جهان در وضعیت بی‌اعتمادی

مؤسسه اِدلمن که یک مرکز افکارسنجی، روابط‌عمومی و مشاوره در آمریکا محسوب می‌شود، یکی از مؤسسات افکارسنجی در دنیاست که به‌طور دائم و از سال2000 در حال سنجش شاخص اعتماد اجتماعی در 28کشور دنیاست. پروژه «اعتمادسنجی سال2018 ادلمن» پیمایش‌ امسال این مؤسسه و یکی از تازه‌ترین پیمایش‌های جهانی مرتبط با اعتماد اجتماعی‌است که شاخص اعتماد را در 28کشور جهان در سال2018 بر اساس اعتماد به 4نهاد اصلی جامعه یعنی کسب‌وکار، دولت، رسانه و ان‌جی‌اوها (سمن‌ها) سنجیده است. پیمایش امسال این مؤسسه نشان می‌دهد که اعتماد به این نهادها کم‌وبیش همچون سال گذشته میلادی بدون تغییر مانده است و درواقع همچون سال قبل، جهان از نظر اعتماد اجتماعی در وضعیت خطرناکی قرار دارد؛ با این تفاوت که پیمایش سال2018 تغییرات اندکی در سطح اعتماد به بازار و رسانه نشان می‌دهد و از نوعی قطبی‌شدن جهان از منظر این شاخص، حکایت دارد.

نتایج پیمایش نشان می‌دهد که اکثر پاسخ‌دهندگان، اعتماد خود را نسبت به این موضوع که کل سیستم به نفع آنها کار کند از دست داده‌اند. در چنین شرایطی نگرانی‌های اجتماعی و اقتصادی مردم ازجمله جهانی‌شدن، سرعت نوآوری و کاهش ارزش‌های اجتماعی، به ترس تبدیل شده و همچون سال گذشته خطر افزایش اقدامات پوپولیستی در چندین کشور دمکراتیک غربی رو به افزایش است. یکی از تفاوت‌های پیمایش امسال این مؤسسه با سال گذشته، قطبی‌شدن شاخص اعتماد است؛ به ‌این ترتیب که تراکم اعتماد بر طیف 28تایی کشورها نشان داده است که به‌ترتیب 6کشور چین، امارات، کره‌جنوبی، سوئد، مالزی و لهستان بیشترین افزایش را داشته‌اند و 6کشور کلمبیا، هند، آفریقای جنوبی، برزیل، ایتالیا و آمریکا به‌ترتیب با بیشترین کاهش اعتماد مواجه بوده‌اند.
علاوه بر این، مهم‌ترین تغییر در نتایج پیمایش امسال، کاهش اعتماد به نهاد رسانه است. درواقع اگرچه اعتماد به رسانه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌وجو به ‌نسبت سال گذشته 2درصد کاهش داشته و اعتماد به رسانه‌های سنتی و آنلاین 5درصد افزایش یافته است، اعتماد عمومی به رسانه‌ها، برخلاف سال‌های گذشته پایین‌‌تر از اعتماد به 3نهاد دیگر قرار گرفته است.

پیمایش این مؤسسه که شاخص اعتماد را به تفکیک در 2بخش «عموم جامعه» و «عموم مطلع» هم می‌سنجد نشان می‌دهد که امسال هم بهبودی در وضعیت اعتماد جهانی رخ نداده است. در بخش «عموم جامعه» اعتماد جهانی به ان‌جی‌او‌ها، با نرخ 53درصد و اعتماد به بخش کسب‌وکار نیز با 52درصد بدون تغییر همچون سال گذشته باقی مانده‌است. در این بخش اعتماد به دولت با 2درصد افزایش نسبت به سال گذشته به 43درصد رسیده و اعتماد به رسانه‌ها با نرخ 43درصد، بدون تغییر باقی ‌مانده است. در بخش «عموم مطلع»، اعتماد جهانی به ان‌جی‌اوها از 67درصد در سال گذشته به 64درصد در سال2018 رسیده است و اعتماد به بخش کسب‌وکار، با یک درصد کاهش، رقم 64درصد را نشان می‌دهد. اعتماد به دولت و رسانه، با 53درصد، نسبت به سال گذشته بدون تغییر باقی ‌مانده است.

پیمایش اعتمادسنجی سال2018 نشان داده است که ایالات متحده آمریکا بیشترین میزان افت در اعتماد عمومی را از آغاز این پیمایش سالانه ـ یعنی سال2000 ـ تجربه کرده است. اعتماد در میان «عموم جامعه» با 9نمره کاهش به 43درصد رسیده و این کشور را در پایین‌ترین رتبه در میان 28کشور مورد بررسی قرار داده است. اعتماد در میان «عموم مطلع» جامعه آمریکا نیز تضعیف شده و با کاهش 23امتیازی به 45درصد رسیده است؛ یعنی جایگاهی پایین‌تر از روسیه و آفریقای جنوبی. کاهش اعتماد جامعه آمریکایی به ‌دولت با رقم 33درصدی، بیشترین کاهش را در میان اعتماد به 4نهاد دولت، رسانه، کسب‌وکار و ان‌جی‌اوها داشته است. ریچارد ادلمن ـ مدیرعامل مؤسسه ادلمن ـ معتقد است: «ایالات متحده در حال تجربه یک بحران اعتماد غیرقابل پیش‌بینی‌است. این برای نخستین ‌بار است که سقوط اعتماد با موضوع فشارهای اقتصادی یا فجایعی مثل حادثه اتمی فوکوشیما در ارتباط نیست. در واقع اینکه این اتفاق، دقیقا در دوره موفقیت بازار بورس و بالاترین نرخ اشتغال در آمریکا رخ داده، بیشتر یک طنز است. ریشه این بی‌اعتمادی را می‌توان در کاهش حقایق عینی و گفتمان منطقی در جامعه دانست».

مؤسسه ادلمن در گزارش نهایی خود آورده است علت تأکید این مؤسسه بر شاخص اعتماد، اهمیت آن، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مولفه‌های سرمایه اجتماعی‌است. اعتماد در قلب رابطه افراد با نهادهای جامعه، یکدیگر و رهبری آن قرار دارد و اگر اعتماد افراد به این 4نهاد سازنده جامعه کاهش پیدا کند، آنها احساس امنیت و امید به آینده نخواهند کرد و در یک کلام در نبود اعتماد، ساختارهای جامعه می‌توانند به ضرر تمام اعضای آن عمل کنند.

منبع:  www.edelman.com/trust-baromete