چالش تقابل- تعامل با دنیا در نمازهای جمعه

هرچند که رئیس‌جمهوری در راس قوه مجریه مسئول برگزاری همه‌پرسی در کشور است و انتظار می‌رود خود او در مواردی که تشخیص می‌دهد عهده‌دار برگزاری همه‌پرسی شود اما تابوی همه‌پرسی در میان تفکر مقابل او چنان قوی است که تاب بیان پیشنهادش را هم ندارند.
حسن روحانی از زمان تصدی ریاست‌جمهوری گاه و بیگاه از برگزاری همه‌پرسی در کشور برای خروج از بن‌بست‌ها سخن گفته، سخنی که به‌رغم اینکه عملی‌شدن آن براساس اصل در اختیار خود اوست اما فقط در حد طرح پیشنهادی مانده و جلوتر نرفته است. طرح پیشنهادی که همواره با موجی از واکنش‌های رسانه‌ای مواجه و چند صباحی بعد به فراموشی سپرده می‌شود.
بر همین منوال هم دور از ذهن نبود که وقتی 7روز پیش روحانی در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها گفت ۴۱ سال است در این مورد که آینده ایران در «تقابل با دنیا‌ست یا تعامل» اختلاف نظر وجود دارد و «راهش این است که در همه‌پرسی از مردم بپرسیم»، موجی از واکنش‌ها در مذمت ایده او شکل بگیرد؛ واکنش‌هایی که این‌بار به‌دلیل طرح موضوع همه‌پرسی و نشانه گرفتن جنس تعاملی ایران با آمریکا با صراحت لهجه بیشتری ایده روحانی را نشانه گرفته یا بهتر بگوییم مذمت کردند. چنانچه پس از گذشت 7روز از انتشار سخنان جدید او درباره برگزاری همه‌پرسی، ائمه نمازجمعه به او واکنش نشان دادند،  واکنشی که سخنان روحانی را در برابر اصل به‌زعم آنها « مقاومت 4دهه‌ای » تقبیح می‌کند. احمد علم‌الهدی و محمدحسن ابوترابی‌فرد خطبای نمازجمعه دیروز مشهد و تهران، 2چهره‌ای بودند که به محور پیشنهادی روحانی برای برگزاری همه‌پرسی تاختند.
ابوترابی‌فرد، خطیب نمازجمعه این هفته تهران بابیان اینکه این سخن که عده‌ای بر تعامل سازنده با دنیا و عده‌ای بر تقابل مستمر با جهان تأکید دارند قرین انصاف نیست ادامه داد: امروز یک چهره عالم و متعهد و سیاستمدار را نمی‌شناسم که معتقد به تقابل مستمر با جهان در مقابل نگاه تعامل سازنده با دنیا باشد؛ چگونه در نهاد علم و دانشگاه این سخن قابل طرح است. به گزارش ایرنا، وی گفت: در چشم‌انداز 20ساله جمهوری اسلامی که از بالاترین عقبه علمی و کارشناسی برخوردار است که 14‌سال پیش رهبر انقلاب آن را ابلاغ کردند تا نقشه راه ملت و دولت باشد در حوزه سیاست و تقویت خارجی آمده است.
ابوترابی‌فرد با بیان دیگر تعاریف آمده در سند چشم‌انداز ازجمله بهره‌گیری از روابط برای افزایش توان ملی، مقابله با افزون‌‌خواهی و اقدام متجاوزانه در روابط خارجی، تلاش برای رهایی منطقه از حضور بیگانگان، مقابله با تک‌قطبی‌شدن جهان را راهبرد کشور دانست و گفت: لذا راهبرد جمهوری اسلامی ایران که مورد حمایت مردم و جریان سیاست است تعامل سازنده با دنیاست. ابوترابی‌فرد خاطرنشان کرد: جنگ‌افروزی و تقابل با ملت ایران، استراتژی آمریکا و رژیم صهیونیستی است که از حرکت انقلاب و شکل‌گیری نظام اسلامی آغاز شده است. این موضوع به راهبرد آمریکا و رئیس‌جمهور آن تبدیل شده است.
وی ادامه داد: اما ملت عزیز و جریان‌های سیاسی از این فکر پاکیزه هستند، امروز عامل بازدارنده آمریکا که جنگ‌افروز دیروز بود از تعرض به جغرافیای ایران اسلامی، قدرت دفاعی پرافتخار، جبهه مقاومت اسلامی و وحدت ملی ایران است که از اندیشه الهی و سیاسی امام بزرگوار و منطق علمی و عقلانی رهبر معظم الهام گرفته است.

40 سال مقاومت کردیم آخرش اینگونه حرف بزنیم؟
امام جمعه مشهد نیز همچون ابوترابی‌فرد ایده روحانی برای برگزاری همه‌پرسی را مورد حمله قرار داد وگفت: «رهبری فرمودند اگر جمهوری اسلامی و مدیران جامعه شاه‌سلطان‌حسن‌ها شود و مدیران و مسئولان ذلیل که جرأت و جسارت ندارند و احساس قدرت نمی‌کنند (روی کار بیایند) اگر کار جمهوری اسلامی به اینجا برسد کار جمهوری اسلامی تمام خواهد شد. پیغمبر ما جامعه اسلامی داشته است. بچه‌های مردم شهید شدند برای اینکه جامعه مثل امت پیامبر درست کنیم و در برابر دشمن حساسیت داشته باشیم نه وادادگی.»
به گزارش ایلنا، نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با اشاره به ضرورت حساسیت دربرابر دشمن تأکید کرد: وقتی لشکر 10‌هزارنفره جنگ احزاب آمدند، در برابر دشمن حساسیت داشتند. حال ما بگوییم جز با دست دادن با آنها اقتصاد پیش نمی‌رود. 40سال مقاومت کردیم آخرش اینگونه حرف بزنیم؟ در جامعه انقلابی تقوای دینی و سیاسی در جامعه مهم است. مقتضای تقوای دینی و سیاسی این است که هر تهدید سیاسی نسبت به سیره پیامبر داریم آن‌را با نظر خود تطبیق نکنیم بلکه واقعیت را تحلیل کنیم. این اشتباه است که بگوییم صبر امام‌رضا(ع) در جریان مامون صلح با مامون بود این جنگ با مامون بود. این عزیزان مطالعه کنند و نظر خود را به مردم نگویند.
او ادامه داد: نیروهای انقلابی را تندرو دانستن و آنها را از صحنه بیرون کردن و اینها را مخالف امام رضا نشان دادن، امام‌رضا(ع) را خشمگین می‌کند. امام رضا(ع) خشم می‌کنند از اینکه ولایت عهدی امام رضا(ع) را اینگونه بیان کنید.
احمد علم‌الهدی در خطبه‌های نمازجمعه دیروز مشهد گفت: امروز روزی نیست که به قراردادی به نام برجام که با دشمن بستیم افتخار کنیم و بگوییم به ما احترام می‌گذارند. هیچ‌کس روی کره زمین شما را به‌خاطر برجام احترام نمی‌کند. اگر احترام می‌کنند به‌خاطر جرأت شماست و به‌خاطر اینکه توانستید پهپاد آمریکایی را بزنید شما را احترام می‌کنند. برای اینکه کشتی انگلیسی را توانستید بگیرید شما را احترام می‌کنند نه به‌خاطر برجام. کسی به‌خاطر برجام شما را احترام نکرده است.

اصرار دولت بر تغییر سبک دیپلماسی
پیش‌تر روحانی نیمه مرداد‌ماه گذشته هم در جمع مسئولان وزارت خارجه از برگزاری همه‌پرسی سخن گفته بود. او پیش‌تر نیز در سال 94 دیدارش با روزنامه‌نگاران که برگزار شد در لابه‌لای مناقشاتی که بر سر موضوع هسته‌ای ایجاد شده بود اصل 59 قانون اساسی را اصلی بن‌بست‌شکن تعبیر کرده بود. همه این موارد در کنار هم نشانگر تأکید روحانی برای تغییر سبک دپیلماسی نظام در حوزه وزارت خارجه است؛ تأکیدی که در میان حلقه رقبای او نه‌تنها طرفداری ندارد که به‌شدت مورد نکوهش قرار می‌گیرد.