
پیشنهاد مسیر گردشگری نوروزی در کوچهپسکوچههای تهران
تهران تماشایی

مرضیه موسوی
شلوغی که پایش را از شهر بیرون میگذارد محلهها دیدنیهای خود را به رخ میکشند و فرصت دید و بازدید از شهر فراهم میشود. کوچهپسکوچههای تهران دیدنی کم ندارد؛ از موزهها و خانههای تاریخی تا گذرها و میدانهای پرخاطره شهر. چند سالی است که همین دیدنیها، گردشگری در تهران را رونق داده است. خانهها و عمارتهای تاریخی و تفریحی و گردشگری ممکن است همین کنار گوشتان باشد؛ گاهی لازم است برای رفتن به هر یک از اینها مسیر کوتاهی را مهمان مترو و تاکسی باشید یا پیاده خود را به دیدنیهای شهر برسانید. این گزارش پیشنهادی است برای محلهگردی در تهران. کافی است خود را با راحتترین وسیله نقلیه عمومی به ابتدای هر مسیر برسانید تا تور نیم روزه گردشگری را برای خودتان رقم بزنید.
باغ ملی
پشت سردر باغ ملی جزیره آرام و ساکتی جا خوشکرده است که بیشتر شهروندان از حضورش بیاطلاع هستند. قدیمیترین ساختمانهای این محوطه که به میدان مشق شهرت دارد به دوره ناصرالدین شاه برمیگردد. روزگاری قشون قزاق در همین میدان مشق نظامی میدیدند و ناصرالدین شاه از بالکن بالای سردرباغ ملی مشق نظامی قشون را تماشا میکرد. ساختمان شرکت نفت ایران و انگلیس و ساختمان قزاقخانه که بخشی از آن، این روزها به دانشکده هنر تبدیل شده است بخشی از دیدنیهای محوطه میدان مشق و پشت سردر باغ ملی هستند.
موزه پست
ساختمان موزه پست دیواربهدیوار سردر باغ ملی و ورودی آن در محوطه باغ ملی قرار دارد. بازدید از نخستین ساختمان وزارت پست کشور در دوره قاجار، لطف دیدن مجموعه تمبرها و ابزار مربوط به پستخانههای قدیمی، انواع وسایل نقلیه پستچی از اسب تا دوچرخه و گاری و هواپیما و وسایل نقلیه دیگر از جذابیتهای این موزه است. بلیت ورودی این موزه ۲ هزار تومان به ازای هر بازدیدکننده است.
موزه ملی ملک
کتابخانه و موزه ملی ملک درست در غرب محوطه باغ ملی قرار دارد و بازدید از آن فرصت آشنایی با موقوفات حاج حسین ملک را فراهم میکند. نخستین موزه وقفی خصوصی کشور اینجاست و با سر زدن به آن میتوانید گنجینهای از تمبرها و سکهها، قلمدانهای لاکی، نسخههای خطی، آثار خوشنویسی و گنجینهای از آثار تاریخی دیگر را ببینید. کتابخانه ملی ملک یکی از شش گنجینه بزرگ نسخههای خطی کشور است که شانه به شانه کتابخانه مجلس و کتابخانههای بزرگ دیگر میزند. بهای ورودی این موزه 300 تومان است.
سرای کاظمی
کوچه طهماسبی راه خود را از کوچه امامزاده یحیی(ع) جدا میکند و درست در ابتدای همین کوچه عمارت تاریخی «سرای کاظمی» قرار دارد. این عمارت بازسازی شده نمونهای از معماری قاجاری در خانههای تهران است؛ خانهای با معماری درونگرا که در آن میتوان سراغی از بادگیر و رختشویخانه و آبانبار را گرفت. سرای کاظمی نمایشگاهی از موزه مردمشناسی را هم در حوضخانه خود به نمایش گذاشته است.
بازارچه نواب
گذر امامزاده یحیی(ع) شما را به یکی از تاریخیترین بازارچههای تهران یعنی گذر نواب میرساند. بخشی از این گذر بازارچهای مسقف است با تیرکهای چوبی که هنوز هم اهالی گذر بازارچه را از باد و باران و آفتاب دور میکند. اهالی قدیمی بازارچه هنوز هم به رسم گذشته گذرهای تهران سقف بازارچه را با پارچه میپوشانند تا تندی آفتاب آزارشان ندهد. کوچههای آشتیکنان این گذر سردرهای قدیمی با معماریهای زیبا را پیش چشم نمایان میکند. بازارچه نواب لوکیشن فیلمهایی مثل قیصر بوده است. در همین بازارچه خانهها و عمارتهای تاریخی مثل حمام نواب یا خانه نان و نمک هستند که میتوانید روی خوردن غذاهای سنتی و خانگی در آن حساب کنید.
امامزاده یحیی(ع)
مقبره امامزاده یحیی(ع) در دل یکی از قدیمیترین محلههای تهران قرار دارد؛ خیابان 15 خرداد و کوچه امامزاده یحیی(ع). کتیبههای تاریخی این امامزاده قدمت آن را به دوره صفویه نسبت میدهند. گنبد مخروطیشکل آستان امامزادهیحیی(ع) برگرفته از معماری دوره سلجوقی است و از این نظر معماری مقبره امامزاده یحیی(ع) را منحصربهفرد میکند. چنار 900 ساله تهران هم درست در ورودی این امامزاده به تماشای رهگذران ایستاده است.
میدان حسنآباد
میدان حسنآباد و ساختمانهای گنبدی شکلش در آستانه 90 سالگی یکی از دیدنیترین میادین تاریخی تهران است. بهخصوص با خلوت شدن تهران در تعطیلات نوروز فرصت خوبی برای دیدن زیباییهای معماری اطراف این میدان فراهم است. میدان حسنآباد 4ساختمان قدیمی با 8گنبد در اطرافش است که قرینگی این ساختمانها جلوه آن را دوچندان کرده است. میدان هشت گنبد یکی از نامهای قدیمی این میدان است.
موزه ثبت احوال
میدان حسنآباد را که به سمت غرب طی میکنید درست پشت دیوارهای ساختمان ثبت احوال کشور ساختمان تاریخی موزه ثبت احوال قرار دارد. موزه مهجور ثبت احوال در تعطیلات رسمی نخستین روزهای سال تعطیل است. اما امکان بازدید از آن در سایر روزها فراهم است. تماشای تاریخچه ایجاد سجل احوال، سیر تغییر و تحول آن و قدیمیترین شناسنامههای کشور دسترنج شما از دیدن این موزه است که در کنار دیدن معماری ویژه این ساختمان نصیبتان میشود.
مقبره شیخ هادی نجمآبادی
مقبره خانوادگی شیخ هادی نجمآبادی در خانه قدیمی شیخ هادی قرار دارد؛ همانجایی که در سالهای دور شیخ هادی روی تلی از خاک مقابل خانهاش مینشست و به درددل مردم گوش میداد. بیمارستان نجمآبادی یادگار این پزشک در منطقه 11 است. نجمآبادی در کنار آیتالله فیروزآبادی از پزشکانی بود که با لباس روحانیت در اتاق عمل حاضر میشد و به جراحی بیماران میپرداخت. وقتی به این خانه در خیابان شیخ هادی رسیدید در بزنید تا در را به رویتان باز کنند و بتوانید از این خانه بازدید کنید.
چشمهعلی
برای رفتن به «چشمهعلی» یا به گویش محلیها «چشملی» باید خودتان را به خیابان فداییان اسلام برسانید. چشمهعلی درست پایین باروی قدیمی ری قرار دارد. کتیبهای که روی دیوار بارو، بالای این چشمه نیمه خشک میبینید به دستور فتحعلیشاه قاجار در آنجا نگاشته شده است.
موزه آستان عبدالعظیم حسنی(ع)
موزه آستان حضرت عبدالعظیم(ع) آثار نفیسی از هزاره چهارم قبل از میلاد تا دوره قاجار را در 2طبقه به نمایش گذاشته است. نسخههای قدیمی از قرآن کریم و صحیفه سجادیه و نهجالبلاغه، نسخ خطی، اشیای زینتی، هنرهایی مثل فلزکاری، آبگینه، نقاشی، نقاشیخط و خوشنویسی و... در گنجینه این موزه به چشم میخورد.
ابنبابویه
گورستان تاریخی ابنبابویه که در خیابانی به همین نام واقع شده است دومین گورستان تهران از نظر قدمت محسوب میشود. قبل از دوره ناصرالدین شاه محل این گورستان باغ بود تا اینکه در سرداب این باغ کتیبه و مقبره شیخ صدوق کشف شد که نشان میداد پیش از آن هم اینجا گورستانی تاریخی بود. از همان زمان ابنبابویه به گورستانی برای خاکسپاری مشاهیر تهران تبدیل شد. مقبره افراد مشهوری از جمله تختی، دکتر فاطمی، شیخ رجبعلی خیاط، مصدق، میرزاده عشقی و... در این گورستان تاریخی هست.
برج طغرل
درست در ضلع شرقی ابنبابویه و در خیابان ابنبابویه برج تاریخی طغرل واقع شده است. یکی از شاخصههای این برج سلجوقی این است که با دنبال کردن رد آفتاب و سایه روی تیغههای عمارت برج میتوان فهمید زمان چه ساعتی را نشان میدهد. طغرل بیک سلجوقی فردی است که مزار او در این برج قرار دارد.
موزه سینما
باغ فردوس یا موزه سینما کمی پایینتر از میدان تجریش و در خیابان ولیعصر(عج) واقع شده است. بازدیدکنندگان از این موزه شانس بازدید از یک عمارت قجری با معماری زیبا را دارند که با گچبری و آجرکاری تزیین شده است. موزه سینما به معرفی چهرههای سینمایی و ابزارهای قدیمی فیلمبرداری میپردازد. بخش کودک و نوجوان، اتاق صدا و دوبله از جذابیتهای این موزه است. موزه سینما روزهای شنبه تعطیل است.
موزه زمان
موزه زمان در خیابان ولیعصر(عج)، نرسیده به تجریش، ابتدای خیابان زعفرانیه قرار دارد. این خانه موزه تاریخی متعلق به «حسینخداداد» از رجال قاجار محلی بود و در آن انواع ساعتهای قدیمی و ارزشمند مثل ساعتهایی که ناصرالدین شاه از ملکه ویکتوریا و شاهان سایر کشورها هدیه گرفته به نمایش درآمده است. ساعتهای لوکسی که اغلب مکانیکی هستند و عقربههای آن نمایش ویژهای برای نشان دادن زمان به اجرا میگذارند؛ در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
موزه موسیقی
خیابان مقصودبیک حوالی میدان تجریش موزه موسیقی را در خود جا داده است. در این موزه میتوانید نمونههایی از انواع سازهای ایرانی را ببینید؛ سازهایی که در موسیقی سنتی اقوام ایرانی کاربرد دارد و اکنون کمتر اثری از آن در موسیقی به چشم میخورد. در این موزه میتوانید با نحوه ضبط کردن صفحههای موسیقی در گذشته هم آشنا شوید.
بازارچه نواب
گذر امامزاده یحیی(ع) شما را به یکی از تاریخیترین بازارچههای تهران یعنی گذر نواب میرساند. بخشی از این گذر بازارچهای مسقف است با تیرکهای چوبی که هنوز هم اهالی گذر بازارچه را از باد و باران و آفتاب دور میکند. اهالی قدیمی بازارچه هنوز هم به رسم گذشته گذرهای تهران سقف بازارچه را با پارچه میپوشانند تا تندی آفتاب آزارشان ندهد. کوچههای آشتیکنان این گذر سردرهای قدیمی با معماریهای زیبا را پیش چشم نمایان میکند. بازارچه نواب لوکیشن فیلمهایی مثل قیصر بوده است. در همین بازارچه خانهها و عمارتهای تاریخی مثل حمام نواب یا خانه نان و نمک هستند که میتوانید روی خوردن غذاهای سنتی و خانگی در آن حساب کنید.
موزه ملی ایران باستان
ساختمان موزه ملی ایران باستان هنر دست «آندره گدار» هنرمند سرشناس فرانسوی است. اینجا نخستین موزه رسمی کشور است. آثار تاریخی کشف شده در حفاریهای باستانشناسی در تپههای تاریخی ایران و آثاری از دورههای مختلف تاریخی در این موزه به نمایش گذاشته شده است. مجسمه مرد نمکی، سرباز اشکانی و منشور کوروش از معروفترین آثار به نمایش درآمده در این موزه هستند. موزه ملی ایران بخشی را هم به نمایش گنجینه آثار تاریخی دوران اسلامی اختصاص داده است. اگر در تعطیلات نوروز به این موزه میروید فرصت بازدید از نمایشگاه آثار موزه لوور را که تا خردادماه مهمان این موزه هستند از دست ندهید. بهای بازدید از این موزه 2هزار تومان و بهای بازدید از نمایشگاه لوور 5هزار تومان است.
خانه مدرس
برای رفتن به خانه مدرس باید کوچه امامزاده یحیی(ع) را به سمت کوچه مرادی و کوچه جاویدی پشت سر بگذارید. این خانه موزه، روزگاری محل سکونت آیتالله مدرس بود که چند سال پیش به موزه تبدیل شد. اطلاعاتی در مورد جنبش مشروطه، شیوه زندگی آیتالله مدرس و تهران در دوره مشروطه با سرک کشیدن به گوشه و کنار این خانه به دست میآورید.
موزه آبگینه
خیابان تماشایی سیتیر در کنار کلیساها و آتشکده و کنیسه دیدنی که دارد مهمترین موزه آبگینه کشور را در خود جا داده است؛ خانه تاریخی قوامالسلطنه که دیدن معماری زیبای آن خالی از لطف نیست و در تالارهای دیدنیاش میتوانید نمونههایی از آبگینهها و سفالینههای تاریخی کشف شده از چغازنبیل تا دوره قاجار را ببینید. انتهای این مسیر گردشگری فرصتی است برای سر زدن به کافه گل رضاییه، یکی از قدیمیترین کافههای تهران یا رفتن به کباب لقمهفروشیها و ساندویچیهای نام آشنای سیتیر. چند صباحی است که کافههای سیار و دکههای فروش انواع خوراکیها هم پا به این خیابان گردشگرپذیر باز کردهاند و شبهای این خیابان را روشن میکنند.
عمارت دبیرالملک
این عمارت متعلق به میرزا «محمدحسین خان فراهانی» ملقب به «دبیرالملک» از مربیان دستگاه مستوفیگری قاجار بود. فراغتخانه نامی است که کاربری عمارت تاریخی دبیرالملک در کوچه جاویدی، کوچه فخرالملک را به رخ میکشد. عمارت دبیرالملک فرصت بازی و دورهمیهای دوستانه را برای شما فراهم میکند. «اتاق فرار» یکی از جدیدترین سرگرمیهای تهران با بازنمایی لوکیشن تهران در دهه 30 است که در این عمارت میتوانید آن را تجربه کنید و در کافه کنج حیاط دبیرالملک خستگی سفر نیم روزهتان به قلب تهران را از تن به در کنید.
موزه مقدم
موزه مقدم در خیابان امام خمینی(ره) را به دلیل استفاده از تزیینات گرانقیمت یکی از ارزشمندترین و گرانترین خانههای تهران میدانند. خانهای که دکتر «محسن مقدم» آن را ساخته و بعد از مرگش مدیریت آن را به دانشگاه تهران سپرده است. این موزه از معدود خانههای تاریخی تهران است که در آن میتوانید سراغ نمونههایی از باغ ژاپنی یا قلعه را در داخل عمارت بگیرید. در بازدید از این خانه میتوانید کلکسیونهای اشیای قدیمی و ارزشمند محسن مقدم از جمله کلکسیون پیپها و تابلوهای نقاشی و... را ببینید.
موزه قرآن
امتداد خیابان امام خمینی(ره) در تقاطع خیابان ولیعصر(عج) شما را به موزه امام علی(ع) میرساند. در این موزه قرآن از قدیمیترین نسخههای دستنویس قرآن تا نگارگریهای مربوط به نسخههای خطی، آثار خوشنویسی، نقاشی و آثار فلزی به نمایش درآمده است. بازدید از این موزه رایگان است و تعطیلات نوروز از بازدیدکنندگان میزبانی میکند.
آتشکده
12 کیلومتری جاده ری به سمت ورامین، روستای چال طرخان تپههای باستانی ری، آتشکده بهرام را در دل خود جا داده است. قدمت این آتشکده به دوره ساسانیان برمیگردد و اکنون بقایای این آتشکده روی تپه میل به چشم میخورد. این آتشکده 1800 ساله بیش از یک قرن پیش بازسازی شد.
باغ موزه هنرهای ایرانی
کافی است خود را به خیابان دربندی، خیابان دکتر حسابی برسانید تا بتوانید سری به باغموزه هنرهای ایرانی بزنید؛ باغی ایرانی که علاوه بر استراحت در کافه رستوران سنتی آن با گشت زدن در آن میتوانید مجسمهها و آثار هنری از هنرمندان معاصر را ببینید. ماکتهایی از نمادهای معماری تهران مثل برج آزادی و شمسالعماره در محوطه این باغ به نمایش گذاشته شده است. باغموزه هنرهای ایرانی هر روز به جز ایام سوگواری باز است.
خانه دکتر حسابی
از درهای باغموزه هنرهای ایرانی که بیرون بیایید در بزرگ خانه دکتر حسابی به چشم میخورد؛ خانهای که زیر نظر بنیاد دکتر حسابی اداره میشود و با هماهنگی قبلی میتوانید از آن دیدن کنید. طبقه سوم خانه به موزه اختصاص داده شده است و در آن میتوانید با دیدن کتابخانه، اشیای شخصی و محیط زندگی دکتر حسابی با گوشهای از زندگی او آشنا شوید. برای هماهنگی میتوانید با شماره 22231676 تماس بگیرید.