مشارکت دستگاه‌ها شرط تحقق شهر هوشمند
شهردار و رئیس شورای شهر تهران اتصال منابع اطلاعاتی بزرگ را ضرورت اجرای عملی فناوری‌های شهر هوشمند اعلام کردند
محمد سرابی _ خبر‌نگار
مدت کوتاهی پس از قطع یک هفته‌ای اینترنت و آزمایش عملی اینترنت ملی «سومین همایش و نمایشگاه تهران هوشمند» در برج میلاد کار خود را آغاز کرد. برخی از سخنرانان این مراسم از توانایی‌ها و دستاورد‌های هوشمندسازی گفتند و درباره به‌کارگیری آنها ابراز امیدواری کردند و برخی مانند رئیس شورای شهر صحبت‌های خود را به انتقاد از نبود ارتباط میان اطلاعات نهاد‌ها و به‌روز نشدن داده‌های آنها اختصاص دادند. این همایش 2 روزه که با نمایشگاهی از فناوری‌های مرتبط و شرکت‌های فعال در زمینه ارائه خدمات همراه است، با سخنان وزیر ارتباطات، شهردار تهران، رئیس شورای شهر و معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری کار خود را آغاز کرد. شهردار تهران نیز در این مراسم تأکید کرد که مقاومت‌هایی برای ایجاد ارتباط میان بانک‌های اطلاعاتی وجود دارد اما باید از این فرصت استفاده کرد.
در پایان این مراسم با حضور «محمدرضا کلائی» شهردار و «محمدرضا حیدری» رئیس شورای شهر مشهد تفاهمنامه همکاری میان شهرداری مشهد و تهران با هدف توسعه همکاری‌ها میان 2کلانشهر و ارائه و تبادل خدمات هوشمند مشترک منعقد شد. همچنین از ۵ اپلیکیشن تهران من، دوچرخه، کیف پول شهروندی، بلیت هوشمند و املاک من با حضور وزیر ارتباطات، رئیس شورای شهر و شهردار تهران رونمایی شد.
«پست پلاس» به شهر هوشمند می‌پیوندد
وزیر ارتباطات در مراسم افتتاحیه این همایش گفت: سال گذشته تفاهمنامه‌ای با شهرداری امضا کردیم که از بزرگ‌ترین تفاهمنامه‌های بین ارگان‌ها به شمار می‌آید. امروز اگر کسی به سامانه‌های شهری مانند آتش‌نشانی تلفن بزند از طریق ای‌پی‌آی‌ها محدوده تقریبی حضور فرد را به سازمان مربوط اعلام می‌کنیم تا نشانی مورد نظر سریع‌تر پیدا شود و این موضوع زمان خدمت‌رسانی به مردم را نیز کاهش داده است. شاید یکی از فعال‌ترین تفاهمنامه‌های بین‌دستگاهی همین بود که سال گذشته با شهرداری امضا کردیم که جا دارد از همکارانم در شهرداری تهران به این خاطر قدردانی کنم.
«محمدجواد آذری‌جهرمی» ادامه داد: جایگاه مدیریت هوشمند و هوشمندسازی به‌عنوان بازار از موضوعات مهم در این زمینه است. ما امروز درگیر «ویز» نیستیم و اپلیکیشن‌هایی مثل «نشان» و «بلد» داریم که با استفاده از داده‌های بومی‌سازی‌شده فعالیت بسیار خوبی دارند. او تصریح کرد: امروز ما خودمان در سازمان هم از استارتاپ‌های داخلی کمک می‌گیریم. امروز فضای استارتاپ کشور به جایی رسیده است که اشراف و تحلیل آنها از ما قوی‌تر است و ما حتما باید تغییر نگرش داشته باشیم تا بتوانیم از آنها بهره ببریم.
جهرمی با اظهار امیدواری از اینکه شهرداری تا پایان سال قبوض کاغذی خدماتی را حذف کند، گفت: شهرداری تهران اهدافی را تعیین کرده که تمام درخواست‌های شهروندان را در یک بازه زمانی مشخص کوتاه پاسخ دهد. اینها اقدامات بسیار ارزشمندی برای تکریم شهروندان، هوشمندسازی مدیریت و ایجاد کسب‌وکار است.
او ادامه داد: مدیریت شهری هوشمند از لایه زیرساخت گذشته و به لایه مشارکت بین‌دستگاهی رسیده‌است. مدیریت هوشمند کاری نیست که شهرداری به تنهایی انجام دهد و هر دستگاهی در این حوزه مأموریت‌هایی دارد. وزیر ارتباطات تصریح کرد: تا پیش از این پست ساختار کهنه‌ای بود، اما ما برنامه پست‌پلاس را پیش بردیم و پست نیز به‌زودی به فرایند شهر هوشمند خواهد پیوست. تا پایان امسال ٢٠٠ موتور و ۵٠دوچرخه برقی به ناوگان پست اضافه می‌کنیم. در تلاش هستیم تا به‌رغم محدودیت پلاک‌گذاری، ١٠خودروی برقی هم به ناوگان پست اضافه کنیم اما فعلا به ما اعلام کرده‌اند به‌خاطر محدودیت‌های پلاک‌گذاری تعداد کمتری می‌توانیم به‌کار بگیریم.
ایجاد محیط مناسب نوآوری
شهردار تهران در این مراسم با اشاره به اینکه وظیفه شهرداری ایجاد محیط مناسب برای نوآوری و توسعه فناوری‌های جدید است، گفت: یکی از اصلی‌ترین اقدامات این حوزه، تشکیل شورای راهبردی تهران هوشمند است که از اشخاص حقیقی و حقوقی تأثیرگذار در این زمینه تشکیل شده و برنامه‌های مهمی در آن تصویب میشود.
«پیروز حناچی» افزود: در شرایطی هستیم که مزیت کشورمان جمعیت جوان و تحصیل‌کرده است؛ موضوع مهمی که می‌تواند یک فرصت تلقی شود، اما در فقدان برنامه‌ریزی، یک تهدید است. ما باید خودمان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین شتاب دهندگان تهران شناخته شویم. این امر در درجه اول باید توسط خود شهرداری و در مرحله بعد توسط بخش خصوصی صورت بگیرد. لایحه‌ای را نیز به‌زودی به شورای شهر خواهیم برد که در قالب آن فضای مناسبی برای شرکت‌های نوپا فراهم می‌کنیم. او افزود: یکی از مهم‌ترین تحولات 3دهه اخیر، هم‌اکنون در مجلس در حال رقم خوردن است؛ لایحه منابع مالی پایدار برای شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور که به آخرین بندهای تصویبی خود نزدیک شده و یک نقطه عطف خواهد بود. حناچی با اشاره به اینکه در همایش اسمارت‌سیتی ٢٠١٩، شهرداری تهران یکی از کاندیداهای شش‌گانه بخش جایزه شهرها شد، گفت: البته جایزه اول را دریافت نکردیم اما جزو ۶ شهر نهایی مورد تقدیر قرار گرفتیم. باید تلاش کنیم تا در عرصه‌های بین‌المللی اتفاقات خوب شهرمان را به درستی منعکس کنیم تا در رنکینگ‌های مناسب قرار بگیریم. او تصریح کرد: بحث «بهره‌برداری باز و اشتراکی از داده‌های شهری» موضوع بسیار مهمی به شمار می‌رود که در ابتدا همیشه با مقاومت‌هایی مواجه است، اما با به‌وجود آمدن این فضای استثنایی که در قالب آن بردارهای تمام سطوح حاکمیت هم‌جهت شده‌اند، باید از حداکثر فرصت و ظرفیت استفاده کنیم. این کار، هم امکان‌پذیر و هم کاملا عملی است.
شهردار تهران بیان کرد: در حوزه‌هایی مثل مدیریت پسماند که چالش‌های اصلی شهر محسوب می‌شوند هم از ظرفیت‌های شهر هوشمند حداکثر استفاده را کرده‌ایم و این مسیر با پیشبرد طرح مدیریت پسماند و طرح کاپ (کاهش پسماندهای شهری) پیگیری خواهد شد. اکنون بیش از ٧ هزار تن زباله که به آرادکوه حمل می‌شد به ۶ هزار تن در این دوره کاهش یافته است که موفقیت بزرگی به شمار می‌رود.
اطلاعات قابل دسترس
رئیس شورای شهر تهران در این همایش با نقل مراحل اجرای یک تحقیق در دوران تحصیل در خارج از کشور اظهار کرد: بنا بود برنامه رایانه‌ای برای تولید قطعات پلیمری ساخته شود و بخشی از آن هم به‌عنوان پایان‌نامه‌های تحصیلی به دانشجویان سپرده شده بود. این برنامه با هزینه زیادی ساخته شد تا بتواند هر قطعه‌ای را با استفاده از محصولات پلیمری تولید شده از صنایع پتروشیمی جهان انجام دهد اما در مرحله اجرا از کار افتاد زیرا جمع‌آوری اطلاعات کارخانه‌های مختلف در کشور‌های گوناگون ممکن نبود و اگر هم اطلاعاتی به‌دست می‌آمد قابل به روز کردن نبود. هوشمندسازی هم اگر دسترسی به اطلاعات کافی و به روز وجود نداشته باشد به همین سرنوشت دچار میشود. محسن هاشمی‌رفسنجانی موضوع دیتاهای قابل دسترس را در هوشمندسازی شهر تهران مؤثر دانست و افزایش بهره‌وری در این حوزه را در گرو جمع‌آوری داده‌های صحیح عنوان کرد و گفت: نباید هوشمندسازی تهران را شبیه به یک «ژست» و «ویترین» زیبا دربیاوریم و به حل مشکلا‌ت مردم در آن بی‌توجه باشیم. آنچه مهم است فقدان داده‌های صحیح است؛ به‌طوری که در این زمینه ناهماهنگی جدی بین دستگاه‌ها داریم. این امر سبب شده نتوانیم مسئله‌مان را حل کنیم و قطعا همین ناهماهنگی مانند مدیریت یکپارچه شهری مشکل‌ساز میشود و نمی‌توانیم موفق عمل کنیم. او به کمبود داده در حوزه حمل‌ونقل عمومی اشاره کرد و گفت: اساس حمل‌ونقل ما بر مبنای مبدأ و مقصد است و این حوزه از کمبود داده رنج می‌برد چراکه بخشی از اطلاعات در اختیار پلیس است و اطلاع دقیقی از رفت‌وآمد مردم نداریم؛ به همین دلیل نمی‌توانیم مسیر‌های مناسب حمل‌ونقل عمومی را وضع کنیم. هاشمی با بیان اینکه حتما باید از دولت درخواست ارائه داده‌ها را کنیم، گفت: در شهرسازی هم همین مشکل را داریم؛ اگر اطلاعات موردنیاز را همه دستگاه‌ها در اختیار ما بگذارند می‌توانیم ۵۰ تا ۷۰ روزه پروانه ساخت را صادر کنیم. درباره مجوز پایان کار هم همینطور است، اما اکنون زمان صدور مجوز خیلی بیشتر از این است. او تأکید کرد: از طرف اعضای شورای شهر تهران می‌گویم که مدیریت هوشمند شهری جدا از یک تبلیغات و ژست است و نیاز به صحت و دقت و روزآمدی داده‌ها و صحت و سرعت نرم‌افزارها دارد. ما در شهر تهران نمی‌توانیم طرح جامع حمل‌ونقل را ایجاد کنیم. دلیل این امر آن است که داده‌های کارشناسان ما درست نیست و کمبودی در این زمینه وجود دارد، در واقع متأسفانه اطلاعات در صندوقچه‌ها قرار گرفته است.
شهرها پلتفرم آموزش هستند
معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در این مراسم گفت: با حرکت جدی‌ای که آقای حناچی در زمینه هوشمندسازی شهر شروع کردند، مطمئنم اتفاقات خوبی در آینده می‌افتد؛ چراکه تفاهم‌های خوبی با شهرداری تهران داریم و همیشه در هیأت دولت درمورد این موضوعات با هم صحبت می‌کنیم.
«سورنا ستاری» گفت: باید با هم در این مورد صریح صحبت کنیم تا ببینیم چه آینده‌ای برای این حوزه متصور هستیم. از نظر ما شهر هوشمند یک سیستم عامل است که روی سخت‌افزار شهر نصب میشود و کل هویت سخت‌افزار را نیز تغییر می‌دهد. ما می‌خواهیم خودمان این موضوع را پیش ببریم و به‌معنای واقعی آن را بومی‌سازی کنیم.
او افزود: شهر هوشمند این قدرت را به شهرداری خواهد داد که صاحب واقعی شهر شود؛ شهرداری الان صاحب آن‌چیزی نیست که در شهر اتفاق می‌افتد. صحبت‌هایی که هم‌اکنون درمورد شهر هوشمند شکل می‌گیرد، شبیه مباحثی است که در مورد تاکسی‌های اینترنتی شکل گرفته بود؛ همان موقع به مخالفان این مسیر می‌گفتم واقعا فکر می‌کنید می‌توانید جلوی این جنبش را بگیرید؟
ستاری گفت: در آینده این شهرها هستند که سرنوشت زندگی مردم را تعیین می‌کنند و شهرها در آینده پلتفرم‌های آموزش هستند. دانشگاه‌ها باید بدانند اگر بخواهند با همین دست‌فرمان حرکت کنند، مشکل ایجاد میشود؛ اینکه عده‌ای هر روز صبح وارد یک مرکز شوند و چیزهایی بخوانند که ربطی به جامعه و آینده ندارد، محکوم به شکست است. ما راجع به نواحی نوآوری شهری و کارخانه‌های نوآوری شهری صحبت می‌کنیم.
معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تأکید کرد: ما می‌خواهیم شهرداری به جای کسب درآمد از محل فروش تراکم، از طریق شهر هوشمند منابعش را تامین کند. در کمتر جای دنیا شهری را با ویژگی‌های تهران پیدا می‌کنید که دارای این ظرفیت‌های بزرگ باشد.
ستاری افزود: کسانی‌که با این روند همراه نباشند، شکست خواهند خورد. در این ۶ سال هیچ‌وقت از تأکید بر این واقعیت کوتاه نیامدم که هر کسب‌و‌کاری که بخواهد با جوانان درافتد، شکست خواهد خورد. کسب‌وکارهای سنتی نیز راهی جز خریدن استارتاپ‌ها و همراهی با آنها ندارند.
او خاطرنشان کرد: تهران طی ٢سال گذشته جزو ۵۰شهر نوآور جهان بوده است. این پتانسیل نشان می‌دهد که تهران می‌تواند جزو شهرهای پیشرو در این حوزه باشد.
شهرداری شتاب‌دهنده استار‌تاپ‌ها‌ست
پیروز حناچی، شهردار تهران
ما هر لحظه سرویس و خدمت جدیدی توسط استارتاپ‌ها در زمینه شهر هوشمند داریم. در دوره جدید نیز تلاش می‌کنیم تا شهرداری به‌عنوان یک شتاب‌دهنده اصلی فضایی را برای استارتاپ‌ها فراهم کند تا ارائه این خدمات توسط بخش خصوصی و نیروهای جوان تسهیل شود؛ این سرویس‌ها شرایط خدمت‌رسانی بهتری برای مردم ایجاد می‌کنند و از سفرهای غیرضروری شهری می‌کاهند. به‌زودی لایحه‌ای نیز تقدیم شورای‌شهر میشود تا خدمت به استارتاپ‌ها تسهیل شود.
انتقال داده‌ها (اشتراک‌گذاری اطلاعات کلان) در همه کشورها در ابتدا با مقاومت‌هایی مواجه میشود، اما بعد که سرویس‌های مبتنی بر آنها راه افتاد، همگان درمی‌یابند که این امر به خدمت‌رسانی بیشتر منتهی میشود. هم‌اکنون تمام تلاش ما بر این است که این داده‌ها را بیشتر در اختیار استارتاپ‌ها بگذاریم. اکثر شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه از اینترنت پرسرعت فیبرنوری استفاده می‌کنند و منعی برای استفاده از آنها وجود ندارد.
هیچ قطع همکاری با شرکت بیدود اتفاق نیفتاده است. این شرکت گزارش‌هایی تهیه کرد که براساس آنها مشخص شد به نسبت سرمایه‌گذاری این شرکت، چرخ اقتصادی‌اش نمی‌چرخد. بیدود یک شرکت خصوصی است که باید سودده باشد. تلاش می‌کنیم تا با انجام مذاکرات این شرکت را به عرصه سرویس‌رسانی برگردانیم. این عرصه، عرصه رقابت است و یکی از تبعات عرصه رقابتی نیز ارزان‌تر‌شدن سرویس‌هاست. اگر مردم ارزش خدمات را حس کنند، شرایط هم برای این سرویس‌ها بهتر میشود. ما خودمان این سرویس‌ها را به‌وجود نیاوردیم، اما بستر فعالیت را برایشان فراهم کردیم.
