ضیافت در کسادی سوله‌های صنعتی

مریم سرخوش _  خبرنگار

 زمستان این روزهای تالارهای عروسی، فصل پررونق سوله‌ها، کارگاه‌های‌ صنعتی و حتی سالن‌های اجتماعاتی است که به واسطه اقتصاد ورشکسته ایران تغییر کاربری داده‌اند و به جای تولید، تشریفات عروسی، تولد و دورهمی‌ برگزار می‌کنند. این روزها به سادگی می‌توان یک کارگاه بزرگ صنعتی را به تالار عروسی تبدیل کرد و بدون کسب مجوزهای قانونی، تنها برای تامین هزینه‌های کمرشکن تولید، با کمتر از 10 میلیون تومان البته بدون تشریفات، فضای برگزاری یک مراسم عروسی را در اختیار کسانی قرار داد که از برگزاری مراسم‌شان در تالارها با قوانین دست‌وپاگیر گریزانند.

آمارهای غیررسمی از تعطیلی بیش از 70 درصد تالارهای کشور خبر می‌دهد؛ اصنافی که در مقایسه با سال‌های گذشته تقاضای کمتری برای برگزاری مراسم دارند و بازار رقابت نابرابر را به واحدهای صنعتی و تولیدی باخته‌اند. هرچند که مشکلات اقتصادی هم امان واحدهای ورشکسته را بریده و آنها را به کسب درآمد از طرق مختلف از جمله اجاره سالن‌های بزرگ تولیدی و صنعتی برای برگزاری مراسم مختلف کشانده است. بر اساس آمار اعلام‌شده از سوی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، سال گذشته 4 هزار و 887 واحد تولیدی و صنعتی کشور به دلایل گوناگون تعطیل شدند؛ صنعتکارانی که با وجود بدهی‌های کلان بانکی، مالیات و بیمه، گرانی مواد اولیه تولید، مشکلات بازار فروش و بازاریابی، عدم توانایی حضور در بازارهای جهانی و رکود نه کارگری برای تولید دارند و نه رمقی برای بقا. آنچه بیش از همه توی ذوق می‌زند آگهی ارائه خدمات مجالس عروسی است که روی دیوارهای آجری‌شان خودنمایی می‌کند.

ضیافتی در ناهارخوری کارخانه‌
نرسیده به کرج، در انتهای یکی از خیابان‌ها، سالن ناهارخوری کارخانه‌ای که تا چند سال پیش یکی از واحدهای تولیدی بزرگ بود، محل اصلی میزبانی از مهمانان عروسی و سوله شماره 2 با متراژی کمتر به محل سرو شام تبدیل شده است. تمام کارخانه را می‌توانی با 6 میلیون تومان برای چند ساعت اجاره کنید. تبلیغات تشریفات عروسی هم روی دیوارش بیداد می‌کند؛ «شام عروسی‌تان را از ما بخواهید»، «بهترین میزبان مراسم شما؛ از نامزدی تا عروسی با قیمت کم و کیفیت بالا»، «پکیچ رویایی جشن عروسی‌تان را از ما بخواهید». محقق شدن رویا در کارخانه‌ای که کارگرانش مدت‌هاست خانه‌نشین و بیکار شده‌اند. موفق نشدیم با صاحب این کارخانه گفت‌وگو کنیم، اما بی‌شک او تنها یکی از هزاران کارخانه‌داری است که در چند سال گذشته به دلیل مشکلات تمام‌نشدنی اقتصادی و تحریم‌ها اولین اقدامش تعدیل نیرو بوده و در مراحل دیگر به تعطیلی و تغییر کاربری اندیشیده است. 

تغییر کاربری بدون مجوز 
کارگاه کوچک تولید کفش در تبریز هم چند ماه است تعطیل شده و کل سالن را با 30 میلیون پول پیش و ماهی 4 میلیون و 800 هزارتومان به یک برگزارکننده مراسم عروسی اجاره داده‌اند. صاحب این کارگاه می‌گوید: چند ماه برای فروش اقدام کردم، اما در رکود بازار مشتری پیدا نشد. نمی‌شود که زن و بچه‌ام گشنه بمانند. به پیشنهاد یکی از اقوام وسایل را تخلیه کردیم و سالن را با قیمت ارزان اجاره دادیم، برای همین کار هم مشتری نیست و هر کسی می‌آید قیمت پرت و ارزان می‌دهد. از سوی دیگر می‌دانم که اقدامم قانونی نیست و باید پاسخگوی این تغییر کاربری باشم، اما مگر می‌شود به همین راحتی تغییر کاربری داد. چه کار دیگری می‌توانم در این شرایط اقتصادی راه‌اندازی کنم. هیچ فعال صنعتی هم حاضر به اجاره و خرید آن نیست، ضمن این‌که چند کارگرم هم همچنان در آنجا مشغول کارند. تولیدی‌های بزرگ کفش هم در کار خودشان مانده‌اند چه برسد به ما. 

از کارگاه صنعتی تا تالار عروسی 
یک شهروند بوشهری هم از تبدیل یکی از کارگاه‌های صنعتی این شهرستان به سالن عروسی خبر می‌دهد و می‌گوید: روزی که صاحب این کارگاه مجوز احداث گرفت قرار بود کارخانه‌ای با حداقل ظرفیت اشتغال 50 نفر ساخته شود، اما پس از ساخت این سالن، آن را به یک فرد غیربومی اجاره داده‌اند که او هم مراسم عروسی در این کارگاه برگزار می‌کند. البته با اعتراض مردم برگزاری مراسم عروسی متوقف شده، اما صاحب کارگاه هم آن را تعطیل کرده و آگهی فروش زمین‌های قطعه‌بندی‌شده آن را داده است. هرچند که باید به این فرد هم حق داد، چراکه، به گفته خودش، در این شرایط نامناسب اقتصادی نه پولی برای خرید تجهیزات دارد و نه بازاری برای فروش محصولاتش. پولی هم که از طریق اجاره سالن عروسی به دست می‌آورد قطع شده و داشتن این زمین و کارگاه دیگر به دردش نمی‌خورد. 

یک جست‌وجوی ساده در آگهی‌های اینترنتی 
بحث تبدیل شدن سوله‌های خالی و راکد شهرک‌های صنعتی همدان هم شهریور امسال با انتشار یک کلیپ عروسی در یک واحد تولیدی داغ شد. فیلمی که البته همان زمان به بهانه برگزاری یک مراسم تقدیر از کارگر واحد صنعتی توجیه شد. اما این اتفاق سال گذشته هم در 2 مرحله تکرار شده بود و استانداری همدان همان زمان برگزاری 2 مراسم عروسی در شهرک‌های صنعتی ملایر و همدان و برخوردهای قانونی با مالکان آنها را تایید کرد. البته اجاره ماهانه یک سوله هزار متری با کاربری صنعتی و تجاری در نزدیکی شهر همدان روی یکی از سایت‌های اینترنتی بهانه‌ای شد تا با آگهی‌دهنده آن تماس بگیریم. پیشنهاد آگهی‌دهنده برگزاری تشریفات عروسی بود و این‌که مردم از انجام مراسم‌شان در این سوله‌ها استقبال می‌کنند. به گفته خودش، با یک گروه برگزاری مراسم عروسی قرارداد داشتند و حداقل هفته‌ای یک مراسم برگزار می‌کردند. آگهی‌هایی که البته فقط منحصر به شهر همدان و یا اجاره ماهانه سوله نیست. در جست‌وجوی ساده سایت‌های اینترنتی هزاران سوله‌، کارگاه صنعتی و حتی سالن‌های اجتماعاتی است که به صورت روزانه با مبالغ بسیار کم برای برگزاری مراسم عروسی و تولد اجاره داده می‌شوند. هر چند که بسیاری از آنها پشت تلفن اطلاعات کامل نمی‌دهند و ارائه خدمات را منوط به مراجعه حضور می‌کنند. کسانی که، به گفته یکی از مشاوران املاک در دماوند، صاحبان اصلی این کارخانه‌ها و کارگاه‌ها نیستند و با ودیعه‌ها و اجاره‌های بسیار کم به اصطلاح چراغ این واحدهای صنعتی را با برپایی بزم عروسی روشن نگه داشته‌اند.
حسن الموتی می‌گوید: چند کارگاه را خودم به برگزار‌کنندگان تشریفات عروسی در حومه شهرستان دماوند اجاره داده‌ام. از 50 میلیون تومان پول پیش و ماهی 5 میلیون تومان اجاره ماهانه آغاز می‌شود تا رهن یکجا. در برخی موارد هم به صورت روزانه و موردی این سوله‌ها را اجاره می‌دهند که حداقل پول آب و برق و گازشان جور شود. 
نگهبان یکی از این کارگاه‌های صنعتی تعطیل‌شده در دماوند هم عنوان می‌کند: به من ربطی ندارد که چه مراسمی برگزار می‌شود. 6 ماه دیگر بازنشسته می‌شوم و می‌روم پی کارم. آخر و عاقبت ما هم شده این که مراقب باشیم مشکلی برای برگزاری مراسم‌ به وجود نیاید. تا چند سال پیش در این کارگاه بیشتر از 60 نفر کار می‌کردند، اما یک روز همه را بیرون ریختند و چند ماه تعطیل شد. الان هم هفته‌ای سه - چهار مرتبه در سالن اصلی کارگاه مراسم عروسی برگزار می‌کنند. 

تالارها مورد استقبال مردم نیست

در بازار رقابتی نابرابر خدمات عروسی، امروز تالاردارها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند و یک بررسی ساده از میزان برپایی مراسم در تالارهای عروسی شهرهای مختلف کشورمان نشان می‌دهد که بیلان کاری آنها از 100 روز کاری به 30 تا 40 روز کاری رسیده است.  مریم انگشت‌چیان، مدیر یکی از تالارهای تبریز، با تاکید بر این‌که گرانی و تورم باعث کم شدن مشتری نیست، می‌افزاید: کمبود مشتری را باید در تغییر ذائقه و دیدگاه‌های مردم جست‌وجو کرد. این‌که برخی خانواده‌ها انتظار دارند در انتهای مراسم به صورت مختلط حضور داشته باشند. اما سختگیری‌ها به حدی رسیده که ممکن است شاید اجازه حضور داماد در سالن زنانه را هم به ما ندهند.  بسیاری از مشتری‌ها هم خواهان اجرای موسیقی زنده و دی‌.جی در مراسم‌شان هستند که اماکن چنین مجوزی به ما نداده است. با وجود این‌که در سفره‌خانه‌ها و رستوران برنامه‌های زنده اجرا می‌شود، اما برخورد سختگیرانه‌ای نسبت به تالارها وجود دارد. همین مسئله بسیاری از خانواده‌ها را در برگزاری مراسم در تالارها منصرف می‌کند و سوله‌، پارکینگ و حتی باغ‌های اطراف شهر مورد استقبال قرار گرفته است.  محمدامین چوبینه، مدیر یکی از تالارهای شیراز، هم معتقد است، نسل امروز هم خواهان برگزاری مراسم‌ عروسی‌شان در تالارها نیستند و باغ‌های حاشیه شهر و حتی سوله‌هایی را که بتوانند به‌راحتی مراسم داشته باشند، ترجیح می‌دهند.   عباس رواسی، مدیر یکی از تالارهای کاشان، هم مسائل اقتصادی را مهم‌ترین دلیل کاهش برگزاری عروسی در تالارها عنوان می‌کند و می‌گوید: خانواده‌ها ترجیح می‌دهند مراسم عروسی فرزندان‌شان را در سوله‌ها و حتی باغ‌های حاشیه شهر برگزار کنند و غذایی با کیفیت کمتر که البته زیر نظر بهداشت هم نیست برای مهمانی‌های خود استفاده کنند. قیمت برگزاری یک مراسم با درجه کیفی متوسط و 2 نوع غذای گوشتی و یک نوع پلو در تالارها 50 تا 70 هزار تومان است، اما همین شرایط در یکی از سوله‌های اطراف کاشان 25 تا 32 هزار تومان می‌شود و دلیل این ارزانی هم تهیه غذایی مثل کباب با سیب‌زمینی و حتی آشغال مرغ است.  نصرت عینی، مدیر یکی از تالارهای شهرستان رودسر، عنوان می‌کند: در استان گیلان فرهنگ مردم به گونه‌ای است که از برپایی مراسم در تالارها چندان استقبال نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند در خانه خود یا سالن‌هایی که آزادی بیشتری برای برگزاری مراسم‌شان دارند، حضور داشته باشند.

بحث تبدیل شدن سوله‌های خالی و راکد شهرک‌های صنعتی همدان هم شهریور امسال با انتشار یک کلیپ عروسی در یک واحد تولیدی داغ شد؛فیلمی که البته به بهانه برگزاری یک مراسم تقدیر از کارگر واحد صنعتی توجیه شد

مدیر یکی از تالارهای شیراز:نسل امروز هم خواهان برگزاری مراسم‌ عروسی‌شان در تالارها نیستند و باغ‌های حاشیه شهر و حتی سوله‌ها را ترجیح می‌دهند