حقیقت ورزش زنان در فضای مجازی

جنجال با پست آریا جعفری آغاز شد؛ جعفری، عکاس ورزشی است که آرشیو قابل‌توجهی از عکس‌های ورزش زنان دارد. روزهای گذشته او با یک پست توجه خیلی‌ها را به صفحه‌هایی جلب کرد که به اسم ورزش زنان، از ورزشکاران سوء‌استفاده می‌کنند و برای خودشان تبلیغات به راه انداخته‌اند. آنها با این تبلیغات منبع درآمد خوبی برای خودشان پیدا کرده‌اند و دردسرهایی هم برای ورزش زنان ایجاد کرده‌اند.
جذابیت ورزش زنان را نمی‌شود انکار کرد؛ به‌خصوص در ایران. زنان ایرانی سال‌ها پشت درهای بسته ورزش کرده‌اند و چند سالی است که با طراحی لباس‌های پوشیده می‌توانند در تورنمنت‌های بین‌المللی شرکت کنند. این اتفاق با همه‌گیر شدن فضای مجازی همراه شد. داشتن فضایی مثل اینستاگرام و تلگرام فرصت دیده شدن به زنان ورزشکار را داد.  کم‌کاری صدا و سیما، روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها در پوشش اخبار زنان را این فضاها جبران کردند. خود ورزشکاران هم که با استقبال عمومی در این فضاها به‌خصوص اینستاگرام روبه‌رو شده‌اند، فعالیتشان را برای بهتر دیده شدن بیشتر کردند. اما حالا آنها با معضلی جدی روبه‌رو شده‌اند.
هر روز تعداد صفحاتی که با چند ویدئو یا عکس زنان ورزشکار در اینستاگرام حاضر می‌شوند، بیشتر می‌شود. این صفحات چند دسته‌اند؛ بعضی‌ها با استفاده از زنان چهره‌ یا زن معمولی، حرکات ورزشی را به مخاطبانشان آموزش می‌دهند. آنها با همین آموزش‌ها تعداد فالوورهایشان را بالا می‌برند و تبلیغات می‌گیرند. تعداد قابل‌توجهی از این صفحات هم به‌خود زنان ورزشکار اختصاص دارد. آنها از مسابقات، تمرینات یا زندگی شخصی‌شان عکس و ویدئو منتشر می‌کنند و به نسبت شناخته شدنشان یا جذابیت صفحه‌شان مخاطب دارند. دسته سوم هم صفحاتی هستند که خودشان را مرجع اصلی اخبار زنان می‌دانندکه مشکل، این صفحات هستند.
چه در اینستاگرام و چه در بین کانال‌های تلگرامی یکی، دو صفحه است که می‌شود به اخبارشان استناد کرد. در این چند سال «فوت‌لیدی» که اخبار فوتبال و فوتسال زنان را پوشش می‌دهد و حتی جلوتر از سایت‌ فدراسیون فوتبال و بعضی از خبرگزاری‌ها حرکت کرده، بهترین منبع برای اخبار این دو رشته بوده است. فوت‌لیدی، اخبار تورنمنت‌های بین‌المللی این دو رشته، لیگ، مسابقات دوستانه و هر اتفاق دیگری را که افتاده پوشش داده است. حتی عکاسان ورزشی برای دیده‌شدن عکس‌هایی که از فوتبال و فوتسال زنان می‌گیرند، ترجیح می‌دهند با این صفحه و کانال تلگرامی‌اش همکاری کنند. خیلی از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های ورزشی هم برای پوشش اخبار این دو رشته از فوت‌لیدی سوژه می‌گیرند. یکی، دو صفحه و کانال ورزش زنان دیگر هم هستند که در کنار اخبار فوت‌لیدی، خبرها و گزارش‌های خبرگزاری‌ها را هم به صفحه‌شان اضافه می‌کنند تا ظاهر متفاوتی داشته باشند. بعضی از آنها منبع می‌زنند و بعضی هم بدون اشاره‌ای به منبع اصلی، به کارشان ادامه می‌دهند. با این حال ایراد چندانی به این صفحات هم وارد نیست، صفحاتی صدای داد همه را درآورده که روی درآمدزایی زوم کرده‌اند و با هر ترفندی این کار را انجام می‌دهند. این صفحات که مدعی حمایت از ورزش زنان هستند، ویدئوهای مختلفی دارند؛ ویدئویی از تمرین ورزشکاران ملی‌پوش، ویدئویی از ورزشکاران گمنام که در باشگاه و بدون پوشش اسلامی در حال تمرین هستند و... بعضی از این ویدئوها و عکس‌ها با هماهنگی خود ورزشکاران منتشر می‌شوند؛ آنهایی که هزینه پرداخت کرده‌اند. اما بخش قابل‌توجهی هم از این صفحات و محتوایی که منتشر می‌کنند خبری ندارند. به‌نظر می‌رسد ادمین این صفحات، در پوشش اخبار ورزشکاران مطرح هم تلاش چندانی نمی‌کند. آنها با توجه به عکس یا ویدئویی که دارند، یک سرچ ساده در گوگل می‌زنند و با اطلاعاتی که از ویکی‌پدیا می‌گیرند، پست جدید می‌گذارند. به همین دلیل است که بعضی از اخبار و اطلاعات اشتباهات زیادی دارند. صفحه رسانه تصویری ورزش بانوان با 181هزار فالوور، صفحه معرفی ورزشکاران ایران با 189هزار فالوور، رسانه بانوان ورزشکار با 37هزار فالوور و ده‌ها صفحات دیگر هستند که با روش‌های مشابه برای خودشان مخاطب جذب کرده‌اند. این در حالی است که صفحاتی مثل فوت‌لیدی حدود 50هزار فالوور دارند. اعتراض به فعالیت این صفحه‌ها این است که چرا بدون اجازه ورزشکاران تصویرهایی از آنها منتشر می‌کنند و به واسطه همان تصاویر تبلیغات می‌گیرند.
به گفته آریا جعفری بعضی از ادمین‌های این صفحات به بهانه حمایت از ورزش زنان، مزاحمت‌هایی را هم برای بعضی از ورزشکاران ایجاد کرده‌اند. بعضی از آنها از راه دوستی وارد می‌شوند تا با جلب رضایت زنان، عکس‌‌ها و ویدئوهایی از آنها بگیرند و منتشر کنند. جعفری نمونه  این مزاحمت‌ها را در پست‌ اینستاگرامی‌اش منتشر کرده است.
جعفری از مخاطبانش در اینستاگرام خواسته است که این صفحات را دنبال نکنند. اما این امکان‌پذیر است؟ به‌نظر نمی‌رسد جواب به این سؤال مثبت باشد.


همسر کی هستی؟

ورزش و فضای مجازی زنان دیگری را هم معروف کرده است؛ زنانی که شاید خودشان ورزشکار نباشند، اما به واسطه اینکه همسرانشان ورزشکار معروفی هستند، صفحات آنها هم مخاطب زیادی پیدا کرده است. این اتفاق بیشتر برای زنانی که همسرانشان در تیم ملی والیبال بازی می‌کنند، افتاده است. صفحه سوگند، همسر شهرام محمودی 171هزار فالوور دارد. بیشتر عکس‌های این صفحه خانوادگی است و همسر شهرام از خود و پسرش به اشتراک گذاشته است. جالب است که صفحه آرسام پسر شهرام هم فالوور قابل توجهی دارد. با اینکه آرسام فقط 2 سال دارد، اما صفحه او 50هزار مخاطب دارد. صفحه مهتاب محمدی، همسر پوریا فیاضی هم نزدیک به 86هزار فالوور دارد. عکس‌های او همه شخصی است و چیزی که هم‌اکنون در این صفحه دیده می‌شود ربطی به فیاضی و والیبال ندارد. بعضی از بازیکنان مثل مهدی مهدوی و علی نادی هم خودشان در اینستاگرام صفحه‌ای ندارند ولی همسرانشان اخبار اختصاصی آنها را پوشش می‌دهند.