وعده بی سرانجام زمین به مستاجران کانکس نشین

فرحناز چراغی| کرمانشاه- خبرنگار:


از اواخر فروردین امسال به منظور ساماندهی محیط، معابر و منظر شهری و فضای محیطی، شهرداری و دیگر نهادهای مربوطه کانکس‌ها را از مناطق زلزله‌زده جمع‌آوری کردند. با وجود این، هنوز بیش از هزار خانوار در مناطق زلزله‌زده در کانکس زندگی می‌کنند که اغلب مستاجرند. 

طی روزهای اخیر که مصادف شده با باز شدن مرز خسروی و نخستین پیاده‌روی اربعین از طریق مرز خسروی، خبری مبنی بر جمع‌آوری اجباری کانکس‌ها در این مناطق و انتقال آن به مرز خسروی منتشر و موجب نگرانی مستاجران کانکس‌نشین شد. چنان‌که تعدادی از آنها در تماس با خبرنگاران همشهری خواستار پیگیری موضوع شدند. البته خبر از سوی مدیریت بحران استان تکذیب شد. بر اساس مصوبه ستاد بحران، ساماندهی کانکس‌ها و باز شدن معابر عمومی شهرهای زلزله‌زده از چندی قبل در دستور کار مسئولان قرار گرفته، اما قرار نبوده کانکس‌ها از مردم گرفته شود.


هنوز منتظر وعده زمین هستیم

«فریبا قنبری» یکی از ساکنان کمپ فرمانداری با بیان این‌که دولت به مردم مستاجر در مناطق زلزله‌زده قول اعطای زمین داد، می‌گوید: ما هنوز هم منتظر عمل به وعده دولت هستیم، چراکه توان پرداخت اجاره خانه را نداریم. قیمت اجاره خانه در مناطق زلزله‌زده بسیار بالا رفته است و با مناطق مرکزی و بالای شهر در کرمانشاه برابری می‌کند.  این شهروند سرپل ذهابی می‌افزاید: مشکلات مستاجران زیاد است.

من یک مستاجر زلزله‌زده هستم و 3 فرزند مدرسه‌ای دارم و همسرم کارگر ساختمانی است. درآمد روزمزدی همسرم کفاف مخارج روزانه‌مان را هم نمی‌دهد. فشار بر مردم زیاد است و گرانی اجناس هم مشکل مضاعفی شده است. 
وی که دلی پردرد از فشارهای اقتصادی و... دارد، درباره انتقال کانکس‌ها می‌گوید: روند جمع‌آوری کانکس‌ها از ابتدای امسال شروع شده، اما هنوز کسی به ما اجبار نکرده که تخلیه کنیم. 


وضعیت نامناسب بهداشت در کمپ‌ها

این شهروند سرپل ذهابی در ادامه درباره وضعیت بهداشت کمپ‌ها می‌گوید: شهرداری به بهداشت کمپ‌ها در مناطق زلزله‌زده رسیدگی نمی‌کند و مردم در عذابند. شهرداری فقط به خیابان‌های اصلی که در معرض دید عموم قرار دارد، توجه می‌کند و بقیه خیابان و کوچه‌ها هنوز مثل روز اول وقوع زلزله است. در همه کمپ‌ها آب‌ و فاضلاب جاری است و رسیدگی نمی‌شود. 


ما را فراموش کرده‌اند
  
یکی دیگر از مستاجران سرپل ‌ذهابی در کمپ فرمانداری می‌افزاید: وضع بهداشتی کمپ‌ها نامطلوب و بسیار کثیف است. همه جا پر از آشغال است.  «جیران» که زنی ۵۵ ساله است، می‌گوید: با گذشت 2 سال از زلزله آبان ۹۶ هنوز منتظر وعده دولت مبنی بر تامین زمین ‌برای خانواده‌های مستاجر در مناطق زلزله‌زده هستیم. انگار مسئولان ما را فراموش کرده‌اند و از یاد برده‌اند. دست ما به خاطر وعده دولت در پوست گردو مانده و راه به جایی نداریم. 

وی که سرپرست خانوار است، اضافه می‌کند: مشکلات زندگی ما زیاد است. توان پرداخت ۲۰ میلیون تومان رهن و ۷۰۰، ۸۰۰ هزار تومان اجاره‌بها را نداریم. جیران خانم ادامه می‌دهد: وضعیت کنونی زندگی ما را که می‌بینید. شهرداری تنها معابر اصلی را پاک‌سازی می‌کند. وی درباره اجبار دولت درباره ترک کانکس‌ها نیز بیان می‌کند: هنوز ما اینجا هستیم و کسی ما را از این مناطق به‌اجبار بیرون نکرده است.

این مستاجر که نگران وضعیت زندگی خود و فرزندانش است، ادامه می‌دهد: با داشتن 2 بچه یتیم و این همه سرگردانی اداره زندگی برایم سخت است. تحت سرپرستی کمیته امداد هستیم اما کمک‌های کمیته کفاف زندگی ما را نمی‌دهد. زندگی من و بچه‌های یتیمم به‌سختی می‌گذرد و حامی نداریم. آینده‌ای هم برای ما وجود ندارد. فکر نکنیم به این زودی هم بتوانیم کانکس را تخلیه کنیم. 


تکذیب یک ادعا

یک جامعه‌شناس با رد اجبار کردن مردم در تخلیه کانکس‌ها می‌گوید: از حدود یک سال پیش موضوع جمع‌آوری کانکس‌ها به بهانه ایجاد فضای سبز، قرار داشتن در معابر عمومی، پارک‌ها و... بوده، اما صحت این خبر را که کانکس‌ها را جمع‌آوری و سپس به مرز خسروی ببرند، رد می‌کنم. در این باره از کانکس‌نشینان 5، 6 کمپ سوال کرده‌ام. 

«فاضل الیاسی» می‌افزاید: پس از فشارهای قضایی برای تخلیه کانکس‌ها، حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصد جمعیت شهرستان سرپل ذهاب مهاجرت کردند و به شهرهایی چون جوانرود و کرمانشاه رفتند. وی با بیان این‌که مهاجرت سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی این شهرستان آسیب‌های جدی به دنبال دارد، می‌گوید: جمع کردن کانکس‌ها باید براساس مکانیزم خاص اجتماعی و اقتصادی باشد.  

این جامعه‌شناس اضافه می‌کند: دولت در بحث بحران زلزله اصولی کار نکرد و در این میان به تنها مساله‌ای که فکر نکرد، بحث اقتصادی و اشتغال‌زایی مردم بود. این وضعیت در روستاها نیز وجود دارد. دولت چون برنامه‌ای برای اشتغال‌زایی روستاییان نداشت، به جای دام به مردم پول داد. مردم با بالا رفتن هزینه‌ها، پول را خرج کردند.

الان روستاییان بیکار از یک سال پیش شروع به مهاجرت به شهر‌ها کرده‌اند، چراکه هیچ سرمایه فرهنگی و اقتصادی در روستا برای زندگی مردم مهیا نیست.  الیاسی ادامه می‌دهد: دولت هیچ‌وقت به مباحث اقتصادی و اشتغال‌زایی مردم نپرداخت. اگر دولت در روستاها از تجربه کمیته امداد بهره می‌برد و به مردم دام‌های کددار می‌داد و تا ۵ سال آنها را رصد می‌کرد، الان وضعیت مردم این نبود.

قیمت گوسفند ۳۰۰ برابر شد و با پول‌های دولت دیگر نمی‌شد گوسفند خرید. معتقدم مردم اگر شغل داشته باشند، می‌توانند خانه بسازند و ساخت‌و‌ساز کنند اما اگر خانه داشته باشند نمی‌توانند اشتغال‌آفرینی کنند. دولت در بحث بحران پس از زلزله علاوه بر ساخت‌و‌ساز باید روی توانمندسازی مردم از لحاظ اقتصادی و اجتماعی نیز کار می‌کرد که نکرد. 


وضعیت مردم در کمپ‌ها

این جامعه‌شناس درباره آخرین وضعیت مردم زلزله‌زده کانکس‌نشین در کمپ‌های سطح شهر سرپل ذهاب نیز می‌گوید: شرایط مردم ساکن کمپ‌ها تغییری نکرده و در برخی موارد بدتر از قبل شده است.  وی می‌افزاید: مردم از عملکرد ارگان‌ها و به‌ویژه شهرداری ناراضی هستند. احساس بی‌هویتی و طردشدگی بیش از پیش بین افراد ساکن در کمپ‌ها موج می‌زند. به فاضلاب‌های روان در سطح کمپ‌ها رسیدگی نمی‌شود و کودکان در این فاضلاب‌ها بازی می‌کنند و در معرض بیماری‌های خطرناک و واگیردار هستند.

الیاسی ادامه می‌دهد: کماکان مستاجران برای خروج از کانکس توانایی ندارند. کرایه‌ها گران است و بیشتر از هزار خانوار شهر سرپل ذهاب هنوز بلاتکلیفند و در کانکس زندگی می‌کنند. مردم از وضعیت اقتصادی، اجتماعی ناراضی هستند و دلی پردرد دارند. احساس طردشدگی، ناامیدی، رهاشدگی بر روح مردم حاکم است. این جامعه‌شناس در ادامه می‌گوید: اعتیاد قبل از زلزله برای مردم تابو بود، اما این روزها این تابو شکسته شده است. برخی از دانش‌آموزان پس از زلزله به مواد مخدر «گل» معتاد شده‌اند. در روستا‌ها که قبل از زلزله یک نفر معتاد نبود، الان تعداد معتادها در مقایسه با قبل از زلزله افزایش یافته است. مسئولان به آسیب‌های اجتماعی ناشی از زلزله توجه کافی ندارند. 


جمع‌آوری کانکس‌ها از چند ماه قبل

مدیرکل بحران استانداری کرمانشاه گرفتن کانکس‌های مردم زلزله‌زده برای ایام اربعین را تکذیب می‌کند. «جلیل بالایی» با بیان این‌که سیاست جمع‌آوری کانکس‌های مناطق زلزله‌زده از چندین ماه قبل در دستور کار است، می‌گوید: این موضوع به هیچ عنوان ارتباطی با ایام اربعین ندارد و از چندی قبل آغاز شده است.وی ادامه می‌دهد: این سیاست تابع ساخت‌و‌سازها در مناطق زلزله‌زده است و صرفا خانوارهایی که بازسازی منازل مسکونی آنها بر اساس اعلام بنیاد مسکن به پایان رسیده، موظفند کانکس‌های خود را جمع‌آوری کنند و سایر خانوارها که خانه‌هایشان تکمیل نشده لزومی برای ترک و جمع‌آوری کانکس ندارند.

مدیرکل مدیریت بحران استان کرمانشاه با بیان این‌که در هر صورت این کانکس‌ها به خود مردم داده شده و قرار نیست از آنها پس گرفته شود، تاکید می‌کند: مردم می‌توانند کانکس‌ها را برای خود حتی در منازل مسکونی‌شان نگه دارند. بالایی اظهار می‌کند: برای ایام اربعین امکانات اسکان به اندازه کافی در استان فراهم شده و نیازی به کانکس‌های زلزله‌زدگان وجود ندارد. وی تعیین ضرب‌الاجل زمانی برای تخلیه کانکس‌ها را تکذیب و در ادامه عنوان می‌کند: چون شهرستان سرپل‌ذهاب در مسیر تردد زوار اربعین قرار دارد، از همین رو کانکس‌ها باید از معابر اصلی شهر جمع شوند و به نزدیک محل ساخت‌و‌ساز خانه‌های مردم منتقل شوند تا شهر چهره عادی خود را باز یابد.