شمایل«خیابان کامل»مشخص شد

سیدمحمد فخار _ خبرنگار

 خیابان کامل به‌عنوان مهم‌ترین نماد پیاده‌محوری دیروز طی همایشی به‌عنوان ایده مدیریت شهری در برابر خودرومحوری سال‌های اخیر بررسی شد. در این همایش از دستورالعمل خیابان کامل شهر تهران رونمایی شد تا پهنه حمل‌ونقلی به پهنه‌های طرح تفصیلی تهران اضافه شود. این ایده قرار است سهم امکانات ترددی پیاده‌ها را در خیابان‌های شهری هم‌اندازه سطح ترددی خودرو گسترش دهد.
با اضافه شدن پهنه T می‌توان امید داشت ایجاد کریدور‌های حمل‌ونقلی با درنظر گرفتن ارزش سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران منجر به توسعه حمل‌ونقل عمومی و حل مشکل ترافیک شود. در این نشست همچنین از دستورالعمل خیابان کامل شهر تهران و کتاب TOD استاندارد توسط رئیس شورا و شهردار تهران رونمایی شد تا مبنایی بر اقدامات کمیته TOD باشد.

باید پیاده‌راه را توسعه بدهیم
در تجربه جدید که در تهران صورت می‌گیرد، هیچ شکی نیست که باید پیاده‌راه‌ها را توسعه بدهیم و از حرکت خودروها کم کنیم اما اگر این توسعه بدون مطالعه باشد و همه جوانب را نبینیم راه گذشتگان را رفته‌ایم. پیروز حناچی، شهردار تهران در سومین نشست TOD با ذکر این جمله، گفت: شهر فقط برای خودروها نیست، بلکه برای انسان‌هایی است که در آن زندگی می‌کنند. حناچی در ادامه سخنان خود با اشاره به الگوهای مبتنی بر رویکرد انسان‌محوری در دیگر شهر‌های جهان، گفت: در توسعه شهری باید 3سطح مورد توجه قرار گیرد؛ کلان (منطقه شهری)، میانی(ناحیه) و خرد که در همه این سطوح باید همه حوزه‌ها مورد توجه قرار گیرد. وی ادامه داد: در تجربه جدید که در تهران صورت می‌گیرد، هیچ شکی نیست که باید پیاده‌راه را توسعه بدهیم و از حرکت خودرو کم کنیم اما اگر این توسعه بدون مطالعه باشد و همه جوانب را نبینیم راه گذشتگان را رفته‌ایم. حناچی در ادامه با اشاره به الگو‌های شهر‌های لندن و سئول در اجرای رویکرد انسان‌محوری، گفت: در لندن منطقه فرسوده و خالی از سکنه با سرمایه‌گذاری و ایجاد مناطق مسکونی و تجاری تبدیل به یک مرکز پررونق می‌شود که بدون اتصال به شبکه حمل‌ونقل شهری امکان چنین تحولی صورت نمی‌گرفت. وی در ادامه افزود: سئول هم تجربه موفقی در ایجاد شهر جدید مبتنی بر توسعه حمل‌ونقل و قطار شهری و عدم‌تمرکز دارد که بد نیست به این تجربه نیز اشاره کنیم. زمانی در اتوبوس‌های شهری سئول که برای 60تا 70مسافر طراحی شده بود، 200نفر سوار می‌شدند؛ لذا مدیران این شهر تصمیم گرفتند این شرایط را تغییر دهند. تغییر این شرایط هم با ایجاد و توسعه پیاده‌راه‌ها و پیوستگی بیشتر آنها همراه بود. حذف بزرگراه‌ها و تجدید حیات فضا به کمک جریان آب ازجمله رویکرد‌های مدیران شهری سئول برای تغییر وضعیت بود. حناچی گفت: دقیقا در چنین زمانی مدیران شهری سئول تصمیم بر برچیدن بزرگراه‌های طبقاتی گرفتند و در همین زمان بود که ما تصمیم به ساخت بزرگراه طبقاتی صدر گرفتیم. حناچی تصریح کرد: در اجرای این الگو‌ها باید اولویت‌های تهران برای توسعه پیاده‌راه‌ها را تعریف کرد که میدان امام حسین جزو این اولویت‌هاست. متأسفانه در هنگامی که تصمیم به تغییر میدان امام حسین گرفته شد شتابزده عمل کردیم و آن پیاده‌محوری و انسان‌محوری که مدنظر بود، محقق نشد، بلکه به شکل سلیقه‌ای نه مطالعه‌ای این موارد اعمال شد. 

لزوم اصلاح انحراف شهرسازی 
سیاست شهرسازی در تهران و سایر کلانشهرها، طی دهه‌های اخیر دچار یک انحراف بزرگ شده است و آن بی‌توجهی به الزامات توسعه مبتنی بر حمل ونقل عمومی است. محسن هاشمی، رئیس شورا در سومین نشست روش اجرای TOD در تهران با تأکید بر این موضوع، گفت: امروزه همه کلانشهرها به دلیل جمعیت بالا، تحرک فراوان شهروندان و تولید انبوه سفر در خطر افتادن در تله حمل‌ونقل عمومی قرار دارند و به همین دلیل توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی، تلاش می‌کند رابطه‌ای متعادل و متناسب بین بارگذاری و کریدورهای حمل‌و نقل برقرار کند تا عرضه و تقاضای سفر به‌صورتی متناسب و متعادل توزیع شود و گره‌های ترافیکی ایجاد نکند. رئیس شورای شهر تهران افزود: در طول 30 سال گذشته، تراکم‌فروشی در تهران، ساختمان‌های 2 یا3  طبقه را به 5 یا6 طبقه افزایش داده؛ یعنی طی 30سال ما به اندازه کل تاریخ تهران در معابر شهری بارگذاری انجام داده‌ایم و متأسفانه این تراکم‌فروشی، براساس تقاضا اتفاق افتاده است نه الگوی حمل‌ونقل عمومی. به گفته وی، تنها راه اصلاح این انحراف در شهرسازی بازگشت به توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی است. ما اکنون در طرح تفصیلی پهنه‌هایی نظیر R، M، S، G داریم و نیاز به پهنه جدیدی با نام پهنه T وجود دارد که براساس کریدورهای حمل‌ونقل عمومی تهران، بارگذاری را انجام دهد و تا شعاع حدود 300متری از یک ایستگاه مترو که حد متعارف برای پیاده‌روی شهروندان است، بارگذاری خدماتی صورت گیرد. 

پاسخ به انتظارات نسل آینده 
رئیس کمیته حمل‌ونقل و کمیته TOD شورای اسلامی شهر تهران اعلام کرد که حل مشکل آسیب‌های اجتماعی با تحقق انسان‌محوری میسر است و آن زمان که رویکرد ما در مدیریت شهری بر پایه TOD باشد، انسان‌محوری نیز حادث خواهد شد. شهربانو امانی گفت: این نشست نقطه تلاقی معاونت حمل‌ونقل، متخصصان حمل‌ونقل و معماری و شهرسازی است؛ فرایندی که در توسعه شهری باید انجام می‌گرفت. امانی خاطرنشان ساخت: متأسفانه یا خوشبختانه در برنامه دوم توسعه شهر تهران هم از TODاسم برده بودند و قرار بود در این زمینه مطالعه شود؛ یعنی TODسابقه 7ساله دارد اما تا دوره پنجم شورا اقدام خاصی در این زمینه صورت نگرفت. امانی گفت: با انسان‌محوری می‌شود به خواسته‌های کودکان امروز و مدیران فردا پاسخ داد. حل مشکل آسیب‌های اجتماعی با تحقق انسان‌محوری محقق می‌شود و آن زمان که رویکرد ما در مدیریت شهری بر پایه TOD باشد، انسان محوری نیز حادث خواهد شد؛ زمانی که شهر از خودرومحور بودن به انسان‌محور بودن تغییر کند. خوشبختانه نسل آینده ما به‌درستی به مدیران خود گفته‌اند چه می‌خواهند؛ انسان محوری!

40هزار میلیارد تومان منابع جدید برای حمل‌ونقل عمومی 

در کمیسیون تلفیق شورای اسلامی شهر تهران حدود 40هزار میلیارد تومان منابع جدید برای توسعه حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه ریلی در قالب برنامه سوم شناسایی شده است. سیدحسن رسولی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران در این‌باره، گفت: براساس تشخیص و سیاستگذاری در شورای اسلامی شهر تهران، اصلی‌ترین مسئله مبتلا‌به مردم تهران، بحث ترافیک و آلودگی هواست. سالانه حدود ۴هزار و ۵۰۰ نفر جان خود را به‌دلیل آلودگی هوا از دست می‌دهند. اگر اختصاص‌سنجی از میزان زمانی که شهروندان تهرانی در ترافیک هدر می‌دهند، انجام شود، شاید رقم حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد شود. وی با تأکید بر اینکه تامین این بودجه با توجه به تفاوت فاحش منابع و مصارف اقدام مسئولانه و جسورانه است که تحقق آن بسیار دشوار است، ادامه داد: یکی از منابع جدید در قالب TOD یا توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی است که در کمیته TOD به آن پرداخته شده است تا در۲۱ ایستگاه مترو که امکان واگذاری‌های جدید وجود دارد، عملیاتی شود.