خاورمیانه
بحران خلیج‌فارس در مسیر مصالحه
همزمان با مذاکرات عربستان با جنبش انصارالله، نشانه‌هایی از پایان بحران قطر دیده می‌شود
همزمان با کاهش تنش‌های سیاسی و رسانه‌ای میان کشورهای عربی خلیج‌فارس، نشانه‌های حل این بحران یکساله نیز نمایان شده است. روز گذشته خبرگزاری فرانسه مدعی شد به‌زودی هیأتی قطری، شامل شخصیت‌های سیاسی این کشور عازم ریاض می‌شود. این در حالی است که اخیرا کشورهای عربستان سعودی، امارات و بحرین با شرکت در مسابقات جام فوتبال خلیج‌فارس به میزبانی قطر موافقت کرده‌اند. خبرگزاری فرانسه همچنین مدعی شده یک مقام از اتحادیه عرب نیز به‌منظور حضور در نشستی دولتی در حاشیه مسابقات فوتبال به قطر سفر خواهد کرد. آیا این تحولات را می‌توان به‌معنای پایان بحران خلیج‌فارس و محاصره قطر ارزیابی کرد؟ به باور شیخ حمد بن‌جاسم آل‌ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه سابق قطر، اگرچه این تحولات بسیار با‌اهمیت و با پیام‌های مثبتی بوده، اما همچنان برای نتیجه‌گیری نهایی و احتمال پایان بحران باید صبر کرد. تمام اینها در حالی است که تا این لحظه هیچ‌یک از مقامات رسمی سعودی، اماراتی یا قطری نسبت به هرگونه تغییری در مناسبات سیاسی بین این کشورهای عربی موضع‌گیری نداشته است.
گام اول؛ لغو محاصره
روزنامه العرب قطر با بررسی شایعات و مواضع رسانه‌ای درباره احتمال پایان بحران قطر بعد از تصمیم کشورهای عربی برای مشارکت در جام فوتبال خلیج‌فارس، نوشت: سیاست کشورهای عربی طی بیش از یک سال گذشته خسارت‌های گسترده‌ای به اقتصاد قطر وارد کرده است. اگرچه دوحه قادر بوده از تمام این بحران‌ها با موفقیت عبور کند، اما تا زمان لغو کامل محاصره دریایی و هوایی، هیچ‌گونه گشایشی در روابط این کشورها با قطر ایجاد نخواهد شد. از سوی دیگر، اما مریم آل ثانی، از فعالان رسانه‌ای نزدیک به خانواده حاکم در قطر با نگاهی خوش‌بینانه‌تر به این موضوع پرداخت و در صفحه توییتر خود نوشت: دوحه همواره برای بحرانی که همسایگانش آن را آغاز کردند، آماده بوده است؛ اراده این کشور برای صلح جدی است و تنها به صداقت و تغییر مواضع اشتباه گذشته از سوی همسایگان نیاز دارد.
شبکه بی‌بی‌سی عربی نیز در تحلیل خود از تحولات اخیر میان کشورهای عربی خلیج‌فارس با اشاره به بی‌نتیجه‌ماندن تحریم‌های عربستان، امارات و بحرین علیه قطر، نوشت: تصمیم مشارکت در جام فوتبال خلیج‌فارس بیش از هر چیز در قالب عقب‌نشینی از حملات یک سال گذشته علیه دوحه فهمیده می‌شود. در گزارش این شبکه آمده: عربستان سعودی در بسیاری از پرونده‌های خارجی تجدید‌نظر کرده و در حال تغییر سیاست‌های 4سال گذشته خود است؛ از جنگ یمن گرفته تا محاصره قطر. همانطور که در روزهای گذشته اخباری از مذاکره مستقیم این کشور با جنبش انصارالله یمن در عمان منتشر شده است، حالا هم نشانه‌هایی از نرمش این کشور مقابل قطر به چشم می‌خورد.
فشار آمریکا برای اتحاد علیه ایران
روزنامه القدس العربی اما با تمرکز بر نقش آمریکا در حل بحران اخیر نوشت: این تحولات بیش از آنکه به اراده قطر یا دیگر کشورهای عربی مرتبط باشد، به فشار آمریکا برای حل این بحران مربوط است. براساس این تحلیل، آمریکا قصد دارد موج تازه‌ای از فشارها علیه ایران را آغاز کرده و در این چارچوب، کشورهای عربی خلیج‌فارس را مجبور کرده تا بحران قطر را خاتمه دهند؛ بحرانی که طی بیش از یک سال گذشته امتیازات ویژه‌ای را در اختیار ایران قرار داده بود.
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی الیوم نیز با ابراز دیدگاهی مشابه نوشت: تا‌کنون نشانه مهمی مبنی بر تغییر سیاست‌های ریاض، ابوظبی یا دوحه در بحران خلیج‌فارس دیده نمی‌شود و تنها توجیه منطقی برای تحولات اخیر، فشارهای آمریکا‌ست. از سوی دیگر، می‌دانیم که پمپئو در هفته گذشته 2سفر کوتاه به عربستان و امارات داشت و بعد از آن هم وزیر خارجه قطر به واشنگتن سفر کرد. آیا آمریکا در حال طراحی دور تازه‌ای از فشارها علیه ایران است که به حمایت تمام کشورهای شورای همکاری خیلج فارس احتیاج دارد؟ پاسخ این سؤال در تحولات روزهای آینده نهفته است.
تصمیم مشارکت در جام فوتبال خلیج‌فارس در قطر بیش از هر چیز در قالب عقب‌نشینی عربستان و امارات از حملات یک سال گذشته علیه دوحه تحلیل می‌شود
