جهان
روهینگیا؛ قوم سرگردان
بیش از 10هزار کشته و 700هزار آواره، نتیجه حملات سازماندهی‌شده ارتش و گروه‌های افراطی بودایی علیه مسلمانان روهینگیا در میانمار بوده است تا جهان این روزها شاهد یکی از غم‌انگیزترین اتفاقات ساخته دست بشر باشد.
طبق اعلام سازمان پزشکان بدون مرز، این احتمال وجود دارد که آمار قربانیان از مرز 14هزار نفر هم گذشته باشد؛ قربانیانی که گفته می‌شود بیش از 70درصد آنها مرگ دلخراش داشته‌اند؛ یعنی یا با گلوله کشته شده‌اند، یا زنده‌زنده در آتش سوخته‌اند و یا سرشان را از تن جدا کرده‌اند. سازمان پزشکان بدون مرز همچنین اعلام کرده است بیش از هزار کودک در میان کشته‌شدگان هستند.
آنهایی که زنده مانده‌اند یا در منطقه‌ای غیر از استان «راخین» زندگی می‌کرده‌اند یا از میانمار به کشور همسایه، یعنی بنگلادش گریخته‌اند. راخین، در غرب میانمار، طی حدود 15ماه گذشته صحنه بی‌رحمانه‌ترین حملات به روستاها و کمپ‌های روهینگیایی‌ها بوده است. با آغاز کشتار گسترده اقلیت روهینگیا، آنها راهی جز گریز به بنگلادش نداشتند. گروه‌های بزرگی از مسلمانان روهینگیا درحالی‌که از سوی نیروهای ارتش میانمار تعقیب می‌شدند، پیاده به سمت بنگلادش به راه افتادند. طبق آمار منتشرشده از سوی این کشور، با احتساب بیش از 300هزار آواره روهینگیایی که در سال‌های گذشته به این کشور پناهنده شده‌اند، اکنون حدود یک‌میلیون آواره روهینگیایی در مناطق مرزی بنگلادش به‌سرمی‌برند؛ آوارگانی که نه در کمپ‌های تحت نظارت سازمان ملل بلکه در چادر و جنگل روزگار می‌گذرانند.
مسلمانان روهینگیا دهه‌هاست که در میانمار مورد آزار و اذیت و کشتار قرار می‌گیرند. آنها تا پیش از آغاز کشتار اخیر، جمعیتی حدود یک‌میلیون و 300هزار نفر داشتند که بیشتر در مناطق فقیر میانمار زندگی می‌کردند. قوم روهینگیا از دیرباز، نسلی پس از نسل دیگر، ساکن این سرزمین بوده‌اند اما دولت میانمار آنها را به رسمیت نمی‌شناسد، برای آنها حقوق شهروندی قائل نیست و آنها را مهاجران غیرقانونی «بنگالی» می‌داند. گروه‌های افراطی بودایی نیز همصدا با دولت، روهینگیایی‌ها را دشمن خود می‌دانند و در دوره‌های مختلف در حمله به روستاها اقدام به قتل آنها کرده‌اند. بین سال‌های 2012 تا 2014 نزدیک به 300نفر از روهینگیایی‌ها در حمله گروه‌های تندرو بودایی کشته شدند.
اما گستردگی کشتار و آوارگی روهینگیایی‌ها طی یک سال گذشته بی‌سابقه بوده است. دولت میانمار این افراد را در کمپ‌ها و روستاهایی بدون امکانات و به دور از مناطق شهری متمرکز کرده بود و آنها حق تحصیل و کار نداشتند و نمی‌توانستند از کمپ‌ها و روستاهای محل سکونت خود خارج شوند. دولت به این شرایط هم راضی نشد و طی حملات سازماندهی‌شده ارتش با همراهی گروه‌های افراطی بودایی، از زمستان سال گذشته کشتار گسترده روهینگیایی‌ها را آغاز کرد. بسیاری از روستاها، کمپ‌ها و سکونتگاه‌های روهینگیایی‌ها به آتش کشیده شدند. تصاویر کشتار روهینگیایی‌ها و به آتش کشیدن روستاهای آنها جهان را بهت‌زده کرد. 2 سال پیش نیز تصاویر عده زیادی از این مردم که در گریز از دولت مرکزی میانمار، روی قایق‌های بزرگ در میانه آب‌های جنوب‌شرق آسیا برای هفته‌ها بدون آب و غذا سرگردان بودند جامعه جهانی را شوکه کرد.
دولت میانمار تحت فشار افکار عمومی و سازمان‌های بین‌المللی مجبور به واکنش به کشتارها شده و برای بازگرداندن آوارگان روهینگیا دست به اقدام زده است. حدود 2ماه پیش نمایندگان دولت میانمار طی مذاکراتی با دولت بنگلادش بر سر بازگشت حدود 700هزار آواره روهینگیایی توافق کردند. روند بازگشت آوارگان قرار است طی 2سال آینده انجام شود. طبق توافق، دولت میانمار متعهد شده آوارگانی را که به این کشور بازگردند ابتدا در کمپ‌های موقت اسکان دهد و در ادامه، برای آنها در مناطقی که پیش از این ساکن بوده‌اند، خانه‌های دائمی بنا کند. مقام‌های 2 دولت همسایه بر سر بازگشت آوارگان به نتیجه رسیده‌اند، اما مشخص نیست روهینگیایی‌ها خود تمایلی به بازگشت به خاک میانمار داشته باشند؛ سرزمینی که هیچ‌گاه با آنها مهربان نبوده است. قوم روهینگیا اکنون به قوم سرگردان و بی‌وطنی تبدیل شده که هیچ آینده روشنی پیش رو ندارد.
