سرویس بهداشتی مورد نظر قرارداد ندارد

در هفته‌ای که پشت‌سر گذاشتیم، بسیاری از اموال عمومی چند شهر بزرگ کشور، ازجمله تهران به‌خاطر اعتراضات اخیر آسیب دیده و از بین رفتند. شاید باورش سخت باشد که ده‌ها چشمه سرویس بهداشتی عمومی هم جزو اموال نابود شده‌اند که برای ساخت هرکدام‌شان چند میلیون هزینه شده بود. این اتفاق درست در هفته‌ای رخ داد که 28آبان (19نوامبر) به نام روز جهانی توالت نامگذاری شده و به همین‌خاطر در برخی از کشورهای توسعه یافته برنامه‌های مفصلی در اهمیت وجود سرویس‌های بهداشتی عمومی مناسب، برگزار شد. با این حال، همچنان فقر سرویس بهداشتی عمومی در اغلب کلانشهرهای ایران، حس می‌شود. اکنون نیز شهرداری‌ها باید بودجه قابل توجهی را برای تعمیرات و بازسازی آنهایی که خسارت دیده‌اند، هزینه کنند. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO)، ایران از نظر دسترسی به سرویس‌های بهداشتی عمومی در خوش‌بینانه‌ترین حالت، جایگاه87 را در میان کشورهای دنیا داراست. جالب اینکه طبق گزارش WHO هر یک‌دلاری که برای ساخت آب، فاضلاب و سرویس بهداشتی عمومی هزینه می‌شود، دست‌کم 5دلار کاهش هزینه درمانی جامعه را در پی دارد. با وجود این، به‌طور نمونه در پایتخت کشور، 135مجموعه سرویس بهداشتی عمومی دیگر باید احداث شود. البته طی 4سال اخیر با مناسب‌سازی حداقل 2بوستان در هر یک از مناطق 22گانه تهران، حدود 80چشمه سرویس بهداشتی مناسب برای استفاده افراد دارای معلولیت و کم‌توان احداث شده است. بیش از 1300سرویس بهداشتی در سطح شهر تهران وجود دارد. اما براساس قراردادهای سامانه شفافیت، هیچ سرویس بهداشتی، به‌منظور ارائه خدمات مناسب به شهروندان، قراردادی ندارد.

متولی اصلی قرارداد ندارد
اینطور که رئیس کمیته اقتصادی شورای شهر تهران اعلام کرده ۹۵۰۰چشمه سرویس بهداشتی در تهران وجود دارد. محمود میرلوحی با بیان اینکه قرار است عملکرد مناطق شهرداری تهران درخصوص تامین سرویس‌های بهداشتی ارزیابی شود، گفته: «مناطق ۱۶ و ۲۰ تهران سردمدار ساخت و تامین سرویس بهداشتی در شهر تهران هستند و در این بازه زمانی (یک‌سال اخیر) بیش از ۱۵ مجموعه به سرانه‌های خدماتی خود اضافه کرده‌اند.» 
سازمان زیباسازی شهرداری تهران مسئول اصلی تامین سرویس‌های بهداشتی عمومی در پایتخت به‌حساب می‌آید. حال نگاهی به قراردادهای بسته‌شده و برنامه‌هایی که باید به اجرا درآید، بهتر می‌تواند وضعیت تهران را از این نظر مشخص کند. در این میان ناهید خداکرمی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران گفته که یکی از اشکالاتی که در ساختار بودجه‌ریزی وجود دارد این است که سالانه به هر منطقه‌ای بودجه‌ای اختصاص داده می‌شود تا تعدادی دستشویی را تعمیر کند یا شیوه نگهداری‌اش را ابلاغ می‌کند اما برخی از مناطق نیازی به این بودجه ندارند و باید در سال‌های آتی تعدیل شود.

جالب‌تر اینکه بودجه برخی از مناطقی که خداکرمی وضعیت آنها را نامناسب اعلام کرده نسبت به سال گذشته کمتر شده است. برای مثال بودجه امسال منطقه12 هم در بخش احداث و هم نگهداری نسبت به سال98 نصف شده است. بودجه سایر مناطق هم اغلب یا تغییری نکرده یا نسبت به سال پیش کم شده؛ به‌گونه‌ای که بودجه مناطق 6، 10، 12، 15 و 17 کاهش یافته است. حال همین بودجه هم در برخی از مناطق 22گانه به‌کار گرفته نشده و قراردادی برای افزایش و حفظ سرانه سرویس بهداشتی به امضا نرسیده است. از سوی دیگر سؤال اینجاست که چرا سازمان زیباسازی به‌عنوان متولی اصلی ساخت و نگهداری سرویس‌های بهداشتی در سطح شهر، قراردادی ثبت شده در سامانه شفافیت شهر تهران ندارد؟ در این سامانه 17 قرارداد مربوط به سرویس‌های بهداشتی وجود دارد که هیچ‌کدام از کارفرمایان، سازمان زیباسازی نیستند.
  بیش از 9هزار سرویس بهداشتی در تهران وجود دارد
  7.384میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی شده سال98 برای احداث سرویس‌های بهداشتی عمومی در معابر 
  6.524میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی شده سال98 برای تعمیر و تجهیز آبخوری‌ها و سرویس‌های بهداشتی عمومی در معابر
  4.29میلیارد تومان بودجه اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای 98 برای نگهداری 2000چشمه سرویس‌های بهداشتی عمومی حرم امام‌خمینی(ره) (سالانه 2میلیون و 150هزار تومان برای هر چشمه)
  وضعیت سرویس‌های بهداشتی در مناطق مثل مناطق 7، 16، 20 و 22 بسیار خوب است؛ یعنی هم به اندازه کافی وجود دارد و هم تمیز هستند.
  در برخی نقاط مثل اطراف بازار بزرگ، شهرداری زمین ندارد و در عین حال کسبه با ایجاد مانع اعلام کرده‌اند که نباید در اطراف محل کارشان دستشویی ایجاد شود.
  سرویس‌های بهداشتی برخی مناطق مانند مناطق 9، 11 و 12 محل تجمع کارتن‌خواب‌ها، معتادان و افراد آسیب‌دیده اجتماعی است.