هشدار درباره خطر برداشت آب‌های ژرف

 معاون مرکز مطالعات علم و فناوری فرهنگستان علوم ضمن انتقاد از طرح استفاده از آب‌های ژرف در کشور، گفت: استفاده از آب‌های ژرف یعنی تا دو هزار متر به داخل زمین نفوذ کنیم و هر چه آب در دل زمین قرار دارد، استخراج کنیم. به گزارش ایسنا، رضا مکنون با اعلام اینکه آب‌های ژرف طی یک تا دو میلیون سال پیش از هیمالیا به ایران نفوذ کرده و بسیار ارزشمند است، افزود: اکنون تهیه آب 10تا 12هزار تومان در هر مترمکعب تمام می‌شود؛ درحالی‌که آب ژرف 20هزار تومان تمام می‌شود اما با در پیش گرفتن صرفه‌جویی در منابع آب دیگر نیازی به برداشت آب‌های ژرف نیست. عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در همایش روز جهانی آینده، با موضوع «ضرورت آینده نگری در مواجهه با چالش‌ها، برنامه ششم توسعه» که در فرهنگستان علوم برگزار شد، آب و محیط‌زیست را 2چالش مهم در توسعه کشور برشمرد و گفت: آب بستری برای بقای ایران و منبع توسعه کشور است.

مکنون میزان برداشت آب از منابع آب‌های تجدیدپذیر را نیازمند الگو دانست و گفت: مهم است که بدانیم به چه میزان مجاز به استفاده از این آب‌ها به‌منظور مصارف صنعتی، کشاورزی و آب شرب هستیم. عضو هیأت علمی، آب‌های تجدیدپذیر را ضامن بقای سیستم طبیعی عنوان کرد و یادآور شد: 2شاخص فالکن مارک و سازمان ملل الگویی برای میزان برداشت آب از منابع آب‌های تجدیدپذیر کشورهاست. شاخص فالکن مارک وضعیت هر کشور را براساس میزان سرانه آب تجدیدپذیر آن تعیین می‌کند. با توجه به آنکه میزان سرانه آب هم‌اکنون در ایران 1100مترمکعب به ازای هر نفر در سال است، ایران از این لحاظ در آستانه مرز بحران قرار دارد. وی با بیان اینکه میزان برداشت از آب‌های تجدیدپذیر طیفی بین 10درصد (وضعیت مطلوب برداشت) تا بیش از 60درصد (وضعیت فاجعه) قرار دارد، وضعیت ایران یعنی برداشت 83درصدی از منابع آب‌های تجدیدپذیر فراتر از فاجعه است.

عضو هیأت علمی دانشگاه امیرکبیر درباره حجم آب‌های تجدیدپذیر، گفت: طی 15سال گذشته حجم این آب‌ها از 115میلیارد مترمکعب به 88.7میلیارد مترمکعب تقلیل پیدا کرده است. وی افزود: برنامه کاهش برداشت آب‌های تجدیدپذیر از 83درصد به 60درصد براساس حجم پیشین این آب‌ها (115میلیارد مترمکعب) محاسبه شده است. به گفته وی، وزارت نیرو در سال 94تصویب کرد استفاده 83درصدی از آب‌های تجدیدپذیر را به 60درصد برساند. اکنون که یک سال و نیم از تصویب آن می‌گذرد، موفق به اجرای آن نشده، در واقع قرار بود برداشت 11میلیارد مترمکعب کاهش یابد که این کار اجرایی نشد.

ضرورت تفکیک آب شرب

  مکنون، مصرف فعلی آب شرب و خانگی را به ازای هر نفر در هر روز 220لیتر و معادل 6.5میلیارد مترمکعب در سال عنوان کرد و افزود: این میزان تا 50درصد قابل کاهش است. این عضو هیأت علمی دانشگاه امیرکبیر ضمن انتقاد از رتبه نخست کشور در صادرات هندوانه به سایر کشورها که موجب خروج آب از کشور می‌شود، ژاپن را کشوری خودکفا در حوزه آب معرفی کرد وگفت: این کشور تنها از 21درصد آب‌های تجدیدپذیر خود استفاده می‌کند و باقی آن را به طبیعت برمی‌گرداند.  

تفکیک آب شرب باعث صرفه‌جویی 7میلیارد مترمکعب آب می‌شود منصور قطبی‌سرابی، کارشناس مهندسی آب در وزارت جهادکشاورزی که بیش از 3دهه فعالیت اجرایی و پژوهشی را در پیشینه کاری خود دارد، درباره چگونگی مقابله با بحران کم‌آبی در کشور به همشهری گفت: به‌دلیل بحران‌های کمی و کیفی منابع آب، بسته‌بندی آب شرب نیمه‌رایگان دولتی در کلانشهرهای کشور اجتناب‌ناپذیر است؛ راهکاری که اجرای آن می‌تواند باعث تحول در مدیریت منابع آب کشور شود.  به گفته این کارشناس حوزه آب، در سال 88میزان مصرف آب شرب شهری و روستایی کشور 7.5میلیارد مترمکعب بود که 2.5میلیارد مترمکعب آن از طریق آب‌های سطحی یعنی رودخانه‌ها و سدها و 5میلیارد مترمکعب آن از طریق آب‌های زیرزمینی یعنی چاه‌ها تأمین شده است. قطبی سرابی درباره مزایای بسته‌بندی آب شرب تأکید کرد: به موجب الگوهای جهانی درصورت بسته‌بندی آب شرب، سرانه مصرف آب شرب برای هر نفر روزانه 15لیتر برآورد می‌شود که برای آب آشامیدنی، تهیه غذا، چای و... به مصرف می‌رسد. با اجرای این راهکار مصرف سرانه آب شرب شهری و روستایی کشور از 7.5میلیارد مترمکعب در سال به حداکثر نیم میلیارد مترمکعب در سال کاهش می‌یابد.