سوت خوشبختی

حامد فوقانی:

  سال97 قطار خوشبختی اهالی لب خط تهران به مقصد می‌رسد. البته هم‌اکنون هم سوت این قطار شنیده می‌شود و اگر همه برنامه‌ها طبق محاسبات پیش برود، باید منتظر بود که خیلی از زیرساخت‌هایی که محله‌های چسبیده به 2خط تهران - تبریز و تهران - اهواز، به آنها نیاز دارند، به‌مرور پیاده‌سازی شود.

البته 3-2 امضا برای نهایی‌شدن اجرای طرح‌های حاشیه خطوط ریلی واقع در مناطق 17و 18 پایتخت لازم است؛ امضاهایی که شهردار تهران و مدیرعامل شرکت راه‌آهن باید پای اسناد بزنند تا زمین‌های حاشیه و روسطحی خطوط ریلی واقع در جنوب شهر به مدیریت شهری واگذار شود. در این میان معاون فنی و زیربنایی شرکت راه‌آهن ایران از آغاز مطالعاتی خبر می‌دهد که در صورت تأیید نهایی و اجراشدن، می‌تواند از محدوده امامزاده‌حسن تا ایستگاه نیک‌پسندی را به طور اساسی دگرگون کند. این‌طور که مازیار یزدانی می‌گوید مدتی‌است که مطالعه روی طرح اجراشده در هایلاین منهتن آمریکا آغاز شده که شباهت بسیاری به وضعیت لب خط تهران دارد.  به همین منظور با او گفت‌وگو کرده‌‌ایم که ماحصل آن‌ را در ادامه می‌خوانید.ص

شهردار تهران کمتر از یک ماه پیش درباره توافق برای واگذاری اراضی روسطحی و حاشیه‌ای خطوط ریلی در 2منطقه 17 و 18 از سوی شرکت راه‌آهن به مدیریت شهری، خبرهای امیدوارکننده‌ای داد. او تأکید کرد که در این فرایند، اقداماتی صورت می‌گیرد که این بخش از جنوب شهر را متحول می‌کند. قرار است چه برنامه‌‌ای اجرا شود که صحبت از تحول به میان آمده است؟

همکاری‌ها و مراودات ما با شهرداری تهران اخیرا زیاد شده است که یکی از آنها به همین موضوع ساماندهی اراضی خطوط ریلی جنوب شهر برمی‌گردد. برای این منظور، با اجرای یک ‌طرح، اغلب زمین‌های روی تونل‌های خطوط ریلی، تبدیل به فضای سبز و فضاهای خدماتی می‌شود. مطالعاتی درخصوص منطقه‌ای در منهتن آمریکا انجام داده‌ام که شباهت بسیار زیادی به همین زمین‌های تهران دارد. آنجا یک مسیر ریلی 2کیلومتری 23سال به ‌خاطر ساخت متروی زیرزمینی و کارایی‌نداشتن، متروکه شده بود؛ به همین دلیل از سال2003 برنامه‌ها برای تبدیل این زمین به پارک آغاز شد و سرانجام در سال2009 آنجا را تبدیل به یک مسیر سبز کردند. این فضای سبز اکنون آن‌قدر جالب است که به نوعی حیاط خانه‌های اطرافش به‌ حساب می‌آید.

 آیا حریم خطوط ریلی منهتن هم شبیه همین حریم خطوط ریلی تهران ـ تبریز است؟

بله. آنجا هم خانه‌ها در حریم حدود 10 تا 15متری خطوط واقع شده‌اند. البته فرقش با اینجا این است که در منهتن، پارک در طول 2کیلومتر اجرا شده اما ما با طول حدودا 10کیلومتری روبه‌رو هستیم.
 پیش از این هم طرحی برای ساماندهی زمین‌های لب خط مناطق 17 و 18مطرح شده بود. آیا از آن طرح‌ هم در اجرا استفاده می‌شود؟ چون در آن طرح، غیر از فضای سبز، امکانات خدماتی مثل ایستگاه آتش‌‌نشانی، سوله‌‌های ورزشی و پارکینگ هم دیده شده بود.
ببینید! در طرحی که قابلیت شبیه‌سازی برای اجرا در تهران را دارد همه موارد مثل فضاهای ورزشی، تفرجگاهی و پارکینگ هم وجود دارد. در واقع، شرط اصلی این است که روی تونل‌های خطوط زیرزمینی راه‌‌آهن، سازه‌های ساختمانی مسکونی و تجاری احداث نشود بلکه فضاهایی باشد برای استفاده عموم و به نفع شهر.

 شما صحبت از ساماندهی 10کیلومتری فضاهای روسطحی خطوط تهران ـ تبریز می‌کنید که به زیر زمین منتقل شده‌اند اما از محدوده رودخانه کن تا ایستگاه نیک‌پسندی (نزدیک تقاطع بزرگراه‌های فتح و آزادگان) که خط روی زمین است، مشکلات بسیار زیادی ـ هم از نظر تردد شهروندان و هم گردوخاک و امنیت ـ وجود دارد. آیا این محدوده 1200متری در طرح ساماندهی نیست؟

چرا. دقیقا طرحی که اجرا می‌شود تا ایستگاه نیک‌پسندی است. در آنجاها باید از یک طرف محدوده اطراف خطوط را با فضای سبز ساماندهی کنیم و از طرف دیگر، عایق صوتی نصب شود. همچنین برج‌های نوری برای افزایش امنیت، طراحی و اجرا می‌شود؛ پس این 1200متر هم در قالب آن 10کیلومتر، ساماندهی می‌شود.
 

پس احتمالا اهالی دیگر از زیرگذرهای قدیمی موجود هم خلاص می‌شوند؟ زیرگذرهایی که همین چند شب پیش پس از بارندگی‌های تهران، پر از آب شد و مردم به‌سختی از این طرف خطوط ریلی به آن‌طرف می‌رفتند.

بله. همین‌طور است. در طرح ساماندهی، برای زیرگذرهای عابرپیاده هم چاره‌اندیشی می‌شود. باید قبول کنیم که سال‌هاست استفاده از چنین زیرگذرهایی منسوخ شده است. به هر حال باید بگویم که اگر طرح روی پل اجرا شود، در فضای 26هکتاری روسطحی و حاشیه‌ای خطوط ریلی، مشکلات فعلی، جایشان را به امکانات می‌دهند. حتی به نظر من، می‌شود در بخشی از این فضا موزه نیز احداث کرد. ضمنا در طرح‌های پیشنهادی، ایجاد مسیرهای پیاد‌ه‌روی، دوچرخه‌سواری، اسکیت، مسیر ویژه جانبازان و معلولان، موزه و گالری هنر راه‌آهن، فودکورت، آب‌نما، بوستان‌های دوستدار کودک و مینیاتور راه‌آهن و استراحتگاه نیز دیده شده است. در واقع هدف این است که با ایجاد فضاهایی برای ماندن، آرامش را به زندگی شهروندان بیاوریم.
 درباره جزئیات واگذاری زمین‌ها به شهرداری هم توضیح می‌دهید؟ آقای نجفی گفته بودند توافق شده که حدود ۴۵۰میلیارد تومان از اموال یا امکانات و منابع شهرداری، در اختیار راه‌آهن گذاشته شود.
توافق کرده‌ایم که این پروژه را تهاتر کنیم. مذاکره‌ها هنوز روی اعداد و ارقام ادامه دارد و فکر می‌کنیم که با یکی‌دو جلسه دیگر توافق حاصل شود و بعد از نوروز97 خبرهای خوبی به مردم بدهیم.

 آیا همکاری‌های وزارت راه و شهرسازی و شرکت راه‌آهن با مدیریت شهری، در دوره جدید بیشتر شده؟ اگر جواب مثبت است چه اتفاقات دیگری قرار است بیفتد؟

اگرچه بحث اتصال مترو و راه‌آهن و ایستگاه‌های مشترک از مدت‌ها پیش مطرح بوده اما به ‌نظر می‌رسد که اکنون شرایط برای ایجاد این موارد، شکل گرفته است. این همکاری دوطرفه می‌تواند نه‌تنها در جنوب شهر تهران باعث تغییراتی مثبت شود بلکه می‌تواند کیفیت زندگی همه پایتخت‌نشینان را در حمل‌ونقل افزایش دهد. خط متروی تهران ـ پرند بخشی از همکاری دوطرفه راه‌آهن و شهرداری است که در قالب آن، از امکانات و زیرساخت‌های مشترک استفاده خواهد شد.

 همان‌طور که گفتید قرار است چند ایستگاه مشترک ایجاد شود تا مسافران برون‌شهری هم بتوانند از طریق مترو راحت‌تر به راه‌آهن دسترسی داشته باشند و گویی کار در ایستگاه شهر ری شروع شده است. این ایستگاه مشترک چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد و چه ایستگاه‌های مشترک دیگری بین مترو و راه‌آهن احداث خواهد شد؟

غیراز ایستگاه شهر ری، کار ایستگاه جوانمرد قصاب هم شروع شده و امیدواریم هر دو آنها در سال97 به بهره‌برداری برسند. ما اکنون زمین ایستگاه ری را تحویل گرفته‌ایم و ایستگاه جوانمرد قصاب هم در حال ساخت است. به ‌طور دقیق باید بگویم که ایستگاه جوانمرد قصاب، اوایل سال آینده و ایستگاه مشترک شهر ری، اواخر 97 (اگر اعتبارات، به‌موقع به دستمان برسد) افتتاح می‌شود. جدا از این دو، برای ترمینال جنوب و ایستگاه متروی آزادگان هم طرح‌هایی برای ساخت ایستگاه‌های مشترک در نظر گرفته شده است. البته چند ایستگاه دیگر را نیز مد نظر داریم اما هنوز وارد فاز مطالعاتی نشده‌اند. بهتر است اشاره کنیم که شرایط داخل ایستگاه‌های مشترک (به نام گالری) به ‌گونه‌ای‌است که بلیت مسافرانی که قصد خروج از تهران را دارند کنترل و آنها به صورت مستقیم، وارد سکوی مسافرگیری قطارها خواهند شد.
 

طرح بازآفرینی ایستگاه راه‌آهن تهران که در آن قرار است زمین‌های بی‌دفاع شهری، تبدیل به هتل و مراکز تفریحی ـ فرهنگی شوند، به کجا رسید؟

شرکتی که طرح‌هایی این‌چنینی را برای SNCF (راه‌آهن فرانسه) اجرا کرده، آن را برای ایستگاه تهران نیز اجرا خواهد کرد. در این پروژه، 2هتل و مراکز رفاهی، تجاری و اقتصادی مختلفی پیش‌بینی شده و وضعیت ایستگاه از شرایط فعلی خارج می‌شود. چنین فرایندی برای ایستگاه‌‌های مشهد و قم نیز اجرا خواهد شد. اولویت اول ‌ما بحث ساماندهی ترافیک اطراف میدان راه‌‌آهن طی
 4 ماه آینده است و بعد از آن شرکت فرانسوی کار بازآفرینی و احداث مراکز را شروع خواهد کرد. من قول می‌دهم که این شرکت در نوع خودش استادکار به ‌حساب می‌آید و کار جالبی را سرانجام تحویل خواهد داد.

توافق کرده‌ایم که اراضی لب‌خط جنوب تهران را با شهرداری تهاتر کنیم. فکر می‌کنیم که با یکی دو‌جلسه دیگر توافق حاصل شود