نهادهای مدنی قدرتمند میتوانند صدای مردم باشند
اردشیر گراوند _ جامعهشناس
ضرورت وجود احزاب و تشکلهای مردمی و نهادهای مدنی در جریان مطالبهگری مردم از دولت اساسا بر کسی پوشیده نیست. در تمام دنیا تشکلهای مردمی واسط بین حکومت و مردم هستند. ماهیت وجودی این نهادها برای حل مسئله، مدیریت مسئله، انعکاس مشکلات، خاتمه دادن به بحران و... است. درواقع مهمترین ویژگی تشکلهای مردمی نقش کاتالیزوری است که بین مردم و حکومت بازی میکنند.
آن چیزی که امروز در این شرایط شاهد هستیم گویای این واقعیت است که تشکلهای مردمی اجازه و فرصت نداشتهاند تا نقشهای خود را ایفا کنند؛ چون ما هزینه گفتوگوی این تشکلهای مردمی را بالا بردهایم و وقتی هزینه گفتوگوی تشکلها بالا باشد از 6هزار تشکلی که تا به حال در ایران ثبت شده است کمتر صدایی شنیده میشود. این تشکلها و نهادهای مدنی کمتر خواسته و مطالبهای را منعکس میکنند چون میدانند هزینه این اقدام بسیار زیاد است.
اگر مسئولان شرایط را برای گفتوگوی تشکلها، احزاب و نهادهای مدنی و مردمی فراهم میکردند بیتردید هزینه اعتراض و صدای خواستههای مردمی، آن چیزی نمیشد که الان شاهدش هستیم. الان که کشور با این بحران مواجه شده، حتی سران و مسئولان هم نمیدانند با چه کسانی باید حرف بزنند و چگونه باید با آنها ارتباط برقرار کنند؟ این مسائل بهخاطر انزوای تشکلهای مردمی است. در کشوری که راه گفتوگوی تشکلهای مردمی مسدود باشد، معترضان و مسئولان هر دو به خشونت روی میآورند. بهنظر من حکومتها و دولتهایی که داعیه مردمسالاری دارند باید بین خود و مردم تعداد بسیاری تشکل ایجاد کنند؛ نهادهایی مدنی و مردمی که بتوانند بهصورت آزادانه و با کمترین هزینه حرف بزنند.
مسئولان باید از وقایعی که در هفته گذشته، سال 96 و... رخ داده درس عبرت بگیرند و در اسرعوقت 2 کار اساسی انجام دهند؛ یکی اینکه کشور را معادل تهران و مجموعه شهری تهران ندانند و به داد شهرستانها و استانهای دیگر برسند تا مهاجرت به اطراف و حاشیهها کاهش یابد؛ زیرا گسترش مناطق حاشیه خود ایجاد بحران میکند و بسیار خطرناک است.
دوم اینکه بدون گفتوگو با مردم تصمیمات اساسی را اجرایی نکنند و با ایجاد فضایی برای شکلگیری نهادهای مدنی قدرتمند با مردم صحبت کنند. اگر در ماجرای گرانی بنزین یکماه قبل با مردم گفتوگو میشد، قطعا این مسئله به اینجا ختم نمیشد. در این رویه که ما یک هفته قبل اعلام کنیم هیچ برنامهای برای گرانی بنزین وجود ندارد اما یکشبه بنزین گران شود، حس بیاعتمادی و بیاهمیتبودن به مردم دست میدهد و بحرانهای ناخوشایندی برایشان ایجاد میشود.