روزهای خوش در تقویم آبی

اسماعیل کهرم ـ  استاد علوم زیست‌محیطی

 پدیده‌های مربوط به آب و هوا ممکن است ناگهانی و غیرمنتظره به نظر برسند، ولی قطعا قاعده‌مند و براساس قوانین علمی و طبیعی هستند. درک این قوانین و تغییراتی که براساس آنها صورت می‌گیرد، نیازمند زمان و مشاهده نشانه‌های مربوط به آن است. بارش‌های اخیر و کم‌سابقه بودن نوع، زمان و میزان آنها بار دیگر مانند فروردین‌ماه امسال نظرات و اظهارنظرهایی را درباره ورود به دوره ترسالی در پی داشته است. باید در نظر داشت که هر سال آبی، از مهرماه آغاز می‌شود؛ بنابراین اکنون تنها 2 ماه از سال آبی را پشت سرگذاشته‌ایم؛ از این رو اگر براساس بارش‌ها در این مدت صحبت کنیم، شواهد یک‌ششم از سال آبی را لحاظ کرده‌ایم و برای اظهارنظر قطعی کمی زود است. با این حال نشانه‌های روشنی وجود دارد که ورود به این دوره را تقریبا قطعیت می‌بخشد. یکی اینکه بارش‌های این مدت به طور متوسط 260 میلی‌متر است و از میانگین سالانه 240میلی‌متر 20میلی‌متر بیشتر است. همچنین میزان آب پشت سدها نیز چنین وضعیتی دارد؛ یعنی از معدل سالانه بیشتر است. علاوه بر این، دریافت بارش‌ها در کشورهای ناحیه ما یعنی عراق، ترکیه، افغانستان و پاکستان بیشتر از میانگین سالانه که خبر بسیار خوبی است. بر این اساس ظن قوی می‌رود که جبهه هوای منطقه‌ای که ما درآنیم از خلیج‌فارس منفک و به حوزه آب و هوایی اقیانوس اطلس متصل شده است. نتیجه مستقیم این جابه‌جایی، افزایش بارش‌ها‌ست. تأثیرپذیری از پهنه آب و هوایی اقیانوس اطلس که بسیار پرآب‌تر از خلیج‌فارس است، آب بیشتری راهی کشور ما می‌کند و این به معنای پشت سرگذاشتن دوره خشکسالی است. باید به یاد بیاوریم که در چند سال گذشته میزان بارندگی به 120میلی‌متر هم رسید که فاصله زیادی تا متوسط سالانه 240میلی‌متری داشت. همچنین گزارش‌های منعکس‌شده در روزنامه‌‌های هندی و پاکستانی نیز  که حکایت از بارندگی‌های خوب در این مناطق دارد، مؤید همین نظر است. اگر چنین باشد ما از نظر بارندگی روزهای خوبی را در پیش داریم که می‌تواند احیای منابع زیرزمینی آب و رونق کشاورزی را در پی داشته باشد.