صعود طلای زرد و سیاه؛ زیرسایه تنش درخاورمیانه

افزایش سطح تنش‌های نظامی و سیاسی در غرب آسیا همه معادلات بازارهای طلا و نفت را به‌هم ریخته است. در حالی که پیش‌بینی‌های قبلی از افزایش رشد اقتصادی جهان در سال2020 حکایت داشت قیمت نفت و طلا سیگنال‌های تازه‌ای را از شرایط اقتصاد جهان در سال2020 مخابره می‌کنند.‌طوری‌که دیروز قیمت طلا به بالاترین حد خود در 7سال گذشته و قیمت نفت در مقاطعی به 70دلار رسید. به گزارش همشهری، مؤسسات جهانی، نظیر بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده بودند وضع اقتصادی جهان در سال2020 بهبود پیدا کند و رشد اقتصادی جهان به 3درصد برسد با این حال افزایش تنش‌ها در خاورمیانه واکنش بازار‌های جهانی را به‌دنبال داشته و تردید‌هایی را به چشم‌انداز آینده ایجاد کرده؛ به‌ویژه آنکه اکنون تقاضا برای خرید طلا به‌عنوان دارایی امن در سطح جهان افزایش یافته و قیمت نفت هم فعلا در حال طی کردن شیب صعودی است. در مبادلات دیروز قیمت جهانی نفت، که از اول سال میلادی جدید صعودی بوده با 1.3درصد رشد، به 70دلار رسید. قیمت هر اونس طلا هم در بازار‌های جهانی با 29دلار افزایش در محدوده 1580دلار ایستاد.
رویدادهای اخیر بیانگر آن است که احتمالا اقتصاد جهان در سال جدید میلادی تحت‌تأثیر مولفه‌های تازه‌ای ازجمله افزایش تنش‌های سیاسی و حتی نظامی، رشد قیمت نفت، سست شدن سیاست‌های پولی در سرتاسر جهان و ترس از رکود قرار می‌گیرد. روز گذشته روزنامه نیویورک‌تایمز دراین باره نوشت: سال2020 سال سختی برای اقتصاد آمریکا خواهد بود، زیرا سالی پر از چالش و بی‌ثباتی است. سالی که بازارهای مالی رشد قابل‌ملاحظه‌ای را تجربه نمی‌کنند. انتظار می‌رود در این سال نرخ رشد اقتصادی آمریکا کمتر از انتظار باشد و تمرکز روی حل معضلات اقتصادی، کمتر از قبل شود.

بی‌ثباتی ناشی از  بی‌اعتمادی به سیاست‌های رئیس‌جمهور آینده آمریکا یک چالش بسیار بزرگ برای اقتصاد این کشور محسوب می‌شود و این بی‌ثباتی از زمانی بیشتر شد که دونالد ترامپ به تمام توافق‌ها و طرح‌های اقتصادی و سیاسی رئیس‌جمهور قبلی پشت پا زد. گزارش مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد اقتصاد آمریکا در سال۲۰۲۰ دچار توقف و تزلزل خواهد شد و ریشه این توقف نسبی هم بی‌توجهی دولت به اقتصاد است. از طرف دیگر بی‌ثباتی ناشی از ‌اطمینان نداشتن به سیاست‌های رئیس‌جمهور بعدی آمریکاست.
یک تحلیلگر ارشد بازار سهام آمریکا در این‌باره گفت: رشد بی‌رویه همه‌جانبه وال‌استریت به ایجاد یک حباب بزرگ منجر شده که در انتظار ترکیدن در سال۲۰۲۰ است. نوا هامان، مدیرعامل ادوایزرشرز در مصاحبه با یاهو فایننس هشدار داد: اگر فدرال‌رزرو در نیمه۲۰۲۰ اعلام کند که سیاستگذاری نرخ بهره خود را تغییر خواهد داد، احتمالا این حباب خواهد ترکید. این استراتژیست تأکید کرد: این می‌تواند یک حباب خیلی عظیم باشد و احتمالا قبل از اینکه شما فرصت واکنش داشته باشید با سقوط سریع ۵۰ تا ۶۰درصدی مواجه خواهید شد.

آینده نفت 
در عرصه جهانی هم نماگر‌های مهمی چون قیمت نفت و طلا علائم تازه‌ای را از اقتصاد جهان مخابره می‌کنند. به‌دنبال تشدید تنش‌ها در خاورمیانه از ابتدای سال نو میلادی تاکنون قیمت نفت دست‌کم 4درصد رشد کرده و 10دلار افزایش یافته است. خبرگزاری‌های جهان دلیل اصلی شکل‌گیری این روند را ترور و شهادت سردار سلیمانی دانستند. رویترز در این‌باره نوشت: شهادت سردار سلیمانی نگرانی‌ها از گسترش درگیری در خاورمیانه و احتمال اختلال در عرضه نفت را افزایش داده و همین موضوع دلیلی برای رشد قیمت نفت بوده است. آیهام کامل، تحلیلگر مؤسسه اوراسیا گروپ در یادداشتی نوشت: شهادت سردار سلیمانی موجب ایجاد چرخه‌ای طولانی از تقابل منطقه‌ای می‌شود و ریسک فراوانی را متوجه دارایی‌های آمریکا و زیرساخت‌های انرژی خاورمیانه می‌کند، هرچند بعید است جنگ تمام عیار رخ دهد، اما ریسک رویارویی محدود بالاست. این رویارویی احتمالا شامل حملات ایران به اهداف آمریکایی در منطقه و درگیری مستقیم بین ایران و آمریکا خواهد بود.
پیش از این اغلب کارشناسان قیمت نفت برای سال۲۰۲۰ را بین ۵۵ تا ۶۵ دلار در هر بشکه پیش‌بینی می‌کردند اما با توجه به بالا گرفتن ریسک‌های سیاسی در خاورمیانه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان نفت دنیا، احتمال افزایش قیمت نفت بیش از این میزان نیز وجود دارد. تحلیلگرانی که پیش‌بینی خود از قیمت جهانی نفت را تغییر داده‌اند معتقدند قیمت نفت احتمالا حدود ۷۰دلار در هر بشکه خواهد بود، اما اگر درگیری درمناطق نفتی جنوب عراق یا تنگه هرمز شدت یابد، می‌تواند به ۸۰دلار در هر بشکه هم برسد چنان که شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی آمریکا در گزارشی نوشت: افزایش تنش میان آمریکا و ایران روی بازارها تأثیر گذاشته و تحلیلگران می‌گویند قیمت هر بشکه نفت در پی این تنش‌ها می‌تواند در سال2020 به ۸۰دلار در هر بشکه برسد. خبرگزاری بلومبرگ هم در این‌باره گزارش داد: شهادت یکی از قدرتمندترین فرماندهان ایران سبب شده بازار نفت، برای رویارویی نظامی بین 2دشمن قدیمی آماده شود. هلیمه کرافت، تحلیلگر بانک آربی‌سی کانادا، گفت: همه ما باید برای یک پاسخ آتشین آماده شویم؛ زمینه برای اقدام‌های نظامی تلافی‌جویانه فراهم است که می‌تواند بازار نفت را متشنج نگه دارد.

قیمت نفت رشد نمی‌کند
اما جیوانی استانوو، تحلیلگر بانک‌یوبی‌اس سوئیس تحلیل دیگری درباره آینده قیمت نفت در سال2020 ارائه کرد و گفت: هر اختلال عمده در عرضه می‌تواند قیمت نفت را به ۷۵دلار یا بیشتر برساند، اما ظرفیت مازاد عرضه نفت در کنار ذخایر راهبردی کشورهای اوئی‌سی‌دی (سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی) حاشیه امن کلیدی برای عرضه نفت ایجاد می‌کند. او تأکید کرد: ظرفیت مازاد تولید نفت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و روسیه ۳میلیون و ۳۰۰هزار بشکه در روز است و توافق عربستان و کویت برای از سرگیری تولید نفت در منطقه بی‌طرف، می‌تواند این ظرفیت مازاد را ۳۰۰هزار بشکه در روز بیشتر کند، بنابراین بعید می‌دانیم قیمت نفت برنت بتواند چند‌ماه بیش از ۷۰دلار برای هر بشکه باقی بماند.
 برخی تحلیلگران هم بر این باورند که این احتمال وجود دارد که ایران برای انجام اقدامات تلافی‌جویانه از ابزار نفت در مقابل آمریکا استفاده کند. به‌طوری‌که پایگاه خبری بیزینس استاندارد، با طرح این پرسش که آیا ایران از حربه بازار نفت برای اقدام تلافی‌جویانه استفاده خواهد کرد یا خیر؟ تحلیل کرد: هرگونه اتفاق ناگهانی در تاسیسات نفتی منطقه ممکن است تأثیراتی طولانی‌تر از حمله به آرامکو بر بازار بگذارد به همین دلیل بازار نفت از واکنش ایران به ترور شهید سلیمانی نگران است.

چشم‌انداز طلا در سال2020

قیمت جهانی طلا که از سطح 1250دلار به 1573دلار رسیده بود؛ به‌دنبال افزایش تنش‌ها در خاورمیانه با رشد بیشتری مواجه شده به‌طوری که دیروز قیمت جهانی طلا به بالاترین سطح در 7سال گذشته رسید. درپی شهادت سردار سلیمانی نرخ هر اونس طلا 55دلار رشد کرده و در مبادلات دیروز به 1578دلار رسید.پیش از این قیمت طلا در آوریل2013 در این محدوده قرار داشت. به‌گزارش سی‌ان‌بی‌سی، تنش‌های شدید خاورمیانه باعث افزایش گرایش به جذب سرمایه‌های امنی مانند طلا شده است.رویترز نیز گزارش داد: به‌دنبال اوج گرفتن تنش‌ها درخاورمیانه، سرمایه‌گذاران در جست‌وجو برای محلی امن برای سرمایه‌گذاری به سراغ طلا رفته‌اند و همین مسئله موجب گران‌تر شدن فلز زرد شده است. اکنون پرسش این است که بازار جهانی طلا سال۲۰۲۰ به کدام سو می‌رود؟ درنظرسنجی کیتکو، مهم‌ترین نهاد پیش‌بینی‌کننده وضع بازار طلا، اعلام شده افزایش  بی‌اعتمادی نسبت به آینده تقاضا را برای طلا افزایش داده و اگر وضعیت همینطور باقی بماند در سال2020 شاهد افزایش بیشتر قیمت طلا خواهیم بود. براساس نظرسنجی کیتکو فقط عده کمی از سرمایه‌گذاران افت قیمت‌ها را پیش‌بینی کرده‌اند. از ۱۷۴۹ نفری که در نظرسنجی خبرگزاری کیتکو شرکت کردند، ۸۰ درصد اعلام کردند طلا سال۲۰۲۰ را بالای ۱.۶۰۰دلار به‌پایان خواهد رساند. این دیدگاه افزایشی به قیمت طلا، از سست شدن سیاست‌های پولی سرتاسر جهان، ترس از رکود در سال۲۰۲۰ و همچنین رشد ۱۹درصدی طلا در سال۲۰۱۹ ناشی می‌شود. به گفته استفن اینس، استراتژیست مؤسسه اکسی تریدر، فضای فعلی، نگهداری طلا به‌عنوان پناهی در برابر ناملایمات اقتصادی را منطقی کرده است. این دیدگاه احتمالا می‌تواند عامل تقاضای بالاتر برای طلا در سال۲۰۲۰ باشد و از روند صعودی میان‌مدت این فلز ارزشمند پشتیبانی کند. یک تحلیلگر گلدمن ساکس پیش از این فاش کرده بود: بانک مرکزی آمریکا ۷۵۰تن طلا خریده که نشانه‌ای از تداوم افزایش قیمت طلاست. بنجامین لو یک تحلیلگر مالی بین‌المللی معتقد است: مسائل ژئوپلتیک به عامل اصلی و مؤثر بر بازار طلا تبدیل شده‌اند. اگر طلا مقاومت در سطح ۱۵۸۵دلار را بشکند، تا مرز روانی ۱۶۰۰دلار پیش خواهد رفت.ژوان کارکوس آرتیگاس، مدیر سرمایه‌گذاری شورای جهانی طلا هم بر این باور است که شرایط ریسک برای سرمایه‌گذاران در حال تغییر است و در نهایت در سال۲۰۲۰ این طلا است که خرید امنی برای آنها به‌شمار می‌آید.