توچال، میراث طبیعی تهران می‌شود

مجید جباری _ خبر‌نگار

می‌گویند البرز، هویت تهران است. قله توچال در کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده شمال پایتخت روز گذشته مبدأ تهرانگردی اصحاب رسانه با احمد مسجدجامعی بود. هفته بزرگداشت تهران بهانه‌ای است برای مرور و یادآوری هویت دیرینه این شهر؛ شهری که با گذشت بیش از 2قرن از پایتخت شدنش، عناوین مختلفی داشته‌است. تهرانگردی این هفته که 10ساعت طول کشید، 2خبر مهم برای تهران داشت؛ تلاش برای ثبت توچال به‌عنوان میراث طبیعی شهر و دستور خرید خانه قاجاری انیس‌الدوله، همسر ناصرالدین‌شاه توسط شهرداری تهران.

در این برنامه سیدآرش حسینی‌میلانی، رئیس کمیته محیط‌زیست شورا هم تهرانگردها را همراهی می‌کرد. نخستین برنامه، صعود به ارتفاع 3850متری توچال بود. به این ترتیب، تهرانگردها گشت و‌گذار این هفته خود را در فاصله یک روز مانده به شروع هفته تهران، از ارتفاع 4هزارمتری پایتخت شروع کردند. احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران در جریان این بازدید با گرامیداشت هفته تهران از تلاش برای ثبت ملی توچال به‌عنوان میراث طبیعی تهران سخن گفت.
او ادامه داد: «طی سال‌های اخیر میراث طبیعی تهران فراموش شده که باید احیا شود، از این‌رو به‌دنبال ثبت میراث طبیعی تهران هستیم. پیش از این، پیشنهاد داده بودیم که خیابان ولیعصر ثبت شود، اما حالا به‌دنبال ثبت میراث طبیعی توچال هستیم. یکی از ویژگی‌های تهران این است که در مجاورت قله ۴هزارمتری توچال قرار دارد.»   او با بیان اینکه دماوند، میراث ملی همه ایرانیان است، اضافه کرد: «به همین‌خاطر تأکید داریم که توچال به‌عنوان میراث طبیعی تهران به ثبت برسد. با ثبت میراث طبیعی توچال، چارچوبی برای این کوه در نظر گرفته و از تصرفات و تغییرات در آن کاسته می‌شود. کوهنوردان نیز نگران آسیب‌های نگاه‌های اقتصادی صرف مسئولان به توچال هستند، اما با تهیه سند میراث طبیعی توچال می‌توانیم آن را حفظ کنیم.»
عضو فرهنگی شورای شهر تهران با اشاره به هفته بزرگداشت تهران به‌جای روز تهران گفت: «تهران، کلانشهری است که نمی‌توان مسائل و مشکلاتش را در یک روز بررسی کرد؛ از این‌رو امسال هفته‌ای را برای تهران درنظر گرفتیم و عنوان آن را هویت تهران گذاشتیم. در بخش هویتی، یکی از مواردی که در تهران مغفول مانده، بحث هویت طبیعی است. این شهر از گذشته قنات‌ها و باغ‌های بسیاری داشته و نام برخی محلات آن مانند زعفرانیه و پونک، برگرفته از طبیعت است.»
مسجد جامعی درباره نامگذاری دیگر روزهای هفته تهران اظهار کرد: «هویت شهری و معماری، هویت تاریخی و هنری و... به این دلیل انتخاب شد تا از این رهگذر نگاه جامع‌تری به مسائل تهران داشته باشیم. بدون این نگاه جامع، تهران آسیب می‌بیند و مسائل آن از نظرها دور می‌ماند.»
او در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به روددره‌های تهران گفت: «تهران 7رود‌دره داشته که مدیریت شهری آنها را بازسازی کرده، اما این بازسازی ارگانیک نیست. این رود‌دره‌ها مدرن ساخته شده‌اند و هویت قدیم تهران را ندارند. یعنی متناسب با فضای تهران نیست؛ گویا مربوط به مکانی دیگر غیر از تهران است. بنابراین امیدوارم در هفته تهران به مسائل هویتی بیشر بها داده شود.»

همراهی شهردار و هیأت همراه
بازدید از ساختمان «منشی‌باشی» واقع در خیابان قدیمی لاله‌زار، برنامه بعدی تهرانگردها بود. جالب اینکه بازدید از این ساختمان تاریخی که مربوط به دوره پهلوی اول است، با بازدید پیروز حناچی شهردار تهران و هیأت همراهش از این منطقه همزمان شد. به این ترتیب، پس از بازدید از این منطقه، تهرانگردها به همراه حناچی شهردار تهران، سیدآرش حسینی میلانی رئیس کمیته محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر، محمدرضا جوادی یگانه معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری و برزین ضرغامی مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران، به گشت و‌گذار خود ادامه دادند و در سومین برنامه خود، به موزه دخانیات رفتند و این موزه را افتتاح کردند. در این موزه که در محل ساختمان شرکت دخانیات ایران است، آثار متعدد صنعتی، اداری، آزمایشگاهی، افتخارات ورزشی و مسئولیت اجتماعی، عکس و محصولات قدیمی به همراه اسناد فعالیت‌های این شرکت از زمان تأسیس و همچنین اسناد تاریخی مرتبط با فعالیت‌های حوزه توتون و تنباکو ایران به نمایش گذاشته شده است.

پیشنهاد خرید خانه قاجاری انیس‌الدوله 
خانه انیس‌الدوله، همسر ناصرالدین‌شاه، مقصد بعدی دیروز عصر تهرانگردها بود. در جریان این بازدید، مسجدجامعی به شهردار تهران پیشنهاد داد تا این خانه تاریخی که هم‌اکنون در اختیار صنف قصابان است، توسط شهرداری خریداری و کاربری فرهنگی برای آن تعریف شود.
گروه تهرانگردی، دیروز سری هم به خانه مینایی در منیریه زدند. این خانه تاریخی که سال گذشته توسط شهرداری منطقه11 خریداری و از سوی سازمان زیباسازی شهرداری تهران نوسازی شده بود، روز سه‌شنبه به‌طور رسمی افتتاح می‌شود. موزه مقدم و پس از آن، افتتاح نمایشگاه احتساب‌الملک، نخستین شهردار بلدیه در زمان ناصرالدین‌شاه و رونمایی از حکم او از دیگر برنامه‌های دیروز گروه کاشف پایتخت بود. تهرانگردها در نهایت، گشت‌و‌گذار این هفته خود را با بازدید از نمایشگاه عکس حمید فروتن در برج میلاد و همچنین بازدید از بلندای برج میلاد پایان دادند.