دور جدید حذف یارانه ثروتمندان با رویکردی متفاوت نسبت به دوره‌های قبل آغاز شده و آنگونه که سخنگوی دولت می‌گوید قرار است به‌صورت ماهانه یارانه تعدادی از خانوارهای مشمول شاخص‌های ثروتمندی حذف شود. نکته قابل‌تأمل در اظهارات علی ربیعی این است که از این به بعد هر تصمیمی برای قیمت‌های حامل‌های انرژی گرفته شود، روی دهک‌های پایین جامعه استوار خواهد بود و دهک‌های بالای جامعه دیگر مشمول این تصمیمات نخواهند شد. به گزارش همشهری، با وجود اینکه از همان ابتدای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، دولت مکلف بود یارانه 3دهک بالای درآمدی را حذف کند، به‌واسطه نبود بانک اطلاعاتی منسجم و محدودیت‌های دولت در دسترسی به اطلاعات مالی و بانکی افراد این قانون اجرایی نشد. حتی زمانی که در سال93 دولت شهامت به خرج داد و یارانه 3.4میلیون نفر را قطع کرد، تبعات این کار برای سرمایه اجتماعی دولت به‌حدی بالا بود که کلا ادامه این کار را منتفی کرد. حالا اما، دولت به‌جای اینکه دارایی‌های افراد را ملاک ثروتمندی افراد و حذف یارانه آنها قرار دهد، با چرخشی 180درجه‌ای، الگوی مصرفی خانوارها را مدنظر قرار داده و براساس شاخص‌هایی مؤثر در مصرف مانند قیمت خودروی سواری، مسکن مصرفی یا سفرهای خارجی و رقم تراکنش‌های مالی مربوط به خریدهای مصرفی افراد، نسبت به حذف یارانه‌ها اقدام می‌کند. دیروز علی ربیعی، سخنگوی دولت در حاشیه همایش ملی صندوق‌های خرد محلی تأکید کرد هدف دولت در روند جدید پایش یارانه‌بگیران، حذف افراد ثروتمند است و در دور نخست آن نیز مشخص شد افرادی در دهک‌های بالا با درآمد ماهانه یک میلیارد تومان یارانه می‌گرفتند. البته ربیعی به این نکته نیز اشاره کرد که شناسایی این افراد و حذف یکباره یارانه آنها نه امکان‌پذیر است و نه منطقی و بر این اساس به‌صورت ماهانه این اقدام انجام می‌شود.
کاهش سهم یارانه نقدی از درآمد خانوار
جدا از اینکه حذف یارانه پردرآمدها یک تکلیف قانونی است و منابع آن باید صرف بهبود وضعیت دهک‌های کم‌درآمد و کمک به تولید شود، آمارها از کاهش جدی سهم یارانه نقدی از درآمد خانوارها حکایت دارد که خصوصا در دهک‌های بالا به یک‌درصد تنزل پیدا کرده است. طبق گزارش مرکز آمار ایران، در سال1390 سهم یارانه پرداختی به خانوارهای ایرانی، در مناطق روستایی معادل 20درصد درآمد کل خانوار بوده و در مناطق شهری نیز سهم آن به 11درصد کل درآمد خانوار می‌رسید که در سال1391 این سهم بهبود یافته و به 22درصد برای خانوارهای روستایی و 12درصد برای خانوارهای شهری رسیده است. در ادامه اما، این روند کاملا معکوس شده تا جایی که در سال1397، سهم یارانه پرداختی از کل درآمد خانوارهای روستایی به 8درصد و برای خانوارهای شهری به 4درصد رسیده است. از سوی دیگر محاسبه سهم یارانه از درآمد خانوارها براساس دهک‌های درآمدی نشان می‌دهد در سال1397 یارانه نقدی پرداختی به خانوارهای روستایی معادل 29درصد درآمد دهک اول و 20درصد درآمد دهک دوم بوده و در مناطق شهری این سهم به 13درصد برای دهک اول و 9درصد برای دهک دوم رسیده است. نکته قابل‌تأمل این است که در همین سال این یارانه نقدی معادل یک‌درصد درآمد خانوارهای دهک دهم در شهرها و 4درصد خانوارهای دهک دهم در روستاها بوده است.
چرخش دولت در توزیع یارانه انرژی
مسئله مهم دیگر اینکه به‌نظر می‌رسد دولت برای اصلاح نظام یارانه‌ها درنظر دارد در حوزه یارانه پنهان 900هزار میلیاردی در بودجه نیز به‌صورت چراغ‌خاموش ورود کند و لااقل در حوزه انرژی، مانع توزیع یارانه به اقشار پردرآمد شود. براساس آمارها، اقشار پردرآمد بیش از 20برابر اقشار کم‌درآمد از یارانه پنهان بهره‌مند می‌شوند و چنانچه دولت بتواند به‌درستی در این حوزه اصلاحاتی انجام دهد، نتیجه آن به نفع کشور و اقشار پایین جامعه خواهد بود البته مشروط بر اینکه این اصلاحات را به‌صورت کارشناسی و عملیاتی انجام دهد که تبعات آن به چند واسطه دوباره دامنگیر کم‌درآمدها نشود. براساس آنچه که دیروز ربیعی بیان کرد؛می‌توان استنباط کرد دولت برنامه‌هایی برای تغییر ساختار نظام یارانه در حوزه انرژی دارد و می‌خواهد با دهک‌بندی کردن تصمیمات یارانه‌ای در حوزه انرژی، حذف تدریجی یا یکباره یارانه پنهان دهک‌های بالا را در دستور کار قرار دهد.
ثروتمندان از یارانه انرژی محروم می‌شوند
در همینه زمینه :
