نجات زمین با الگوی ترمیم لایه ازن
با پیروی از پروتکل مونترآل حفره لایه ازن طی سالها با همکاری ۲۰۰ کشور از وضعیت بحرانی خارج شد. اما همین روند میتواند زمین را از تغییرات آب و هوایی نجات دهد؟
با گزارشهای بسیار زیادی که در مورد وضعیت آب و هوا ارائه میشود، احساس ناامیدی بین مردم رو به افزایش است. اما تاریخ بشر در گذشته نشان داده است که ما میتوانیم برای حل مشکلات زیستمحیطی که به ظاهر غیرقابل تحمل هستند متحد شویم. «پروتکل مونترآل» در دهه 1980شرایطی را فراهم کرد که لایه ازن بازیابی شود. اکنون دانشمندان دریافتند که این پروتکل فواید دیگری هم داشته است؛ چراکه تغییرات اقلیمی تا 25درصد کند شده است.
به گزارش نیواطلس، لایه ازن در بالای جو، با بازتاب مضرترین اشعههای خورشید، به قابل سکونتماندن زمین کمک میکند. با این حال، در اواسط دهه 1980دانشمندان حفره بزرگی را در این لایه بر فراز قطب جنوب کشف کردند. در عرض چند سال، تقریباً 200کشور عضو سازمان ملل متحد، پروتکل مونترآل را امضا کردند. این پروتکل استفاده از کلروفلوئوروکربنها(CFC) را که بهعنوان مقصر اصلی معرفی شده بودند، منع میکرد. اکنون با کوچکشدن سریع حفره لایه ازن طی 30سال، میتوان این موضوع را بهعنوان یک داستان موفقیتآمیز در حوزه محیطزیست جهانی معرفی کرد.
طبق یک مطالعه جدید که در دانشگاه نیوساوتولز(UNSW) انجام شده، ممکن است نتیجه این پروتکل حتی بهتر از آن چیزی باشد که تصور میکردیم. پژوهشگران با استفاده از 2سناریوی متفاوت، آب و هوای جهانی را مدلسازی کردند؛ یکی با مصوبات پروتکل مونترآل و دیگری بدون آن. این سناریوها از زمان تصویب این پروتکل در دهه 80تا به امروز را پوشش دادند و با استفاده از یک برآورد محافظهکارانه، رشدی معادل 3درصد در سال برای آنها پیشبینی شد.
این گروه پژوهشی دریافت که بسیاری از معیارهای تغییرات اقلیمی مندرج در پروتکل مونترآل در مقایسه با یک سناریوی معمولی، به میزان قابل توجهی بهتر عمل میکنند. براساس پروتکل مونترآل، متوسط دمای جهانی تا اواسط قرن حداقل یک درجه سانتیگراد خنکتر از سناریوهای دیگر است و این دما بین 3تا 4درجه سانتیگراد در قطب شمال بالا میرود.
ریشاو گویال، نویسنده اصلی این پژوهش میگوید: با توجه به اینکه انبوه CFC ها، هزاران برابر قویتر از یک گاز گلخانهای مانند دیاکسید کربن است، بنابراین پروتکل مونترآل نهتنها لایه ازن را نجات داد بلکه بخش قابل توجهی از گرمشدن کره زمین را نیز کاهش داد.
نکته قابل توجه این است که این پروتکل در مقایسه با توافقنامه کیوتو که بهطور ویژه برای کاهش گازهای گلخانهای طراحی شده است، تأثیر بهمراتب بیشتری بر گرمایش کره زمین گذاشته است؛ اقدامی که بهعنوان بخشی از توافقنامه کیوتو انجام شده و دمای هوا را تا اواسط قرن فقط 12/0درجه سانتیگراد کاهش میدهد. حالا این عدد را با کاهش دمای یک درجه سانتیگرادی پروتکل مونترآل مقایسه کنید.
پروتکل مونترآل
این توافقنامه بهعنوان یک معاهده مستقل و در عین حال متمم و مکمل پیوست کنوانسیون وین در زمینه مواد مخرب لایه ازن در سال ۱۹۸۷ امضا و 2سال بعد لازمالاجرا شد. پروتکل مونترآل را میتوان نمونهای از موفقترین همکاریهای زیستمحیطی بینالمللی دانست. کشورهای عضو این پروتکل، سلسله قواعدی را وضع کردهاند که در پرتو آخرین اطلاعات علمی و فنی، مرتب، اصلاح و بازنگری میشود و تاکنون ۹۶ماده از آن تصویب شده است.
این اتفاق فقط برای دمای سطح زمین رخ نداده است. پروتکل مونترآل اثرات منفی ناشی از تغییرات آب و هوا را هم کاهش داده است. وسعت یخهای دریای قطب شمال در تابستان براساس این پروتکل حدود 25درصد بیشتر تخمین زده میشود. ذوبشدن ورقه یخ گرینلند و افزایش سطح دریا نیز به لطف این پروتکل کندتر صورت میگیرد.
تغییرات اقلیمی برای ما بهعنوان یک مسئله بزرگ لاینحل مطرح شده است، اما این مطالعه برای ما امیدهای تازهای به ارمغان میآورد.
این مسئله به تغییرات بیسابقهای در همه جنبههای جامعه نیاز دارد و اگر زودتر دست بهکار شویم حلشدنی است. متیو انگلند، یکی دیگر از نویسندگان این پژوهش میگوید: موفقیت پروتکل مونترآل نشان میدهد که معاهدات بینالمللی برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانهای واقعاً کار میکنند. آنها میتوانند به شکلهای بسیار مطلوبی بر آب و هوای محل سکونت ما تأثیر بگذارند و به ما کمک کنند تا از سطوح خطرناک تغییرات اقلیمی جلوگیری کنیم. مونترآل CFC ها را طبقهبندی کرده است و هدف بزرگ بعدی این است که میزان انتشار دیاکسید کربن به صفر برسد.
موفقیت یک پروتکل
موفقیت پروتکل مونترآل نشان میدهد که معاهدات بینالمللی برای محدود کردن انتشار گازهای گلخانهای واقعا کار میکنند. آنها میتوانند به شکلهای بسیار مطلوبی بر آب و هوای محل سکونت ما تأثیر بگذارند و به ما کمک کنند تا از سطوح خطرناک تغییرات اقلیمی جلوگیری کنیم