سیستم‌سازی پیش‌شرط مقابله با فساد
فریدون مجلسی _ کارشناس سیاسی
شاید در سال‌های اخیر هیچ واژه‌ای به اندازه فساد موجب نگرانی مردم و برخی مسئولان نبوده است. به همین دلیل صحبت‌های رئیس‌جمهوری در جمع مردم یزد درخصوص ضرورت مبارزه با فساد با بازتاب‌ها و واکنش‌های فراوانی همراه شد. ممکن است سؤال شود آیا رئیس‌جمهوری ابزار قانونی برای مقابله با فساد در اختیار ندارد و چه نیازی به طرح آن در جمع مردم است؟ در پاسخ باید گفت که رئیس‌جمهوری در جایگاه رسمی خود این حق و اختیار را دارد که درخصوص موضوعات و چالش‌های اساسی کشور اظهارنظر کند. منتها نکته در اینجاست که اقدام و حرکت رئیس‌جمهوری بتواند اجرا شود. از سوی دیگر، باید توجه داشت که فساد در کشور تازگی ندارد. هر اقتصاد رانتی که گروهی صاحب امتیاز در آن نقش داشته باشند، فسادآور است. این اقتصادها خصوصا اگر از منبع مالیات تغذیه نشوند، خودشان را پاسخگو هم نمی‌بینند. وقتی منبع درآمد دولت جدا از مردم باشد، طبیعی است که یک گروه ممتاز و متنفذ همه منابع و امکانات را به‌نفع جریان خود به‌کار می‌گیرد و عموم مردم برکنار می‌مانند. جالب است که در این جوامع افراد و صاحبان قدرت، برخورداری از امکانات بی‌حد و حصر منجر به فساد را نزد خود توجیه می‌کنند و بهره‌مندی خود را به‌حساب حق و لیاقت خودشان می‌گذارند.
امروز رئیس‌جمهوری صحبت از فساد‌های دانه‌درشت در کشور می‌کند و ارقام و اعداد نجومی بر زبان می‌آورد. صحبت از میلیون و میلیارد تومان دیگر نیست. امروز فساد از دلارهای میلیاردی به یغما رفته است. خب، این سؤال برای افکارعمومی مطرح است که چرا این فسادها طی سال‌های اخیر با مردم در میان گذاشته نشده و امروز صحبت از آن می‌شود.
جالب بودن ماجرا از اینجاست که در اخبار رسمی کشور گفته شد که فساد 2میلیارد دلاری بابک زنجانی را پس گرفته‌اند. نکته در اینجاست که چگونه دولت از ماجرای پس‌گرفته‌شدن فساد زنجانی خبر ندارد. مگر درآمدهای عمومی به‌حساب خزانه یعنی جیب دولت واریز نمی‌شود؟ همه اینها نیاز به شفاف‌سازی دارد و رئیس‌جمهوری به این مسئله اشاره کرد که قوه قضاییه به‌عنوان مجری عدالت، باید شفاف‌سازی در مقوله مبارزه با فساد را در دستورکار خود قرار دهد و مردم را در جریان پرونده‌های بزرگ قرار دهد.
در مسئله مبارزه با فساد باید نگاه‌ها را عمیق‌تر کرد و صرفا نباید اختلاس‌ها را دید. فساد لزوما این نیست که پولی از بیت‌المال به غارت رود. امروز کشور در تحریم است و طبق این تحریم حداقل از فروش 2میلیون بشکه نفت در روز محروم شده‌ایم. 2میلیون بشکه نفت در بازار امروز جهانی رقمی در حدود 120الی 150میلیون دلار می‌شود. هر 10روز این رقم به یک و نیم میلیارد دلار می‌رسد. آیا محروم‌شدن از چنین درآمدی خود نوعی فساد اقتصادی نیست. و آیا همان دورزدن تحریم‌ها از موجبات گسترش فساد
بوده است؟
در واقع یک پایه مهم مسئله فساد در کشور، سیاست خارجی و عرصه بین‌المللی است. وقتی با نظام بین‌الملل در تنش هستیم و با نهادهای مالی جهانی مثل FATF، همکاری نمی‌کنیم و از تجارت و خدمات بانکی بین‌المللی محروم هستیم، نتیجه همین اختلاس‌ها و محروم‌شدن از درآمدهای ملی مثل فروش نفت، صادرات محصولات پتروشیمی و سایر کالاهای صادراتی می‌شود. برای همین قدرتمداران به جای دو‌قطبی‌سازی و طعنه‌زدن به سخنان رئیس‌جمهوری، باید از تعامل جهانی و همکاری با اقتصاد بین‌المللی و تنش‌زدایی حمایت کنند.
