سفرهای پرتابی

ساسان شادمان منفرد_روزنامه نگار

سفر به هر نقطه از دنیا، کمتر از یک ساعت؛ «الون ماسک» و شرکتش SpaceX ممکن است قبلا در شکل استفاده ما از موشک‌ها تحولی شگرف ایجاد کرده باشند، اما اکنون آنها به‌دنبال استفاده از فناوری‌شان برای بردن انسان به مریخ، ‌ماه و حتی از شهری به شهر دیگر هستند. از همه شگفت‌آورتر اینکه قیمت استفاده از برنامه آخر می‌تواند مشابه همان هزینه بلیت عادی هواپیما باشد.
فضاپیمای آینده SpaceX که با نام «موشک بزرگ فالکون» (BIG Falcon Rocket) یا به‌عبارت ساده‌تر BFR شناخته می‌شود، تمام نیازهای فضایی را در یک بسته‌بندی مرتب برآورده می‌کند. این برنامه بر پایه موفقیت شگفت‌انگیز دو موشک قبلی بنا خواهد شد. یکی «فالکون9» که با موفقیت کامل، 9پرتاب را به پایان رساند و «فالکون سنگین» که نخستین بار در فوریه2018 به آسمان رفت. این موشک‌ها برای نخستین بار در تاریخ نشان دادند که نه‌تنها می‌توان نخستین تقویت‌کننده موشک را با خیال راحت روی زمین فرود آورد، بلکه می‌توان از آن استفاده مجدد هم کرد. هدف BFR نه‌تنها بیرون بردن مردم از جو زمین است، بلکه به‌دنبال جابه‌جایی آنها بین نقاط مختلف کره خاکی نیز خواهد بود. BFR  حدود 106متر طول دارد و از دو مرحله تشکیل شده است: یک تقویت‌کننده 58متری که برای بلند شدن وسیله نقلیه از زمین مورد استفاده بوده و یک سفینه که در نوک آن قرار گرفته است. بخش جلویی 1100تن سوخت اضافه را حمل می‌کند و برایش یک کابین بزرگ با فشار طبیعی زمین ساخته شده تا در پرتاب شهر به شهر با مشکلی روبه‌رو نشود. این امر به BFR  هر آنچه را که برای فرستادن مسافرانش به مقصدهایی در سراسر جهان نیاز دارد، ارائه می‌دهد. اینجا مسافران نه‌تنها سریع به مقصد می‌رسند، بلکه به مناظر باشکوه سیاره‌مان که تاکنون تنها چند فرد خوش‌شانس آنها را دیده‌اند، روبه‌رو می‌شوند. بدون شک تنها تماشای این مناظر بهای بلیت را توجیه می‌کند، چه برسد به اینکه مسافران می‌توانند خیلی زود به مقصدشان برسند.
لازم به ذکر است که SpaceX در جاه‌طلبی‌های بلند خود تنها نیست. شرکت خصوصی دیگری به نامVirgin Galactic، به برقراری پروازهای این‌چنینی خیلی نزدیک شده است. این شرکت قصد دارد که در ابتدا این پروازها برای تفریح و تحقیق درنظر گرفته شوند، ولی اهداف بلندمدت حمل‌ونقل بین قاره‌ای نیز در دستور کار آنها قرار دارد. برخلاف BFR، سامانه دوقسمتی آنها، شامل یک کشتی فضایی با موتور جت و یک کشتی فضایی کوچک‌تر با موتور موشک‌گونه است که کشتی فضایی کوچک پس از رها شدن توسط حمل‌کننده‌اش با روشن شدن موتور موشک‌گونه به سمت فضا حرکت می‌کند.
شرکت Reaction Engines در انگلستان هم رؤیای وسیله نقلیه‌ای را دارد که می‌تواند از باند فرودگاه به‌عنوان یک واحد کامل به فضا برود. موتورSABER که دارای سیستم تنفس هواست، در این وسیله انگلیسی جایگزین موتور موشک‌گونه Virgin Galactic می‌شود. اگرچه این فناوری هم‌اکنون به اندازه سیستم SpaceX  ملموس نیست، اما مطمئناً درصورت تحقق برنامه‌ها، سامانه کارآمدی برای حمل‌ونقل خواهد بود. در سال1873، ژول‌ورن داستانی را در مورد تلاش یک مرد برای دور زدن کره‌زمین در 80روز منتشر کرد. اگرچه آن سفر بسیار مهیج و جذاب بود، اما در مقایسه با سفرهایی که سال‌ها پس از انتشار آن داستان در دنیا انجام شد، کمی رنگ باخته است. ما از زمین به هوا و از هوا به قلمرو فراتر از آن صعود کرده‌ایم. در واقع، با چنین پیشرفت حیرت‌انگیز فناوری طی این سال‌ها شاید تا سال2023 دستیابی به هر نقطه‌ای از جهان در 80دقیقه، دیگر امری خیلی سریع به‌حساب نیاید.



طراحان پیش‌بینی کرده‌اند که کانسپت ساخته شده توسط ناسا بتواند با سرعتی 25برابر سرعت صوت حرکت کند



هدف مشترک، راه متفاوت
طرح شرکت SpaceX برای سفرهای سریع داخل جو، طرح جدیدی نیست. رونالد ریگان -رئیس‌جمهور پیشین آمریکا- زمانی گفته بود که هواپیماهای ما باید در 2‌ساعت، فاصله واشتنگن یا نیویورک به توکیو را بپیمایند. با این حال تفاوت برنامه SpaceX با طرح قدیمی در روش حل این مشکل است. در آن زمان برنامه دولت و ناسا این بود که سفینه‌ای بسازند که هم هواپیما باشد و هم به فضا برود. آنها طرح استفاده از یک موشک حمل‌کننده را به‌دلیل یک‌بار مصرف بودن آن موشک، رد کردند. SpaceX نیز موضوع وسیله نقلیه هوایی- فضایی را رد نکرد، بلکه موشک را روشی برای کمک به آن تشخیص داد.

سفینه فضایی Virgin Galactic توسط یک حمل‌کننده به هوا برده می‌شود



کشتی فضایی2شرکت Virgin Galactic از یک موتور موشک‌گونه استفاده می‌کند و از هوا به زیر مدار زمین می‌رود