گزارش
مراسم بیست‌وپنجمین سالگرد تأسیس انجمن حمایت از حقوق کودکان برگزار شد
مطالبه‌گری برای رسیدن به حقوق کودکان
مهدیه تقوی راد ـ خبرنگار
بیست‌وپنجمین سالگرد تأسیس انجمن حمایت از حقوق کودکان بهانه‌ای شد برای حضور جمعی از فعالان حوزه کودک و نوجوان و بنیانگذاران و اعضای این انجمن که در تالار ایوان شمس جمع شده بودند؛ مراسمی که با عنوان «شب انجمن حمایت از حقوق کودکان» برگزار شد. در این همایش که با استقبال گسترده حامیان حقوق کودک برگزار شد. فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان از فعالیت‌های تأثیر‌گذار این انجمن در رابطه با تصویب لایحه حمایت از حقوق کودکان و رسانه‌ای شدن مسئله ازدواج کودکان سخن گفت.
شیوا دولت‌آبادی، از بنیانگذاران و قدیمی‌ترین اعضای این انجمن نیز معتقد است؛ برای رسیدن به اهداف انجمن حمایت از حقوق کودکان راه زیادی پیش روی اعضا قرار دارد و وظیفه اعضا برای مقابله با محرومیت‌ها و دیدن نیازهای انجمن سنگین و حضور افراد حقوقدان در انجمن ضروری است. در پایان این همایش از فعالان حقوق کودک در حوزه‌های مختلف قدردانی شد.
پیگیری و قانونگذاری برای حقوق کودکان
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان در مراسم شب انجمن حمایت از حقوق کودکان گفت: شناخت و تبیین حوزه کودکان نخستین انتظاری است که از نهادهای مدنی وجود دارد. فرشید یزدانی گفت: انجمن حمایت از حقوق کودکان نهادی است که نقش مؤثری در سپهر عمومی و حوزه اجتماعی و توسعه اجتماعی کشورمان دارد و سعی می‌کند با تمام سختی‌ها و پیچ‌وخم‌هایی که پیش رویش قرار دارد به رشد و بالندگی کودکان سرزمین‌مان کمک کند.
وی با بیان این پرسش که انجمن حمایت از حقوق کودکان در کجای این جامعه ایستاده، ادامه داد: چنانچه انجمن بر کنش جمعی اثر‌گذار بوده و کارکردهای مشخصی برای یک نهاد تعریف شده باشد، باید ویژگی‌هایی را به‌عنوان یک نهاد داشته باشد. یزدانی گفت: شناخت و تبیین مسائل یکی از کارکردهای اصلی هر انجمنی است، مسئله دوم موضوع مطالبه‌گری است که باید صدای جامعه هدف شنیده شود، موضوع سوم نقش تسهیل‌گری بین نیاز و قدرت است و در نهایت کمک به جامعه‌پذیری اعضای مجموعه. به‌نظر می‌رسد که کارکرد انجمن در 25سال گذشته در عرصه عمومی و توسعه اجتماعی کشور حرف‌های اثرگذاری برای گفتن داشته باشد.
وی ادامه داد: انجمن حمایت از حقوق کودکان فعالیت‌های اثرگذاری را در قانونگذاری، ایجاد سازمان‌های مردم‌نهاد مختلف در کشور، ارتباط با قوه‌قضاییه، یونیسف و نهادهای مدنی داشته و بازخوردهایی که از فعالیت انجمن داشته، این اثر‌گذاری‌ها را نشان داده است. مسئله رسیدگی به وضعیت کودکان کار و ازدواج کودکان که امروز در مجلس لایحه و مصوبه دارد، نشان می‌دهد که قرار است سروسامانی به این مسائل داده شود. در سال٧٩ خیلی‌ها می‌گفتند کودک کار نداریم، اما امروزه به مباحث کودکان کار پرداخته می‌شود. بحث جلوگیری از ازدواج کودکان، گفتمان‌سازی در حوزه کودکان و اثرگذاری در زمینه زباله‌گردی کودکان نیز در انجمن مطرح است.
یزدانی گفت: سال گذشته با برگزاری کنگره کودک، توسعه و سیاستگذاری اجتماعی بحث گفتمان‌سازی را در این حوزه پیگیری کردیم، ورود انجمن به حوزه کودکان زباله‌گرد موضوع دیگری است که باعث شد امروز نهادهای مدنی و حاکمیتی به این مسئله ورود پیدا کنند. رویکرد انجمن در این زمینه‌ها تعمیق شناخت در عرصه کودکان است تا با کمک به باز کردن فضای گفت‌وگوی مدنی در این حوزه‌ها بتواند اقدامی مؤثر در این زمینه داشته باشد.
وی با اشاره به بحث نظارت نیز گفت: این نهاد نیاز به مراقبت جدی، مشارکت و نظارت دارد و باز کردن فضای گفت‌وگو یکی از مواردی است که برای مراقبت از انجمن لازم است.
باید پیمان‌نامه حقوق کودکان را پیگیری کنیم
مهدخت صنعتی، از بنیانگذاران انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز دیگر سخنران این مراسم بود که در پیامی تصویری گفت: 25سال قبل زمانی که بحث راه‌اندازی انجمن حمایت از حقوق کودکان مطرح شد، دوستان زیادی به کمک ما آمدند تا این بنیاد غیرسیاسی راه‌اندازی شود. وی با اشاره به پیمان‌نامه حقوق کودکان که در سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است، نیز گفت: در سال1388پیمان‌نامه حقوق کودکان در سازمان ملل به تصویب رسید و دولت‌های عضو متعهد شدند تا این پیمان‌نامه را در کشورشان اجرایی کنند اما مسئولان کشورمان با این قید که به شرط مغایر نبودن این پیمان‌نامه با دستورات الهی این پیمان‌نامه را می‌پذیرند آن را امضا کردند. الان هم این پیمان‌نامه نیاز به پیگیری جدی دارد. سوادآموزی رایگان یکی از مواردی است که باید برای کودکان اجرایی شود اما هنوز مدارس رایگان به‌طور کامل در اختیار کودکان نیست و کودکان کار و خیابان مجبورند به‌جای کودکی کردن و تحصیل، کار کنند و زحمت بکشند.
صنعتی ادامه داد: شرایط فعلی اقتصادی کشورمان اقتضا می‌کند که تعداد کودکان کار و خیابان افزایش پیدا کند اما باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که این کودکان ناخدای فردای کشتی کشورمان می‌شوند و باید مراقب باشند تا این کشتی غرق نشود. جوان‌های ما هم امروزه متعهدانه رفتار می‌کنند و امیدوارم آنها بتوانند ناخدای این کشتی سرگردان شوند؛ به شرطی که بتوانیم محیط را بهتر کنیم تا به همه افراد در زندگی خوش بگذرد.
مدرسه خوب می‌تواند جامعه باکیفیت بسازد
شیوا دولت‌آبادی، فعال حقوق کودکان نیز در این برنامه با اشاره به اینکه از روزهای ابتدایی شکل‌گرفتن انجمن در کنار مهدخت صنعتی بوده، گفت: آنچه حق کودکان است را روی کاغذ آورده تا اجرایی شود اما هنوز برای رسیدن به این حق راه زیادی در پیش داریم.
وی ادامه داد: مدرسه خوب و باکیفیت می‌تواند جامعه خوب و باکیفیت بسازد و انسان‌هایی را تربیت کند که جامعه را به سمت و سوی آنچه شایسته است اعتلا دهد. دولت‌آبادی گفت: زمانی که کلاس‌های روز جمعه کودکان کار را آغاز کردیم در کنار لوح‌نویسی که آرزوی بچه‌ها بود تا روی تخته سیاه با گچ بنویسند مشاهده کردیم که نیاز به خوردن لقمه نانی دارند تا بتوانند برای ادامه روز انرژی داشته باشند. ما آرزو داریم آنچه در جامعه تغییر می‌کند هر روز بیشتر به نفع نسل‌های آینده باشد؛ به شکلی که بتوانیم بر زندگی فردفرد این افراد تأثیر داشته باشیم. این فعال حقوق کودکان گفت: تلاش‌های ما برای مقابله با محرومیت‌ها و دیدن نیازها سهمی بسیار کوچک و حضور حقوقدان در انجمن ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. همه افرادی که در این انجمن خدمت می‌کنیم با عشق کودکان گرد هم جمع شده‌ایم. تعدادی از افرادی که سال‌ها با انجمن همکاری داشتند امروز شاید در کنار ما نباشند ولی اگر همین افراد نبودند شاید انجمن شکل نمی‌گرفت. ما خوشحالیم که این انجمن راهی برای تلاش مستقل این افراد شده است. امروزه ما همه مسئولیم تا بچه‌های شایسته‌تر بتوانند زندگی کنند و باید بتوانیم با استعدادیابی آنها را پرورش دهیم اما اگر بتوانیم قوانین را خوب اجرا کنیم از کارهای انفرادی بهتر است.
در دوران کسوف خرد هستیم
حسن عشایری، از فعالان حقوق کودک و عصب‌شناس نیز در این همایش با اشاره به اینکه مدت زیادی است که در حاشیه این انجمن فعالیت می‌کند، گفت: زمانی که انگیزه‌ای اتفاق می‌افتد باید از خودمان بپرسیم من چه سهمی در درد جامعه و مسائل دارم. با این پرسش صفحه اول مسئله شروع می‌شود. قدم اول انگیزه، نیاز است که یک نفر را به خدمت در این انجمن می‌آورد. انگیزه‌ها می‌تواند انسانی باشد، درحالی‌که دیگر انگیزه‌ها به‌عنوان یک وظیفه است که فراتر از خانواده و فرزندان است.
وی ادامه داد: در این انجمن اتفاقی که افتاده باعث شده بینش‌ها عوض شود و وضعیت دید افراد نسبت به اطراف خود تغییر کند. ما در این انجمن‌هاست که متوجه می‌شویم زندگی یک فرایند است. آنچه در انجمن‌های غیردولتی اتفاق می‌افتد یک حرکت غیرذهنی است که می‌تواند شخصیت افراد را بسازد. زندگی حرکت است. در انجمن‌های غیردولتی، حرکت ذهنی اتفاق می‌افتد و ذهن تغییر می‌کند. این موهبت حتی در دانشگاه هم وجود ندارد. کار کردن در انجمن‌ها اتفاق می‌افتد. انسان‌دوستی باعث می‌شود که افراد بتوانند به زندگی خود معنی بدهند.
به گفته عشایری: کارکردن -ذهنی یا یدی- به ذهن برمی‌گردد و به قول کانت «دست، مغز بیرونی انسان است». من معتقدم ما الان در دوران کسوف خرد هستیم اما این انجمن‌ها می‌توانند در آینده افرادی با عواطف درخشان را تربیت کنند و برای جامعه هم درس داشته باشند.
ربع قرن تجربه در حمایت از حقوق کودکان
انجمن حمایت از حقوق کودکان 25سال قبل به‌عنوان سازمانی مستقل و غیردولتی فعالیت خود را آغاز کرد و تا امروز فعالیت‌های زیادی را در جهت احقاق حقوق کودکان انجام داده است. آنطور که در اساسنامه این انجمن آمده، تبلیغ و ترویج اصول مندرج در پیمان‌نامه جهانی کودک از اهداف این انجمن است. همه فعالان این انجمن که امروزه برخی از اعضای آن، سازمان‌های مردم‌نهاد مستقل از این انجمن را تشکیل داده‌اند؛ تلاش می‌کنند تا راه‌های رسیدن به یک زندگی حداقلی را برای همه کودکان کشورمان فراهم کنند. آموزش، اطلاع‌رسانی، تعلیم و تربیت، بهداشت و درمان و کمک به کودکان آسیب‌دیده، کودکان کار و خیابان و کودکان آزاردیده و ارائه خدمات مشاور، برخی از فعالیت‌های این انجمن است. بنیانگذاران این انجمن در سال1379 خانه کودک شوش را پایه‌گذاری کردند که توانمند‌سازی کودکان کار و سایر کودکانی که در معرض آسیب هستند از اهداف اولیه راه‌اندازی این خانه بود. راه‌اندازی خدمات مشاوره یارا و خانه کودک ناصرخسرو نیز از دیگر اقدامات این انجمن است. زمانی که زلزله بم در روز 5دی سال82 اتفاق افتاد انجمن حمایت از حقوق کودکان به یاری کودکان زلزلهزده شتافت و در سال91 نیز بعد از وقوع زلزله در آذربایجان‌شرقی انجمن حمایت از حقوق کودکان با استفاده از تجربیات قبلی به کمک کودکان آسیب‌دیده در آذربایجان شرقی آمد. حمایت از فوتبال کودکان کار در سال91 و حمایت از کودکان زلزلهزده کرمانشاه در سال96 از دیگر اقدامات این انجمن است. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که انجمن حمایت از حقوق کودکان انجام داده، پیگیری لایحه حمایت از حقوق کودکان در مجلس شورای اسلامی بود که سرانجام این پیگیری‌ها با مساعدت نمایندگان مجلس به نتیجه رسید.
