان پذیرای بارش‌هاست
استاندار خوزستان با بیان اینکه بارش‌های شدید تحت تاثیر سامانه جدید بارشی در 3 حوضه کرخه، دز و کارون پیش‌بینی شده است به همشهری می‌گوید: ظرفیت سدهای استان برای جمع‌آوری بارش‌ها کافی است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در حوضه کرخه تا 10 روز آینده شاهد یک میلیارد و 300 میلیون مترمکعب بارش خواهیم بود که خوشبختانه سد دز 2 میلیارد مترمکعب ظرفیت خالی دارد. همچنین در حوضه دز پیش‌بینی 1 میلیاد و 100 میلیون بارش شده است که 1 میلیارد و 300 میلیون ظرفیت خالی وجود دارد. در حوضه کارون هم یک میلیاد متر مکعب بارش پیش‌بینی شده که سد کارون4 میلیاد و 500 مییلون مترمکعب ظرفیت خالی دارد. غلامرضا شریعتی با تاکید بر ظرفیت خالی سدهای استان پیش‌بینی می‌کند که مشکل خاصی در پایین‌دست پیش نمی‌آید و فقط شاهد آب‌گرفتگی در برخی مناطق خواهیم بود. وی البته تاکید می‌کند که ذخیره سدها بعد از بارندگی به صورت تامین حقابه تالاب هورالعظیم و کشاورزان تخلیه می‌شود تا ظرفیت برای بارندگی‌های بعدی وجود داشته باشد.
آماده‌باش 350 تیم امدادی در اصفهان
مدیرکل مدیریت بحران اصفهان به پیش‌بینی بارندگی شدید در مناطق غربی اصفهان اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: با توجه به این هشدار، جلسه ستاد هماهنگی مدیریت بحران تشکیل و مرخصی مدیران امدادی تا پایان هفته لغو شد. منصور شیشه‌فروش از آماده باش همه مناطق در معرض خطر اصفهان خبر می‌دهد و می‌افزاید: 350 تیم امدادی شامل هلال‌احمر، فوریت‌های پزشکی و راهداری در آماده‌باش هستند. همچنین کنترل سیل‌بندها، سازه‌های پرخطر در حریم رودخانه‌ها، بازدید از مسیل‌ها و رودخانه‌ها و لایروبی احتمال مناطق پرخطر، کنترل سیل‌بندها در مناطق جمعیتی مانند مسکن مهر و روستاها، تجهیز انبارهای امدادی، بررسی بندهای آبخیزداری، سیستم‌های هشدار سیل در رودخانه‌ها، وضعیت مخزن و ورودی و خروجی سدها بخشی از اقدامات صورت گرفته با توجه به هشدارهاست. وی از پیش‌بینی بروز 3 پدیده در اصفهان می‌گوید که شامل بارش برف در مناطق مرتفع غربی، باران‌های سیل‌آسا در غرب و شمال و وزش باد شدید در شرق می‌شود.
