من مسئول درختم هستم

زهرا رفیعی|خبرنگار:

درخت کاشتن آن‌قدر‌ها هم که فکر می‌کنید کار ساده‌ای نیست؛ پذیرفتن مسئولیت یک موجود زنده تا پایان عمر با شماست و این سنتی است که باید دست به‌دست به آدم‌های مهربان و مسئولیت‌پذیر بعدی سپرده شود. امروز روز درختکاری است و به رسم هرسال خیلی‌ها درخت می‌کارند. کاشتن درخت و انتخاب نوع آن براساس اقلیم و شرایط آب و هوایی شهری که در آن زندگی می‌کنید فوت‌وفن‌های خاص خود را دارد. همین‌جا حکایت درخت‌های مثمر را از درخت‌های غیر مثمر باید جدا کنیم. شرایط نگهداری این دو رسته مختلف با هم فرق می‌کند. اگر می‌خواهید صرفا درختی به یاد یک عزیز همچون مادرتان یا به‌رسم یادبود و بیشتر شدن درختان روی زمین بکارید، بهتر است درختی را انتخاب کنید که به مراقبت کمتری به‌خصوص در سال‌های اولیه نیاز دارد. این گیاهان برای شهری مثل تهران که آب و هوایی کوهستانی در ارتفاعات و نیمه‌بیابانی در دشت‌ها دارد با شهرهای دیگر فرق می‌کند. فراوانی جمعیت، کاهش فضاهای باز شهری، کمبود منابع آب و تردد وسایل نقلیه موتوری فرسوده و دودزا شرایط محیط را برای رشد مناسب گیاهان سخت‌تر کرده است. در این شرایط برای توسعه پوشش گیاهی، توجه بیشتر به گیاهان مقاوم و سازگار با وضعیت جدید محیطی و جایگزین‌کردن گونه‌های گیاهی مقاوم به آلودگی‌ها و با نیاز آب کمتر است. مهندس‌های کشاورزی کلینیک‌های گل و گیاه که در همه مناطق شهرداری مستقر هستند، می‌توانند شما را در مورد نوع گیاهی که می‌خواهید بکارید، راهنمایی کنند. آنها حتی می‌توانند به شما در مورد نحوه مراقبت از گیاهتان آموزش دهند.

   درخت مقاوم در اولویت است  

ویژگی‌های جغرافیایی تهران از جمله شیب زمین، میزان بارندگی متفاوت در شمال و جنوب آن و وضعیت فیزیکی- شیمیایی خاک باعث شده هر درختی را نتوان هرجا کاشت؛ در نتیجه کارشناسان توصیه می‌‌کنند برای شهری مثل تهران گونه‎های بومی و مقاوم، با نیاز آبی حداقل و سازگار با شرایط اقلیمی انتخاب ‎شوند؛ مثلا در سال‌های اخیر در برنامه‌های ترویجی و مشارکتی،به افراد توصیه می‌شود در خانه‌هایشان نهال‌هایی از درختان مثمر مانند سیب، گلابی، به، خرمالو و انار بکارند.



کدام درختان برای تهران مناسب نیستند

حتی‌الامکان از کاشت گونه‌هایی نظیر تبریزی، صنوبر و سایر گونه‌هایی که نیاز زیادی به آب دارند، خودداری کنید. بهتر است سراغ گونه‌های گیاهی خانواده صنوبر نظیر کبوده و سپیدار که دارای بافت چوبی غیرمستحکم در مقابل وزش باد هستند و عمر مفید کوتاهی دارند و ازسوی دیگر مستعد ابتلا به آفات و بیماری‌ها و حساس به آلودگی هستند هم نروید. کاشت چنار به‌علت حساسیت نسبی آن به خشکی، کم‌آبی و به‌ویژه درجه حرارت بالای هوا فقط در نقاط مرتفع‌تر پایتخت مناسب است. این گیاه برای زمین‌هایی که میزان املاح آهکی در خاکشان زیاد است، مناسب نیست.


  آه از این شوری و دود  

اگر در نقاط مرکزی شهر زندگی می‌کنید توصیه می‌شود که گونه‌هایی با تحمل بار آلودگی هوای بیشتر نظیر اقاقیا، زبان‌گنجشک، لیلکی، سوفورا، بلوط‌خزان شونده و نارون پیوندی بکارید. اگر در مناطق جنوب شهر که شوری زمین بیشتر است زندگی می‌کنید هم توصیه می‌شود زبان‌گنجشک، اقاقیا، کاج تهران، زیتون، زیتون تلخ، کاج سیاه و کاج مشهد بکارید.

  تو مسئول گیاهت هستی

کاشتن درخت نخستین قدم از درختکاری است. اگر می‌خواهید درخت‌تان برقرار باشد، باید از آن نگهداری کنید. تنها در این صورت است که می‌توانید امیدوار باشید روزی درخت‌های این شهر بیشتر از آدم‌های آن شود و چهره خوب خود را به شهروندان نشان دهد. هر درخت حتی با نیاز به آب کم و مقاوم در برابر انقراض نیاز به نگهداری دارد. درخت‌تان را بهتر است جایی بکارید که به راحتی به آن دسترسی دارید و می‌توانید به آن آب و کود دهید و در فصل مناسب هرس کنید. تا وقتی که نهال‌تان پا بگیرد باید حسابی مراقب آن باشید. پس از کاشت نهال، مراقبت‌های زراعی از قبیـل آبیـاری، وجین علف‌های هرز، پاجوش‌گیری، مبارزه با آفات و بیماری‌ها، هرس و تربیـت درختـان بایـد در زمان مناسب خود انجام شود تا نهال‌ها به خوبی رشد کنند. برای این مراقبت می‌توانید از مشاوره کلینیک‌های گل و گیاه شهرداری‌های مناطق تهران یا افراد متخصص در این زمینه، کمک بگیرید.

زمانی برای کاشت

موقع کاشت درختان با توجه به شرایط آب و هوایی در مناطق مختلف، متفاوت است. به‌طور کلی فقط در موقع استراحت گیاه است که می‌توان به تغییر مکان آن اقدام کرد. معمولا در مناطق سرد و معتدل یا مناطق سردی که زمستان سخت دارند در اواخر پاییز یا اواخر زمستان قبل از بیدارشدن درختان می‌توان درخت را جابه‌جا کرد  یا کاشت. اگر خطر یخبندان و سرمازدگی در انتهای زمستان ریشه نهال را تهدید نمی‌کند می‌توان در انتهای پاییز هم درخت کاشت.

درخت مناسب با اقلیم

درختان بومی پیشنهادی کارشناسان که از میان گونه‌های سازگار با شرایط اکولوژیک مناطق مختلف تهران انتخاب شده شامل بنه، داغداغان، زالزالک، بادام‌وحشی، زرشک، بلوط و سماق است. این گیاهان علاوه بر سازگاربودن با شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی تهران، به حفظ و گسترش گیاهی طبیعی که سرمایه‌های زنده و ارزشمند این شهر هستند نیز کمک می‌کنند. این درختان، دیمی بوده و آب زیادی نمی‌خواهند. همچنین می‌توانید در مناطقی که محدودیت آب در آن شدیدتر است گونه‌های مقاوم مانند لیلکی، اقاقیا و زبان گنجشک را در اولویت کاشت قرار دهید.

درخت را دو نفره بکارید

کاشتن نهال عملی دو نفره است؛ یکی نهال را عمودی نگه دارد و دیگری با بیل خاک بریزد. بعد از پرشدن چاله با فشار کم به خاک اطراف ساقه درخت، از محکم‌بودن خاک در زمین اطمینان حاصل کنید تا در اطراف ریشه هوا باقی نماند. ابعاد چاله درختکاری به عوامل مختلفی از قبیل نوع خاک و اندازه ریشه نهال و نوع آن بستگی دارد. موقع کاشتن نهال در چاله، باید توجه داشت که گیاه به همان عمقی که زیر خاک بوده، در خاک محل اصلی کاشته شود.