دوشنبه داغ در چهارراه استانبول

در مبادلات دیروز شیب صعودی قیمت دلار پرقدرت‌تر شد و به 14هزارو300تومان رسید تا رکورد تازه‌ای در نیمه دوم سال به ثبت برسد؛ این رشد به افزایش قیمت طلا هم منجر شد. دیروز قیمت هرگرم طلا هم با ثبت بالاترین رکورد قیمت در سال‌جاری، به هر گرم 537 تا 539هزار تومان رسید. به‌گزارش همشهری، روند رشد قیمت دلار دوباره شتاب گرفته و موجی از نگرانی را در فضای اقتصاد ایجاد کرده؛ زیرا افزایش قیمت دلار ناشی از کاهش ارزش پول ملی است و می‌تواند به رشد قیمت‌ها در بازار کالا و خدمات منجر شود. قیمت هر دلار آمریکا که از ابتدای امسال تا آبان‌ماه تحت‌تأثیر عرضه‌های مستقیم بانک مرکزی با آرامش مواجه شده بود، دوباره بنای صعود گذاشته و ظرف روزهای اخیر وارد کانال صعودی پرقدرتی شده است. دیروز قیمت هر دلار آمریکا از مرز 14هزارو300تومان عبور کرد که بالاترین قیمت در نیمه دوم سال تلقی می‌شود. همگام با رشد قیمت دلار، قیمت سکه و طلا هم افزایش یافت و به محدوده 537 تا 539هزار تومان رسید که این بالاترین رکورد قیمت طلا در طول امسال است. دیروز همچنین قیمت هر سکه بهار آزادی تحت‌تأثیر رشد قیمت دلار به 5میلیون‌و234هزار تومان رسید.

رشد ناشی از FATF
با وجود اینکه هنوز به‌طور دقیق نمی‌توان دلایل رشد قیمت دلار را ارزیابی کرد اما به‌طور قطع می‌توان گفت این رشد قیمت ناشی از افزایش تقاضا بوده اما در مورد علت افزایش تقاضا برای خرید دلار به‌طور دقیق نمی‌توان سخن گفت. برخی شایعات حاکی است علت رشد تقاضا برای خرید دلار ناشی از نزدیک شدن به موعد بررسی پرونده ایران در گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF است. با توجه به اینکه هنوز لوایح مرتبط با مقررات FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام تأیید نشده احتمال قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه پولشویی افزایش یافته است. گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF اجلاس خود را از روز یکشنبه در پاریس آغاز کرده و تا روز پنجشنبه ‌نظر خود را درباره اقدام‌های ایران اعلام خواهد کرد. درصورتی‌که نام ایران وارد لیست سیاه FATF شود، مراودات ارزی و مالی بانک‌های ایرانی با جهان به‌طور کامل قطع خواهد شد و این خود زمینه را برای افزایش قیمت انواع ارزها فراهم خواهد کرد. پیش از این مجید انصاری، معاون سابق رئیس‌جمهوری در توییتی در این‌باره نوشته بود: تصویب نشدن FATF یعنی فلج شدن تجارت خارجی با همه دنیا و افزایش شدید قیمت ارز و فشار مضاعف به معیشت مردم. با این حال در روزهای گذشته فرهاد دژپسند و عبدالناصر همتی این موضوع را رد کردند و احتمال دادند نام ایران وارد لیست سیاه نشود. 

افزایش تقاضا و کمبود ارز
برآورد‌های دقیق‌تر از دلایل افزایش تقاضا برای خرید ارز نشان می‌دهد هر سال همزمان با نزدیک شدن به روز‌های پایانی سال تقاضای فصلی برای خرید دلار افزایش می‌یابد. در طول سال‌های گذشته منابع ارزی بانک مرکزی کفاف تامین تقاضای داخلی را می‌کرد اما از پارسال تحت‌تأثیر اعمال تحریم‌های آمریکا و کاهش فروش نفت، منابع ارزی موجود برای پاسخگویی به تقاضای داخلی در روزهای پایان سال کفاف نمی‌دهد. برخی تحلیلگران بر این باورند که علت اصلی رشد قیمت دلار نامتناسب بودن میزان عرضه و تقاضا و بسته بودن دست بانک مرکزی برای تزریق ارز جدید به بازار است. فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول اتاق بازرگانی تهران در همین رابطه، گفت: افزایش تقاضا و کمبود ارز عامل اصلی رشد قیمت دلار است. او افزود: با کاهش فروش نفت، درآمدهای ارزی کشور کاهش یافته و بر این اساس در تامین طرف تقاضا با مشکل روبه‌رو شده‌ایم. نبود تناسب بین عرضه و تقاضا یکی از عوامل تأثیرگذار بر افزایش نرخ ارز بوده است.
با وجود این، دیروز عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی این موضوع را رد و تأکید کرد: میزان ذخایر ارزی در حد مطلوبی است. او گفت: با وجود فشارهای حداکثری دولت آمریکا و مجموع اقدامات برای محدود کردن تجارت و نقل و انتقال پولی و ارزی، در ۱۱‌ماه سال۹۸ خوشبختانه ۳۵.۵میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، ضروری و مواداولیه تامین کرده‌ایم. او ادامه داد: از این ۳۵.۵میلیار دلار، ۱۴میلیارد دلار برای کالاهای اساسی دارو، تجهیزات پزشکی و نهاده‌های دامی بوده است. همتی گفت: در ۱۱‌ماه امسال ۲۲میلیارد دلار ارز صادراتی به چرخه اقتصاد بازگشته که از این ۲۲میلیارد دلار، ۳۰درصد آن به‌صورت واردات در مقابل صادرات بود که با راهبری بانک مرکزی و فعالان اقتصادی محقق شده است.