در انتخاب مهدکودک دقت کنید

تقی ابوطالبی احمدی_روانشناس تربیتی و عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان

درباره اهمیت مهدکودک و ضرورتش ذکر این نکته ضروری است که ترجیح ما به‌عنوان روانشناس تعلیم‌و‌تربیت به این است که خانه همه فرزندان ایران تبدیل به مهدکودک‌های ایمن و آرامی برای آنها شود. در حقیقت خانه باید موقعیتی باشد برای رشد همه‌جانبه کودکان؛ چرا که در بستر خانه است که هر کودکی می‌تواند در حضور مادر خود به رشد برسد. همه پدر و مادرها باید آگاه باشد که کودکان تا 3سالگی جمع‌گریز هستند. این در همه کودکان وجود دارد؛ بنابراین اگر قبل از این سن کودکی به‌دست مهدکودک سپرده شود حتما کاستی‌هایی در مسیر رشد تجربه خواهد کرد. پس توصیه اول من به والدین محترم این است که فرزندانشان را حداقل تا18ماهگی در خانه حفظ کنند و مادر مستقیما مسئولیت تربیتی فرزندش را به‌عهده بگیرد تا تمامی مراحل رشد شخصیت عقلانی، جسمانی، روحی و... فرزند در خانه باشد. حتی برخی روانشناسان به‌شدت توصیه می‌کنند کودک زیر سن 18ماهگی به هیچ عنوان نباید از مادر جداشود و معتقدند حتی گرمای خانه با گرمای بدن مادر یکسان تنظیم شود تا در همه شرایط آن فرایند رشد مادرمحوری برای رشد فرزند یکسان باشد. ما وقتی می‌گوییم مادر از فرزند جدا نشود چون کودک به همه این شرایط آگاه است. کودک در سنین نوزادی تنها از مادر پذیرش عاطفی دارد و سرویس‌دهی عاطفی‌ای که مادر دارد و نوازشی که مادر خالصانه حتی در تمیز کردن بچه انجام می‌دهد کس دیگری نمی‌تواند این کار را انجام دهد. همین نوازش‌ها و مهرورزی‌هاست که موجب رشد سلامت جسمی، عاطفی و شناختی کودکان می‌شود. این ترجیح در رویکرد دینی ما نیز آمده است که هم پیامبر‌ اکرم(ص) و هم امام‌سجاد(ع) در صحیفه‌سجادیه و هم امام علی(ع) تأکید کرده‌اند که زمان و فرصت طلایی رشد و تربیت کودک تا 7سال اول و در خانه است.
اما به هر صورت زندگی ماشینی و فعالیت‌های اقتصادی باعث شده که شرایط طوری پیش برود که زنان در عرصه کار و اجتماع حضور داشته باشند تا بتوانند هم ایفای نقش کنند و مؤثر باشند و هم مسئولیت‌های خانه و خانواده را به‌عهده بگیرند. اما همه زنان باید توجه داشته باشند که در کنار تمام مسئولیت‌های شغلی و اجتماعی‌شان مهم‌ترین و اولویت‌دارترین مسئولیت این است که بتوانند در بحث فرزندپروری خوب عمل کنند. ما بسیاری اوقات در مشاوره‌های بعد از ازدواج به خانم‌هایی که می‌خواهند ازدواج کنند تأکید می‌کنیم بهترین مسئولیت و کار برای زنان مادری برای فرزندانشان است. امروز اکثر دانشجوهای ما در دانشگاه فرهنگیان دختران هستند. من به همه دانشجوهای دختر همین توصیه را می‌کنم که نکند کار معلمی باعث شود از اینکه مادرخوبی باشند غفلت کنند. بچه‌ها سرمایه اجتماعی این کشور هستند و باید قدر این گوهران دانسته شود اما گاهی دیگر چاره‌ای نیست و فرزندان باید به‌دست مهدکودک‌ها سپرده شوند. ما در این شرایط هم به مادران توصیه می‌کنیم فرزندانشان را به مهدکودک‌هایی بسپرند که مربیان آنها دارای حداقل مدرک کارشناسی و بالاتر در رشته‌های روانشناسی باشند و خود مربیان مادر هم باشند. چون مربی‌ای که نه خودش مادر است و نه دانش روانشناسی دارد چگونه می‌تواند جایگزین مادر واقعی بچه ولو برای چند ساعت باشد؟ من گاهی دیده‌ام که برخی مربیان در این مهدکودک‌ها فارغ‌التحصیل رشته‌هایی مانند شیمی و... هستند که اصلا آشنایی‌ای با مباحث تربیتی کودکان ندارند. اینجاست که مادران باید دقت کنند که بچه‌هایشان را دست چه کسانی می‌سپارند. نکته دیگری که وجود دارد این است که کودکان نباید مانند رفتن به مدرسه تحت اجبار ساعت خاصی برای رفتن به مهدکودک باشند. این کار باعث آزار کودکان در سنین پایین می‌شود. کودک باید بداند برای رفتن به مهدکودک مختار است و هر موقع که خواست می‌تواند به پدر یا مادرش دسترسی داشته باشد. همچنین گاهی در این مهدکودک‌ها مربیان فقط با کودکان بازی می‌کنند درحالی‌که همه نیاز کودک فقط بازی نیست. بلکه از طریق انواع بازی‌های آموزشی باید مهارت‌های آموزشی مختلف از جمله مهارت‌های زندگی، مهارت‌های رشد عقلی و ذهنی، مهارت‌های آموزش جنسی و... به کودکان آموخته شود.
اما نکته آخر من خطاب به مسئولین است. ما بارها از طریق رسانه‌ها و در جلسات مختلف اعلام کرده‌ایم که کودکان حداقل باید تا 18ماهگی در کنار مادر باشند. الان مرخصی زایمان برای هر مادر شاغل 9ماه است. من یک‌بار دیگر از مسئولین تقاضا می‌کنم این قانون مرخصی زایمان را بازنگری کنند و شرایط را طوری فراهم آورند که این نیاز فرزندان به حضور مادر تا 18ماهگی تامین شود. چون کودک تنها در کنار مادرش است که احساس امنیت می‌کند و شخصیت فردی و اجتماعی در کنار مادر رشد و تکامل پیدا می‌کند. به همین دلیل آرزو می‌کنم که چنین شرایطی برای همه فرزندان فراهم شود تا کودکان ایرانی در بهترین شرایط و زیرنظر بهترین معلم و مربی یعنی مادر تربیت شوند.