گزارش
رام‌کردن خودروهای سرکش
پکن، دهلی، مادرید و لندن به دنبال وضع قوانین جدید و تغییراتی در ساختار خیابان و خودروها برای فرار از آلودگی هستند
در عصر حاضر که بیشتر انسان‌ها در سراسر جهان در شهرها زندگی می‌کنند، خودروها به کجا تعلق دارند؟ به‌خصوص آنها که شهرها را چنان آلوده می‌کنند که نفس‌کشیدن برای ساکنان آنها سخت می‌شود.
به گزارش نیویورک تایمز، این سؤال، مقامات شهری را در گوشه‌گوشه دنیا به‌خود مشغول کرده است. بسیاری به این نتیجه رسیده‌اند که باید رابطه شهرها با خودروها را بازتعریف کرد.
انگیزه اولیه کاملا مشخص است: ساکنان شهرها هوای پاک‌تر و تمیزتر و ترافیک کمتری می‌خواهند. این کار دستاورد بلند‌مدت‌تری هم دارد: کاهش انتشار دود خودروها که در مجموع، یک‌چهارم تمامی گازهای گلخانه‌ای دنیا را تشکیل می‌دهد. با این چشم‌انداز است که شهرهای مختلف دنیا، با استفاده از سیاست چماق و هویج، سعی می‌کنند تا ساکنان‌شان را از ماشین‌های شخصی‌شان بیرون بکشند یا دست‌کم آنها را وادار به استفاده از خودروهای پاک‌تر کنند.
برخی شهرها، هزینه استفاده از ماشین‌های دیزلی را بسیار بالا می‌برند. در شهرهای دیگری، طرح‌ها بسیار بنیادی‌تر است و برای نمونه قرار است تا سال2030، تردد هرگونه خودرویی با موتور درونسوز در آمستردام ممنوع شود. در شهرهای دیگر، موضوع عبور از ماشین‌های متعارف و استفاده گسترده از ماشین‌های برقی مطرح است. اما اوضاع در همه‌جا اینطور نیست؛ دهلی‌نو که پایتخت آلودگی هوای دنیا خوانده می‌شود، هنوز نتوانسته فکری درباره سیل خودروها و موتورسیکلت‌های به‌شدت آلاینده‌ای کند که سال به سال، زندگی در این شهر را مشقت‌بارتر می‌کنند.
لندن علیه آلودگی
تلاش‌های لندن برای بازتعریف رابطه‌اش با خودروها، خیلی زودتر از شهرهای دیگر دنیا شروع شد. در سال2003، مقامات شهری برای تردد خودروها در منطقه مرکزی شهر، 5پوند عوارض درنظر گرفتند. این مبلغ، امروزه به حدود 12پوند رسیده است. قوانین، بهار امسال حتی سختگیرانه‌تر شد و محدودیت‌های جدیدی علیه تردد خودروهای قدیمی، کامیون‌ها و موتورسیکلت‌ها وضع شد. نتیجه این قوانین این بوده که میزان دی‌اکسید نیتروژن در این شهر در 2سال گذشته 36درصد کاهش یافته است.
لندن اقدامات دیگری هم برای پاک‌تر‌کردن هوایش انجام داده است. دیگر تاکسی‌های دیزلی در این شهر پلاک نمی‌شود و شهرداری به کسب‌و‌کارها 3500پوند وام می‌دهد تا خودروهای آلاینده خود را با ون‌های الکتریکی تعویض کنند.
همه این برنامه‌ها، برای بهبود کیفیت زندگی در این شهر ضروری و لازم است؛ در سال2010 مجاورت با هوای آلوده، مسبب مرگ بیش از 9هزار نفر در این شهر بوده است.
پکن، گرفتار در میان خودروها
پکن، آیینه تمام‌نمایی از بلایی است که خودروها می‌توانند بر سر یک شهر بیاورند. البته نشان داده که می‌تواند به خوبی هم به‌خودروها بدل بزند. تعداد خودروها در این شهر در سال2011، 3 برابر شد و از کمتر از 2میلیون دستگاه در سال2000 به بیش از 5میلیون دستگاه رسید. در آن زمان، پکن سمبل آلودگی هوا در شهرهای بزرگ دنیا بود.
این شهر، اقدامات همیشگی را در پیش گرفت؛ برای نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده وام درنظر گرفت، مناطق تردد ممنوع را افزایش داد و استانداردهای آلایندگی خودروها را سختگیرانه‌تر کرد. با این حال، یک اقدام نامتعارف و مؤثر در راه بود؛ مقامات شهری، برای دادن پلاک خودرو به شهروندان، یک نوع سیستم بخت‌آزمایی تعریف کردند؛ به این صورت که مردم تنها زمانی می‌توانستند خودرو بخرند که با قرعه شانس، پلاکی نصیب‌شان شود. افرادی که خودروهای الکتریکی می‌خواهند، مدت زمان کمتری در صف انتظار می‌مانند و همین باعث ترغیب مردم برای خرید خودروهای الکتریکی می‌شود. علاوه بر آن، خودروهای بنزینی باید یک روز هیچ ترددی نداشته باشند. این روز، با توجه به شماره پلاک آنها مشخص می‌شود. این سیستم البته نقایصی هم دارد که طبقه ثروتمند، برای فرار از آن، ماشین‌های بیشتری می‌خرند و برخی از آنها را در خارج از پکن پلاک می‌کنند. البته در مقابل، شهرداری پکن هم محدودیت‌های جدیدی علیه خودروهایی که خارج از این شهر پلاک شدهاند، وضع کرده است.
در نتیجه این سختگیری‌ها و ابتکارات، وضع هوای پکن بهتر شده است اما همچنان با استاندارد ملی در چین فاصله دارد.
دهلی، گرفتار در بحران
امروز، دهلی‌نو روزگاری را می‌گذراند که پکن همین چند سال پیش آن را تجربه می‌کرد. پایتخت هند، یکی از آلوده‌ترین شهرهای دنیاست.
مقامات این شهر، کارهای زیادی در سال‌های اخیر انجام داده‌اند؛ توسعه گسترده مترو، احداث کمربندی جدید برای بیرون نگه‌داشتن کامیون‌ها از شهر، محدودیت‌های بیشتری برای خودروهای قدیمی و آلاینده و الزام تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها برای استفاده از گاز طبیعی به جای بنزین.
اما همه اینها، در مقابل سیل خودروها و موتورهایی که هر سال وارد شهر می‌شوند، کاری از پیش نمی‌برند. بین سال‌های 2006 تا 2016 تعداد خودروها در این شهر 11درصد رشد داشته و به 9میلیون رسیده است. براساس آمار، مردم بیشتر از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند تا وسایل نقلیه عمومی.
یک راهکاری که اخیرا در این شهر اعمال شده، تردد خودروها در روزهای زوج و فرد براساس شماره پلاک آنها بوده است. اما بررسی‌ها نشان داده که این کار تا حد بسیار کمی وضعیت هوا را بهتر می‌کند. اما مسئله این است که این طرح موقت است و امکان اعمال دائمی آن وجود ندارد. 20میلیون افراد ساکن دهلی‌نو، همچنان هوایی را تنفس می‌کنند که در یک کلام می‌توان آن را سمی خواند.
مادرید، گرفتار آلودگی حزبی
پایتخت اسپانیا در گیرودار پیدا کردن پاسخ به این پرسش اساسی است که می‌خواهد چطور شهری باشد و خودروها، بخش مهمی از این دعواها در این شهر هستند.
سال گذشته، مقامات شهری یکی از سختگیرانه‌ترین محدودیت‌های خودرویی در جهان را اعمال کردند: محدودیت تردد برای خودروهای متعارف در بخش‌های عمده‌ای از مرکز شهر که نقض آن، جرایم سنگینی به همراه دارد. این تصمیم بعد از آن گرفته شد که مادرید از سوی کمیسیون اروپا متهم شد از هدف‌هایی که برای کاهش آلودگی تعریف شده عقب مانده است. بعد از این محدودیت شدید، به گفته مقامات شهری، دستاوردهای بزرگی در موضوع کیفیت هوا به‌دست آمد.
اما همه تصویب این قانون را پیشرفت نمی‌دانند. محافظه‌کارانی که امسال در انتخابات شهری برنده شدهاند، می‌خواهند این تصمیم را که توسط لیبرال‌ها گرفته شده، لغو کنند. در تابستان، مقامات شهری اعلام کردند که جریمه‌ها را لغو خواهند کرد و آمار جدیدی ارائه کردند که براساس آن، این طرح افراطی تأثیری روی وضعیت آلودگی هوا نداشته است.
اما یک قاضی جلوی این تصمیم را گرفت و حکم داد که جریمه‌ها همچنان باید برقرار باشد. استدلال این قاضی این بود که مردم باید هوای پاکیزه استنشاق کنند.
شهرهای مختلف دنیا، با استفاده از سیاست چماق و هویج، سعی می‌کنند تا ساکنان‌شان را از ماشین‌های شخصی‌شان بیرون بکشند یا دست‌کم آنها را وادار به استفاده از خودروهای پاک‌تر کنند
