سیدجمال ساداتیان احتمال می‌دهد نسخه قاچاق «متری شیش‌و نیم» از وزارت ارشاد لو رفته است
ادعا در حال بررسی است
زهرا رستگارمقدم ـ روزنامه نگار
سیدجمال ساداتیان از تهیه‌کنندگان صاحب‌نام و پرنفوذ سینمای ایران است؛ کسی که نه‌تنها در تولید آثار سینمایی نقش داشته که چند سالی است زیرساخت‌ها را مدنظر قرار داده و به شکل پیگیرانه‌ای در کار بازسازی و ساخت سینماهای تهران و دیگر شهرها پیشگام بوده است. اما آنچه باعث شد با او صحبت کنیم ادعایش درباره توزیع غیرقانونی «متری شیش‌و نیم» از طریق وزارت ارشاد بود؛ ادعایی که او گاه با طنز و گاه جدی درباره‌اش صحبت می‌کند و دغدغه‌مند به سؤال‌ها پاسخ می‌دهد.
پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره پیگیری حق ضایع‌شده فیلم‌تان و ادعایی که شما مطرح کرده‌اید چیست؟
پیشنهاد آنها این است که فیلم نسازید که بخواهید به دست ما برسانید و بعد این شبهه پیش بیاید که از این مکان درز پیدا کرده است.
فیلم‌ها با فرمت دی‌سی‌پی امنیت بیشتری در انتقال به مراکز و نهادها برای بازبینی دارند. شما فیلم را به چه شکل برای ارشاد فرستادید؟
فرمت دی‌سی‌پی برای انتقال فیلم به تازگی انجام می‌شود. اما ما فیلم متری شیش‌و نیم را به شکل دی‌وی‌دی در اختیار آنها قرار داده بودیم.
از چه منبعی متوجه شدید فیلم از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد به بیرون درز پیدا کرده است؟
با علم لدنی.
ادعایی که در این‌باره مطرح کرده بودید، آیا به سرانجامی هم رسید؟
در حال رسیدگی است.
اما ارشاد چنین اتهامی را قبول ندارد. بیایید به این فکر کنیم چطور فیلمی ممکن است غیرقانونی توزیع شود؟ پیشنهاد شما برای ایجاد موانع و بازدارنده‌ها چیست؟
از قدیم مثالی وجود داشت که پیروزی هزار پدر دارد و شکست یتیم است؛ یعنی هیچ‌کس زیر بار شکست‌خوردن نمی‌رود. طبعا وقتی مشکلی رخ می‌دهد طبیعی است که ارگان، نهاد و سازمانی زیر بار آن نرود. اما اینکه چطور این فیلم‌ها به بیرون درز پیدا می‌کند شقوق مختلفی دارد. بعضی از روی پرده برداشته می‌شوند. بعضی مانند من که مدعی هستم از طریق ارشاد منتشر شده، به نهاد یا ارگان خاصی ظن دارند. بعضی نیز معتقدند وقتی فیلم‌ها به لحاظ اداری دچار گرفتاری می‌شود، برای رفع موارد قیدشده اداری فیلم را به جاهای مختلفی می‌فرستند تا کسانی که صاحب نفوذ هستند بتوانند در رفع گرفتاری کمک کنند و فیلم به همین شکل درز می‌کند. با یک فرمول نمی‌توان در این‌باره تصمیم گرفت. آنچه مهم است، اینکه قانون مدون و پرقدرتی که بازدارنده باشد، درباره قاچاق فیلم وجود ندارد. از هر کانالی ممکن است این فیلم‌ها نشت پیدا کند و در مکان‌های مشخصی توزیع شود. توزیع‌کننده اگر مورد خطاب سیستم قضایی و پلیسی قرار بگیرد و به این امر آگاه باشد که چنانچه لو برود قانونی وجود دارد که به اشد با او برخورد خواهد کرد، قطعا کمتر شاهد چنین وضعیتی خواهیم بود؛ قانونی که بازدارنده باشد ولی چون چنین قانونی وجود ندارد و آگاهی اجتماعی دراین‌باره شکل نگرفته، افراد به‌خود اجازه می‌دهند فیلم‌های روی پرده را توزیع کنند و با عواقب آن آشنا نیستند.
آیا توزیع مواد‌مخدر قانون ندارد؟
مواد‌مخدر در کشور توزیع می‌شود، اما علنی نیست. به‌نظرم باید نظم و بازدارندگی خاصی درباره این جریان وجود داشته باشد.
خودتان درباره قاچاق نسخه غیرقانونی متری شیش‌ونیم کاری کردید و وارد عمل شدید؟
ما نخستین شخصی را که در این‌باره در ارتباط بود شناسایی کردیم و سیستم قضایی نیز حکم یک‌سال زندان برای او صادر کرد. ولی آن فرد به‌نظرم معلول این وضعیت است. باید سرمنشأ را پیدا کرد و فهمید چه‌کسی در ابتدا این فیلم را منتشر کرده است.
چرا واحدهای صنفی وارد ماجرا نمی‌شوند و اطلاع‌رسانی نمی‌کنند؟
شاید لازم باشد برخورد قاطعی از سوی صنف انجام شود. به ظاهر تنها متضرر این ماجرا تهیه‌کنندگان هستند اما وقتی بنیه اقتصادی تهیه‌کننده ضعیف شود، قطعا در فیلمسازی او مؤثر خواهد بود و همین امر به شکل غیرمستقیم همه اهالی سینما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اگر تهیه‌کننده درآمد کافی داشته باشد، فیلم‌هایش را با سخاوت بیشتری تهیه کرده یا تولیدات سینمایی بیشتری عرضه می‌کند. همین می‌تواند باعث رونق اقتصادی در سینما باشد. اما صنف تهیه‌کنندگان که باید پیشگام چنین ماجرایی باشند، آن‌قدر اختلاف‌نظر دارند که مدیریت در آن سخت است و نمی‌توانند کنار هم بنشینند و تصمیم واحدی بگیرند.
خودتان نسخه‌های فیزیکی غیرمجاز فیلم متری شیش‌ونیم را دیده‌اید؟
در مکان‌هایی که خودمان به چشم دیدیم بیشتر مناطق جنوبی تهران بود که توزیع بسیار زیادی صورت گرفته بود. در خیابان‌ها فیلم را در بساط دستفروشان زیادی می‌دیدیم. اما چه کاری از ما ساخته بود؟
با توجه به اینکه متری شیش‌و نیم از فیلم‌های پرفروش امسال، خصوصا به‌عنوان فیلمی اجتماعی، در جدول اکران بود، چقدر این توزیع غیرقانونی روی فروش اثر گذاشت؟
روی فروش مؤثر بود. براساس آمارهایی که به شکل پراکنده می‌گرفتیم، خیلی‌ها فیلم را دیده بودند. این فیلم یا از طریق دی‌وی‌دی یا شبکه‌های اجتماعی به دست‌شان رسیده بود. وقتی هم که فیلمی در شبکه‌های اجتماعی یا فضای مجازی قرار می‌گیرد به سرعت در دورترین نقاط کشور و دنیا قابل دسترس است. با توجه به اینکه دی‌وی‌دی قانونی این فیلم توزیع نشده بود، بسیاری علاقه‌مند بودند فیلم را تماشا کنند، همین باعث شد بسیار دانلود شود. مشکل اساسی دیگر این است که سایت‌هایی که فیلم را می‌فروشند آی‌پی خارجی ندارند تا در دیگر کشورها قابل دسترس باشد. فقط ایرانی‌ها می‌توانند این فیلم‌ها را تهیه کنند اما چون بسیاری از ایرانیان خارج از کشور علاقه‌مندند فیلم را تماشا کنند به محض آنکه فیلم در شبکه یا سایت‌ها به شکل غیرمجاز آپلود می‌شود، نسخه غیرقانونی را دانلود کرده و تماشا می‌کنند.
شبکه‌های ماهواره‌ای که فیلم‌های روز را به نمایش می‌گذارند، آیا حقوقی برای شما به‌عنوان صاحبان فیلم قائل هستند؟
خیر. ما دسترسی به این شبکه‌ها نداریم. این در حیطه وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. فیلمساز نمی‌تواند موردی به یک یک این تخلفات بپردازد. خانه سینما، وزارت ارشاد، صنف تهیه‌کنندگان و... باید در پی سازوکاری باشند که از کل فیلم‌های کشور صیانت شود.
