هوشمندی پایتخت معنوی الگوی سایر کلانشهرها

حامد فوقانی _ خبرنگار

پایتخت معنوی کشور، پایتخت هوشمندسازی ایران شده تا همپای تهران الگوی سایر کلانشهرها برای هوشمند شدن فرایندهای اداره شهر شوند. ۲منطقه مشهد هم‌اکنون ۴۶خدمت الکترونیکی به شهروندان ارائه می‌دهند که این اقدام فصل تازه‌ای در هوشمندسازی شهرداری‌ها به‌حساب می‌آید. نمایشگاه هوشمند در همین راستا در مشهد مقدس برپا شده است.  چندی پیش بود که شهرداری‌های تهران و مشهد تفاهمنامه‌ای به امضا رساندند و براساس آن قرار شد‌ از طریق فضای وب و الکترونیک بسترهای جدیدی در خدمات‌رسانی شهری و شهروندی فراهم شود. در این بین منطقه۱۲ مشهد ۶ماهی است که خدمات شهری خود را به‌ویژه در زمینه شهرسازی به‌صورت الکترونیکی ارائه می‌کند. منطقه۱۲ یکی از مناطق نوی شهر مشهد به‌حساب می‌آید که هم‌اکنون هیچ شهروندی برای انجام کارهای خود ازجمله دریافت پروانه، پرداخت عوارض، رفع مشکلات شهرسازی و عملیاتی مالی با کارشناس شهرداری منطقه رو در رو دیدار ندارد. شهریار آل‌شیخ، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری مشهد این مسئله را گامی بزرگ‌ در کاهش فساد می‌داند و به همشهری می‌گوید: «اگرچه در برابر ایجاد شهرداری الکترونیک مقاومت‌هایی وجود دارد اما این مسئله کاهش تردد در شهر را سبب می‌شود و می‌تواند در بلندمدت از هزینه‌ها به‌شدت بکاهد.»

براساس این گزارش، الکترونیکی ساختن فرایندهای شهری در منطقه۱۲ مشهد، ۲۹تیرماه امسال کلید خورد. یک‌ماه پیش نیز طرح هوشمندسازی در منطقه۸، یکی از مناطق قدیمی با بافت‌های فرسوده فراوان (بافت نزدیک به حرم مطهر) شروع شد و حالا هوشمندی در راه مناطق دیگری مثل ۹ و ۱۱ است. به گفته آل‌شیخ طی این مدت شهرداری تبریز، ارومیه، یزد، شیراز، اصفهان و رشت برای الگو گرفتن از مجموعه‌های هوشمندسازی شده و تبادل اطلاعات مشهد بازدید داشته و خواستار همکاری شده‌اند. به گفته او البته چون برخی از فرایندها در شهرهای دیگر فرق می‌کند باید آنها اقدامات الکترونیکی را برای خود بومی‌سازی کنند. یکی دیگر از گام‌هایی که در دومین شهر کشور از لحاظ وسعت و جمعیت در حال انجام است، به اپلیکیشن «شهرمن» ارتباط پیدا می‌کند. این برنامه هوشمند، ۱۰زیربرنامه دارد و شهروندان از مسیر آن قادر خواهند بود به بسیاری از نیازهای شهری، فرهنگی، خدماتی، شهرسازی، حمل‌ونقل و تردد و ترافیکی پاسخ دهند. اینطور که معاون برنامه‌ریزی شهرداری مشهد عنوان می‌کند طی یک‌سال این خدمات به ۱۴۲مورد افزایش می‌یابد.

سلامت اداری و شفاف‌سازی‌ با شهرداری الکترونیک 
طرح شهرداری الکترونیک که قرار است به مرور در همه مناطق مشهد اجرا شود، هم‌اکنون در ۴۶حوزه خدمات شهری به‌صورت هوشمند و برخط به شهروندان مشهدی خدمت‌رسانی کند. حذف ۴۹امضای غیرضروری و کاهش ۹ساعته زمان درخواست خدمات شهروندان از تبعات مثبت اجرای شهرداری الکترونیک بوده است. ضمن اینکه طبق نظرسنجی‌ها بیش از ۷۰.۲درصد شهروندان از این طرح رضایت داشته‌اند. این طرح یکپارچه شهری که ۲۹تیرماه امسال برای نخستین‌بار در منطقه۱۲ اجرایی شده در آینده نزدیک قرار است، پس از اجرا در همه مناطق مشهد، تجربیات خود را با دیگر کلانشهرها و شهرهای کشور هم به اشتراک بگذارد. کاهش مراجعات حضوری مردم، تسهیل روند اداری، اصلاح فرایند‌های پاسخگویی، سلامت اداری، شفاف‌سازی‌ و ایجاد وحدت رویه در حوزه‌های مختلف و در نهایت، تحقق شهر هوشمند از اهدافی است که شهرداری الکترونیک دنبال می‌کند.
شهرداری الکترونیک هم‌اکنون در 5حوزه عمران و شهرسازی، حمل‌ونقل و ترافیک، خدمات شهری و فضای سبز، فرهنگی و هنری و ارتباط مردمی با ارائه 46خدمت به شهروندان آغاز شده است.
برای اجرایی شدن این طرح سایت و نرم‌افزار ویژه‌ای طراحی شده و زیرساخت‌های لازم برای آموزش به شهروندان درخصوص پیگیری درخواست‌ها با حضور کارشناسان مربوطه در ساختمان اداری منطقه12 مهیا شده است و طی آن شهروندان با شماره تلفن همراه و کدملی وارد سامانه می‌شوند و بعد از ثبت درخواست، طبق جدول زمانی مشخص، پاسخ خود را دریافت می‌کنند. علی زینت‌بخش، شهردار منطقه۱۲ مشهد در این‌باره گفت: «شهرداری الکترونیک هم‌اکنون در 5حوزه عمران و شهرسازی، حمل‌ونقل و ترافیک، خدمات شهری و فضای سبز، فرهنگی و هنری و ارتباط مردمی ۴۶خدمت را به شهروندان ارائه می‌دهد.»
او با بیان اینکه زیرساخت‌های شهرداری الکترونیک در راستای شعار شهر هوشمند و خلاق در منطقه آماده شده است، اضافه کرد: «این طرح برای نخستین‌بار در کشور توسط شهرداری مشهد اجرایی شده است. البته شهرداری مشهد آماده است تا تجربیات و زیرساخت‌های این طرح را با دیگر شهرهای کشور به اشتراک بگذارد. کمااینکه هم‌اکنون شهرداری‌های اهواز، یزد، اصفهان، یزد، ارومیه و رشت آمادگی خود را برای تبادل اطلاعات در این زمینه اعلام کرده‌اند.»

بستر یکپارچه برای ارائه خدمات مختلف
محمد عین‌القضات، مدیر ساماندهی شبکه یکپارچه خدمات و کسب و کارهای شهری شهرداری مشهد درباره فعالیت‌های نرم‌افزار موبایلی (اپلیکیشن) «شهر من» گفت: این نرم‌افزار، بستری یکپارچه برای ارائه خدمات مختلف به شهروندان است و به‌مرور زمان، قابلیت‌های آن توسعه می‌یابد. در این نرم‌افزار، برنامه‌های مختلف نظیر نقشه شهر برای معرفی شهر مشهد و چشم شهر برای انعکاس مشکلات شهری توسط شهروندان بارگذاری شده‌است و تا یک سال دیگر، خدمات آن به مرور تکمیل و همه برنامه‌های شهر هوشمند روی آن بارگذاری می‌شود.
او با بیان اینکه این نرم‌افزار در راستای یکپارچه‌سازی‌ خدمات طراحی شده، آبان‌ماه امسال در نمایشگاه بین‌المللی کتاب مشهد به مردم معرفی شد و برای تکمیل آن از نظرات شهروندان،دانشجویان و دانش‌آموزان هم کمک گرفته‌ایم.
مدیر ساماندهی شبکه یکپارچه خدمات و کسب و کارهای شهری شهرداری مشهد همچنین گفت: از آنجا که شهرداری‌ها مدت‌هاست به‌دنبال مدیریت یکپارچه شهری هستند و این موضوع به آرزوی آنان تبدیل شده است؛ به همین‌خاطر مدت‌هاست به‌دنبال راهکارهای اجرایی و عملی تحقق یکپارچه‌سازی‌ خدمات هستیم.

آل‌شیخ، معاون برنامه‌ریزی شهرداری مشهد: هوشمندی شهرها گامی بزرگ‌ در کاهش فساد شهرهاست  اگرچه در برابر ایجاد شهرداری الکترونیک مقاومت‌هایی وجود دارد اما این مسئله کاهش تردد در شهر را سبب می‌شود و می‌تواند در بلندمدت از هزینه‌ها به‌شدت بکاهد