بودجه جانبی 99برای باز کردن گره‌های اقتصادی شهر تهران

حامد فوقانی _ خبر‌نگار

در روزهایی که آلودگی هوای تهران نفس پایتخت‌نشینان را به شماره انداخته و نگاه‌ها در آسمان دودزده به سرعت گرفتن مترو از نظر تجهیز و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی است، اوضاع سخت اقتصادی و تنگناهای مالی اما، به انتظارات شهروندی نیشخند تلخی می‌زند. بیراه نگفته‌ و اغراق نکرده‌ایم اگر بگوییم دست مدیریت شهری در سرعت دادن به چرخ بهبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی بسته است و چنانچه چاره‌ای اندیشیده نشود، هر آن صدای خوردن کفگیر به ته دیگ خزانه شهرداری، در شهر می‌پیچد.
گره اقتصادی که هر روز فشار بیشتری را بر شهرداری و به تبع شهروندان وارد می‌کند، 3رشته دارد. دنبال‌کردن هرکدام از رشته‌ها به نحوه مناسب و درست، می‌تواند به باز‌شدن گره بینجامد یا دست‌کم در کوتاه‌مدت و میان‌مدت از فشار گره بکاهد. سررشته نخست در دست دولت است. دولت با توجه به منابع درآمدی پایدار مورد نیاز شهرها و پرداخت‌های قانونی و حمایت‌هایی که مصوبات مجلس پیش‌رویش گذاشته می‌تواند کمک بزرگی برای حل این مسئله باشد. توجه به اصلاح لایحه مالیات بر ارزش افزوده یکی از مواردی به شمار می‌رود که در آینده درآمد پایدار شهرها را افزایش می‌دهد. البته اینکه مجلس نیز در هفته جاری روی خوش به لایحه درآمدهای پایدار نشان داد، بسی جای خوشحالی دارد.

رشته دوم به تغییر روندها در تامین منابع مالی از سوی مدیریت شهری ارتباط پیدا می‌کند. بودجه‌بندی سال‌های آتی با بررسی و رفع ایرادات بودجه‌ای سالیان گذشته و ایجاد راه‌های درآمدی جدید به این رشته وصل است و توجه به آن یعنی باز شدن گره مشکلات مالی. رشته سوم اما در دست بخش خصوصی و مردم قرار دارد. تعیین راه‌های مناسب برای آنکه مشارکت بخش خصوصی و مردمی در سرمایه‌گذاری بیش از پیش شود، برای این منظور پراهمیت نشان می‌دهد. واقعیت آن است که طی دهه‌های گذشته، بخش سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی همواره در حد یک‌اسم حضور داشته و کمتر توانسته به‌معنای جدی، در عرصه پیشبرد پروژه‌های ضروری شهر خودی نشان دهد. البته که این موضوع به نبود سیاست‌های تشویقی و انگیزه‌های مالی و معنوی برای ورود سرمایه‌گذاران نیز بازمی‌گردد.

بودجه جانبی سرمایه‌گذاری برای نخستین‌بار
 مسائل مربوط به رفع گره‌های اقتصادی اداره شهر در حالی مطرح می‌شود که از درون کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران و معاونت مالی و اقتصادی شهرداری تهران، خبر می‌رسد مقررات و ضوابط جدیدی در تدوین بودجه سال 99شهر تهران اعمال خواهد شد. اینطور که رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران به همشهری گفت:«در سیاست‌ها و الزامات تدوین بودجه سال آینده چند موضوع مورد اهمیت قرار گرفته که اصلی‌ترین موضوع توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور، آن هم به‌خاطر شدیدترین تحریم‌های ظالمانه است. حال در بودجه 99رویکرد انضباطی درخصوص هزینه‌ها جدی‌تر از همیشه لحاظ می‌شود. محور دوم توجه به افزایش درآمدهای پایدار و محور سوم بحث بودجه جانبی سرمایه‌گذاری است.» به گفته مجید فراهانی بودجه جانبی سرمایه‌گذاری در شهر برای نخستین بار است که مطرح می‌شود و در آن سیاست‌های تشویقی برای مشارکت بیشتر سرمایه‌گذاران و مردم اعمال خواهد شد. عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه شهرداری ملزم خواهد شد تا پیشنهادهای خود را برای این منظور ارائه کند، افزود: «سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری نیاز به برنامه و الزام دارد. الآن چنین مسئله‌ای وجود ندارد و باید شکل بگیرد؛ در غیر این صورت، همان راه گذشته را می‌رویم و نمی‌توانیم مسیرهای جدید درآمدهای پایدار را تعریف کنیم.» فراهانی وجود تغییر پارادایم را در بودجه‌99 مورد دیگر عنوان کرد و گفت: «پروژه‌های کوچک‌مقیاس در سطح محله‌های تهران تعریف‌شده و این پروژه‌ها در اختیار مدیریت‌های محله قرار می‌گیرد. برای این منظور اولویت‌های هر محله با اخذ نظر شورایاران و نخبگان محل مشخص می‌شود. در واقع جهت‌گیری شهرداری به سمت انجام پروژه‌های کوچک‌مقیاس محلی صورت می‌گیرد. »

تفاهمنامه شهرداری و وزارت نیرو 
علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران: در بودجه سال‌98 شهرداری تهران مصوب شورا، با وجود وضعیت نامساعد اقتصادی و تنگناهای تامین منابع مالی، حدود 41درصد از مصارف بودجه 18هزار و 800میلیارد تومانی (معادل 7هزار و 666میلیارد تومان) به عمران شهری اختصاص یافت. از این میان، طی ۶ماه ابتدای‌٩٨، پروژه‌های احداثی شهرداری (به‌عنوان بخشی از پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای) شامل ۱۹۸ پروژه با اعتبار ابلاغی ۳.۵۹۶ میلیارد تومان و اعتبار تخصیصی ۱.۸۳۲میلیارد تومان در حوزه‌های بوستان و فضای سبز، معابر، فرهنگی ورزشی، مدیریت بحران، آب‌های سطحی و مساجد بوده است. میانگین پیشرفت فیزیکی پروژه‌های احداثی مناطق در سال‌۹۸، در حدود ۲۱درصد است که از میانگین برنامه سال ۲۹درصد عقب‌تر است. میانگین پیشرفت فیزیکی پروژه‌های معاونت‌های ستادی نیز حدود ۳۳‌درصد است که از برنامه پیش‌بینی‌شده سال‌۹۸ در حدود ۱۷‌درصد عقب‌تر است. به همین منظور برای سال‌99 قرار شده که بودجه با جزئیات پروژه‌های نیمه‌تمام و اولویت‌دار تنظیم شود و برنامه‌ریزی مناسبی برای آنها صورت بگیرد.