پیروزی‌دیپلماسی‌فرهنگی
بزرگ‌ترین محموله الواح هخامنشی ایران چند روز پس از عزیمت هیأت دیپلماتیک ایران از آمریکا به تهران و با حضور مسئولان مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو رونمایی شد
محمد باریکانی ـ خبر‌نگار
1783لوح هخامنشی شامل گل‌نبشته‌ها و مهرهای باستانی با مضامین مرتبط با اقتصاد دوران هخامنشی، راه‌ها و ذکر اسامی اشخاص و شیوه پرداخت دستمزدها به‌عنوان بزرگ‌ترین محموله باستانی ایران که از آمریکا به کشورمان مسترد شد، صبح دیروز با حضور کریستوفر وودز رئیس مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو، پروفسور متیو استولپر خواننده الواح هخامنشی در مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو و مسئولان وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در بخش ویترین‌های بخش ایران باستان موزه ملی ایران رونمایی شد.
الواح هخامنشی ایران در آمریکا که مناقشه‌ای نزدیک به دو دهه را پشت سر گذاشته بود، درست چند روز پس از ورود حسن‌روحانی، رئیس‌جمهوری به کشور از مجمع عمومی سازمان ملل در آمریکا، به ایران ارسال شد و این گمانه را تقویت کرد که سفر هیأت ایرانی به آمریکا برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل در بازگرداندن این الواح به ایران بی‌تأثیر نبوده است و بدین‌ترتیب سفر رئیس‌جمهوری به آمریکا اگرچه در حوزه سیاست با چالش‌های ادامه‌دار مواجه شد اما در دیپلماسی فرهنگی ایران و در حوزه میراث‌فرهنگی سفری پربار بود و توانست به پیروزی دیپلماسی فرهنگی ایران در جدال با آمریکا تبدیل شود.
پیش از رونمایی از بزرگ‌ترین محموله تاریخی ایران که 81سال از وطن دور بود و بیش از 15سال درگیر یک پرونده قضایی برای حراج به نفع 2خانواده یهودی ساکن آمریکا شده بود، کریستوفر وودز رئیس مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به همراه پروفسور متیو استوپلر از دانشگاه شیکاگو در یک نشست خبری حضور یافتند و با اعلام ارزش‌های تاریخی الواح هخامنشی اعلام کردند که گروه دوم از الواح هخامنشی در حال بسته‌بندی برای ارسال به ایران است.
کریستوفر وودز اما در جمع خبرنگاران اعلام کرد که نمی‌توان با اطمینان اعلام کرد که دسته‌های بعدی الواح هخامنشی چه زمانی به ایران مسترد خواهند شد. متیو استوپلر، خواننده الواح هخامنشی در مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو نیز الواح هخامنشی را مهم‌ترین منبع مکتوب جهان در توصیف سیستم مالی دوران هخامنشی اعلام کرد.
الواح هخامنشی اما دو شب قبل در شرایط امنیتی درجه یک به اعلام برخی مسئولان وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و در شرایطی به ایران رسید که هیچ یک از مقامات وزارت میراث‌فرهنگی در یک هفته اخیر حاضر به گفت‌وگو در مورد آنها نشده بودند و تلاش کردند، الواح هخامنشی در سکوت خبری محض به ایران وارد شود.
توجیه آنها این بود که ممکن است درصورت خبری شدن ورود الواح هخامنشی به کشور، دولت آمریکا از ارسال الواح هخامنشی به ایران پشیمان شود یا در آسمان دستور بازگشت هواپیمای حامل الواح را به شیکاگو صادر کند. این توجیه در شرایطی صورت گرفته است که دادگاه عالی آمریکا به‌عنوان بالاترین مرجع قضایی آن کشور حدود 2سال پیش حکم نهایی بازگشت الواح هخامنشی به ایران را صادر کرد و بدین‌ترتیب باید تمامی الواح تا قطعه آخر به ایران تحویل شود.
همشهری از کریستوفر وودز، رئیس مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو پرسید آیا پیش از ارسال الواح هخامنشی به ایران، کاخ سفید و دولت آمریکا فشارهایی برای ممانعت از ارسال این الواح به مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو یا حتی دانشگاه شیکاگو وارد کرده است تا از ورود الواح تاریخی متعلق به ملت ایران جلوگیری کند؟
رئیس مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو در پاسخ به این سؤال همشهری گفت: کاخ سفید و دولت آمریکا کاری به ارسال الواح هخامنشی به ایران نداشت و مجوز ورود الواح هخامنشی به ایران از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا صادر شده بود.
او در پاسخ به سؤال دیگر همشهری که آیا این نگرانی نیز وجود نداشت که دولت آمریکا هواپیمای حامل الواح هخامنشی را در آسمان به شیکاگو بازگرداند نیز گفت: خیر چنین نگرانی‌ای وجود نداشت.
کریستوفر وودز همچنین دلیل پنهانکاری در ارسال و ورود الواح هخامنشی به ایران و بدون اعلام قبلی را، توافق دو طرف برای رسانه‌ای نشدن موضوع و خودداری از تبلیغات در ماجرای استرداد 1783لوح هخامنشی به ایران اعلام کرد.
الواح هخامنشی ایران بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مجموعه کهن جهان است که در آن نه‌تنها مراودات مالی و شیوه پرداخت و اقتصاد خرد و کلان دوره هخامنشی مکتوب شده است که حتی نشان و آدرس روستاهای باستانی ایران در دوره هخامنشی و شهرهای هخامنشی نیز ذکر شده است که می‌تواند منبع خوبی برای آغاز پژوهش‌های باستان‌شناسی برای یافتن روستاها و شهرهای باستانی ایران از سوی باستان‌شناس‌ها باشد.
رونمایی از الواح هخامنشی در ویترین‌های عادی موزه ملی ایران انجام شد و حالا این نگرانی ایجاد شده است که آیا ویترین‌های درنظر گرفته شده برای نمایش الواح هخامنشی مناسب این الواح است یا آنکه گل‌نبشته‌های هخامنشی باید در ویترین‌های هوشمند با درجه دما و نور استاندارد نگهداری شوند؟
الواح هخامنشی ایران 81سال قبل در پیت‌های حلبی نفت سوار بر کشتی شد و به آمریکا رسید تا مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو فعالیت خواندن و انتشار نتایج مطالعات بر نوشته‌های عیلامی الواح هخامنشی را به اتمام برساند. اکنون رئیس مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو که برای نخستین‌بار به ایران سفر کرده است، می‌گوید: دانشگاه و مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو تاکنون 6500لوح هخامنشی را خوانده و از 4هزار مهر هخامنشی نیز رمزگشایی کرده است.
دایره حقوقی ریاست‌جمهوری ایران از نزدیک به 2دهه قبل با همکاری وزارت خارجه کشورمان با همراهی وکلای مجرب ایران و دفتر حفاظت منافع ایران در آمریکا، پیگیر استرداد الواح هخامنشی به کشور بودند و بر این اساس نیز سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری که اکنون به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تبدیل شده است، در جلساتی با حضور مجید ارفعی که چندین سال عمر خود را در مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو و در همکاری با پروفسور متیو استوپلر به خواندن الواح هخامنشی و رمزگشایی از گل‌نبشته‌ها و مهرهای باستانی صرف کرده است، توانست مهر پایان مناقشه میراثی ایران و آمریکا را بر پرونده الواح هخامنشی در شهادت پایانی بنشاند و اثبات کند که این الواح نه‌تنها دارایی‌های دولت ایران نیست که به ملت ایران تعلق دارد و به‌عنوان اشیای فرهنگی ملت ایران قابلیت خرید و فروش ندارد.
عبدالمجید ارفعی که زحمات زیادی برای خواندن و دفاع ایران از الواح هخامنشی در دادگاه‌های آمریکا متحمل شد، اما در مراسم رونمایی از الواح هخامنشی که ظهر دیروز در موزه ملی ایران برپا شد حضور نداشت تا بخشی از تمرکز رسانه‌ها بر این استاد زبان‌های باستانی و از معدود خوانندگان خطوط عیلامی در ایران متمرکز شود.
در همینه زمینه :
