همگرایی منطقه‌ای؛ مأموریت عمران‌خان
فریدون مجلسی _ کارشناس امور بین‌الملل
سفر عمران‌خان، نخست‌وزیر کشور پاکستان را باید از این جهت جدی گرفت که در منطقه خاورمیانه و محیط پیرامونی ایران، اسلام‌آباد تنها دولتی است که منافعش بر همگرایی و کاهش تنش میان تهران و ریاض از دیگران بیشتر است. عمران‌خان به‌عنوان رئیس دولت پاکستان طی ماه‌های اخیر نشان داده که در رسالتش جدی است و از هر راهبرد و ابزاری برای کاهش تنش میان تهران و ریاض استفاده می‌کند. در تحلیل چرایی رفتار پاکستان، باید به منافع این کشور توجه داشت. مشکلات اقتصادی پاکستان و وابستگی‌اش به دلارهای نفتی عربستان و اهمیت حضور نیروی کار پاکستانی در اقتصاد آن کشور و از سوی دیگر منافع همسایگی و مرزی‌اش با ایران ایجاب می‌کند که این کشور برای تداوم منافعش، به سمت کاهش تنش‌ها میان 2قدرت عمده منطقه‌ای، یعنی ایران و عربستان حرکت کند. در گذشته توافقی میان ریاض و اسلام‌آباد شکل گرفته است که در ازای حمایت‌های اقتصادی عربستان از ارتش پاکستان، درصورتی که این کشور مورد حمله واقع شود به لحاظ نظامی از عربستان حمایت کند. این مسئله را باید با ملاحظات مرزی این کشور و ارتباط نزدیک پاکستان با تهران هم درنظر گرفت. پاکستان همواره ارتباط نزدیک سیاسی با ایران داشته و برای گریز از مشکلات درگیری همسایگان، خواستار صلح و آشتی در منطقه است. برایند همه این منافع باعث شده که امروز دولت پاکستان پیشگام طرح صلح و آشتی میان تهران و ریاض باشد. برای پاکستان هرگونه آشفتگی سیاسی و تنش در منطقه خاورمیانه مساوی است با از دست رفتن منافع سرشار اقتصادی‌اش و در مرحله بعدی افزایش ناامنی‌ها و بی‌ثباتی در سرزمین خودش.
این مسئله را هم باید درنظر گرفت که منافع واقعی جمهوری اسلامی ایران هم در صلح‌طلبی است و در منطقه باید ابزار دیپلماسی و مذاکره را برای حل تنش‌ها ترجیح دهد. این انگیزه بارها، چه در مجامع رسمی بین‌المللی و چه در داخل از سوی مقامات سیاسی ایران شنیده شده است. ترکیب این موارد ایجاب می‌کند که با احترام به اصل دیپلماسی و قدر دانستن فرصت سفر عمران‌خان، به سمت تنش‌زدایی و گفت‌وگو در منطقه هم ایران و عربستان حرکت شود. این دو کشور باید با درنظر داشتن منافع ملی خودشان و منطقه، از تلاش‌های میانجیگران برای گفت‌وگو استقبال کنند و نگذارند سمت‌وسوی تحولات و بحران‌ها در منطقه، فضای امنیتی خاورمیانه را به سمت جنگ و ناامنی سوق دهد. البته باید توجه داشت که منطقه شامل مسائلی پیچیده و جدی، از مدیترانه گرفته تا خلیج‌فارس است که راه‌حل پیوسته خواهند داشت.
