روباتهای امدادگر
ساختههای دست انسان میتوانند روزی در شرایط سخت و بحرانی به کمک بشر بیایند و آدمها را از میان آتش و آوار نجات دهند
ساسان شادمان منفرد_روزنامه نگار
صحنه پس از وقوع یک زلزله یا نازل شدن یک بلای طبیعی را - مثل آن چیزی که در فوکوشیما یا هائیتی رخ داد- تصور کنید. یک فرد مجروح زیر آوار گرفتار آمده است. پس از گذشت زمان و تاریک شدن هوا، صدای موتور وسیلهای بهگوش میرسد. پس از آواربرداری، مجروح بهوسیله امدادگری که اصلا انسان نیست، نجات پیدا میکند.
تامین انرژی
پیشرفت در عرصه فناوریهای روباتیک باعث شده تا امیدوار باشیم در آیندهای نزدیک، روباتهای امدادرسان میتوانند بهموقع در محل موردنظر حاضر باشند. با این حال باید گفت که موفقیت آنها بسته به موارد انضباطی بسیاری است. اول از همه، روباتی که به محلهای بسیار خطرناک فرستاده میشود، باید بتواند انرژی محرک مورد نیازش را خود تامین کند. این روباتها معمولا بسیار سنگین هستند و به نیروی الکتریکی بسیار زیادی که این خود باعث سنگینی بیشتر روبات میشود، نیازمندند. باید گفت که راهحلهای برطرف کردن چنین مشکلی بسیار متفاوت هستند. در دنیای رقابت پیشرفته روباتیک، شرکتکنندگان نمیتوانند به برق خارجی متصل باشند. به آنها حتی اجازه استفاده از شارژ بیسیم نیز داده نمیشود تا تواناییهایشان درخصوص قدرت تولید نیروی محرک موردآزمایش قرار بگیرد. زمانی که یک زلزله سنگین شهری را تخریب کند، چالشها بهمراتب بیشتر هم خواهند شد. روباتهای جستوجوگر و امدادرسان باید به نقاط خطرناک شهر بروند تا کار اصلی خود را انجام دهند که در این راه امکان دارد، ارتباطشان با اپراتورهای انسانی قطع شود. آنها با استفاده از برنامهریزیهای انجامشده و همچنین با بهرهگیری از هوش مصنوعی و آموختن چیزهایی که نیاموختهاند، در برخی موارد باید خود امور عملیاتیشان را در دست بگیرند و گاه تصمیمگیریهایی هم بکنند. لازم است به این نکته اشاره کنیم که محدودسازی آموزش روباتها ممکن است در نهایت ما را به دردسر بیندازد، اما نباید فراموش کرد که رهاسازی آنها بهحال خود هم کار خطرناکی خواهد بود. یکی دیگر از مهمترین موارد درخصوص روباتهای امدادرسان، حسگرها هستند که به تعداد فراوان به آنها احتیاج داریم. با اطلاعاتی که این حسگرها در اختیار روبات یا اپراتور آن قرار میدهند، وضعیت حرکت وسیله مشخص میشود. این حسگرها همچنین به جابهجایی و حمل افراد مصدوم هم کمک شایانی میکنند. در مورد روباتهایی که به مرکز کنترل وصل هستند و اپراتور انسانی دارند، دوربینها هم میتوانند عملکرد حساس و مهمی داشته باشند و بار ارسال تصاویر به مرکز عملیات امدادرسانی را سریعتر و مؤثرتر کنند.
سیستم حرکتی
پس از یک زلزله مخرب، رسیدن از نقطه الف به نقطه ب دیگر کار آسانی محسوب نمیشود. برای انسانها، حرکت در خرابهها بدون نیاز به فکر کردن و بهصورت طبیعی و غریزی امکانپذیر است، اما روباتها بهخاطر داشتن چرخ، قطعا با مشکلاتی در این راه روبهرو هستند. بنابراین باید طراحی بهصورتی شکل بگیرد که این روباتهای امدادرسان بتوانند بدون محدودیت در خرابهها کار خود را انجام دهند. در این راه چند شرکت بزرگ قولهایی برای بهبود سیستم حرکتی روباتها ارائه دادهاند. در این میان بهنظر میرسد که روباتهای انساننما انتخاب طبیعی برای امدادرسانی باشند. حرکت روی خرابهها، پیچیده و دشوار است. حتی راست ایستادن چیزی است که از روبات در این شرایط خواسته خواهد شد، در حالیکه آنها سعی میکنند از مغز و ماهیچههای انسان تقلید کنند. روباتهای امدادگر نخستین امتحان خود را در حادثه یازدهم سپتامبر پس دادند. آنها به محل اعزام شدند، اما نتوانستند کار خاصی انجام دهند و حتی برخی از آنها بهشدت صدمه دیده یا شکستند. با این حال، چنین اقدامی باعث شد تا مهندسان تجربههای بسیاری را بهدستآورند. مهمترین دستاوردشان از چنین آزمایشی، این بود که همه تخممرغهای خود را در یک سبد نگذارند. آنها نباید تمامی امکانات را به یک روبات بدهند و پس از آن همه خرج در صورت نابود شدن آن، ضمن از دست رفتن هزینهها، تلاشها هم با شکست مواجه شود. بلکه داشتن ارتشی از روباتهای امدادرسان که هر کدام وظیفه خاصی را دنبال میکند، میتواند راهحل مناسبتری باشد.
حسگرها
از مهمترین موارد درخصوص روباتهای امدادرسان، حسگرها هستند که به تعداد فراوان به آنها احتیاج داریم. با اطلاعاتی که این حسگرها در اختیار روبات یا اپراتور آن قرار میدهند، وضعیت حرکت وسیله مشخص میشود. این حسگرها همچنین به جابهجایی و حمل افراد مصدوم هم کمک شایانی میکنند
فاجعه هستهای فوکوشیما
پس از سونامی ماه مارس سال2011، اطراف رآکتور هستهای فوکوشیمای ژاپن منطقهای ممنوعالورود بود. ژنراتورها نیروی کافی برای کار کردن پمپهای خنککننده نداشتند و بههمین دلیل رآکتور هستهای ژاپنی ازهمگسیخت و رادیو اکتیو در اطراف آن و حتی اقیانوس پخش شد. 2روبات در این میان به دل رآکتور ارسال شدند. یکی ساخت کارخانه آیروبات که توانایی بلند کردن اجسامی به وزن 90کیلوگرم را داشت و در جنگهای عراق و افغانستان هم مورد استفاده قرارگرفته بود و دیگری با نام کویینس، ساخته مؤسسه فناوری شیبا و دانشگاه توهوکو. این دو روبات در برابر تشعشعات رادیواکتیوی مقاوم بودند و از چرخهای زنجیری بههم پیوسته برای حرکت استفاده میکردند. کار اصلی این روباتها فیلمبرداری و جمعآوری اطلاعات عنوان شد. چرخهای منحصربهفرد کویینس، یکی از برتریهایش در انجام چنین ماموریتی بود.