درخشش جان وین
اسطوره سینمای وسترن 4بار با هاکس همکاری کرد. جان وین اولین بار در فیلم «رود سرخ» به کارگردانی هاکس جلوی دوربین رفت و چنان جلوه متفاوتی از بازیگری به نمایش گذاشت که حتی کاشفش جان فورد را نیز به تحسین واداشت. در سالهای بعد وین در سهگانه ریو براوو، الدرادو و ریولوبو با هاکس همراه شد؛ فیلمهایی که هاکس با حفظ پرسونای سینمایی جان وین، مایههای دلخواهش را هم به کاراکتر او اضافه کرد.
تحلیل کامبیز کاهه از حضور وین در ریو براوو جالب توجه است: «... در ریو براوو، هاکس توانست ضمن حفظ و بهرهبرداری از تمام ویژگیهای آشنای وین، آنها را دست هم بیندازد و به این ترتیب به این ابعاد پنهان جلوه محسوستری بدهد. در اینجا برتری اخلاقی وین هم مورد تایید مجدد قرار میگیرد و هم از طریق تقابلش با دائمالخمر ضعیف (دین مارتین) و عاشقپیشه بیاحتیاط (انجی دیکینسون) محدودیت عاطفیاش را نشان میدهد. (دانشنامه سینمایی بازیگران/ جلد2 /بهزاد رحیمیان)
احیای دین مارتین
همان اتفاقی که برای کاراکتر دود در ریو براوو میافتد و او در طول درام به تدریج اعتماد به نفسش را بازمییابد برای دین مارتین هم در این فیلم رخ داد.
دین مارتین بعد از جدایی از جریلوئیس در 1956، به ندرت توانسته بود در فیلمهایش به توفیق برسد. در انتهای دهه50 دین مارتین بازیگری بود که با از دست دادن نیمه گمشدهاش (جری لوئیس) دنبال هویتی مستقل برای خود میگشت. نقش جذاب دود و هنر به کارگردانی هاکس، همان فرصت مطلوبی بود که وین مارتین را دوباره به اوج بازگرداند. هاکس بعدها بارها در مصاحبههایش تاکید کرد ریو براوو بیشتر فیلم دین مارتین است تا جان وین.
زن هاکسی
«زن هاکسی» از تعبیرهای مورد علاقه منتقدان در بررسی فیلمهای هوارد هاکس است. زن در آثار هاکس جایگاهی ویژه در جهان ویژه این کارگردان دارد. زنان فیلمهای هاکس کنشمند و جسور هستند. آنقدر که عدهای او را از پیشگامان جنبش فیمینیسم در هالیوود دانستهاند. هرچند هاکس این دیدگاه را قبول نداشت؛«به من تهمت بستهاند که از مشوقین جنبش آزادی زنان بودهام و من به تاکید این را انکار کردهام. من فقط شخصیتی را مطرح میکنم که خودم میپسندم. همه ما فیلمهایی دیدهایم که درش قهرمان ماجرا در شب مهتابی به دختره حرفهای ابلهانه میزنه؟ در فیلمهایم من این جریان را معکوس کردهام و دختره را واداشتهام که به دنبال پسرک برود و این جریان خوب از کار درآمده» (سینما به روایت هوارد هاکس/ جوزف مک براید/ ترجمه پرویز دوایی) انجی دیکینسون با کاراکتر فدرز در ریو براوو یک زن هاکسی تمام عیار است. دیکینسون زمان فیلمبرداری ریو براوو بازیگر تقریبا کمتجربهای بود که تنها با فیلم «دروازه چین» کمی سر و صدا بهپا کرده بود. انجی دیکینسون با شور و حرارتش کوتاهی نقشاش را نسبت به دیگر کاراکترها جبران کرد و به اوجی در بازیگری رسید که تا پایان فعالیت حرفهایاش به ندرت موفق به تکرار آن شد.
هاکسدوستان جهان متحد شوید!
سینمایینویسهای پیش از انقلاب، آنقدر که شیفته هیچکاک، فورد و پکینپا بودند به هاکس علاقه نشان نمیدادند. البته که هاکس از نظر منتقدان دهههای 40 و 50 فیلمساز شاخصی بود، ولی آن غلیان احساسات که مثلا در مورد فیلمهای هیچکاک به وجود میآمد و آن نوشتههای شورانگیز، در مورد کارگردان «ریو براوو» خیلی رخ نمیداد. هیچکاک و در مراحل بعد فورد و پکینپا (و برای هنریدوستها، آنتونیونی) بیشتر منتقد ایرانی را به هیجان میآوردند تا هاکس. در دهه40 نقد مثبت شمیم بهار (منتقدی که شهره به سختگیری بود) بر «الدرادو»ی هاکس، اتفاق مهمی بود. مهر تایید شمیم بهار بر هنر کارگردانی هاکس، باعث شد در دهه50 تعدادی از شاگردان و دنبالهروهای بهار، به کارگردان الدرادو، بهای بیشتری بدهند. به همین دلیل در دهه50 و در صفحات هنری روزنامهها شاگردان بهار به ستایش از هاکس پرداختند. سینمایینویسهای جوان دهه50، در دهه60 منتقدان شاخصی شدند. اولین رأیگیری بهترینهای تاریخ سینمای ایران و جهان سال67 به همت بهزاد رحیمیان برگزار شد. سال 67 طیفی از منتقدان سابق چپرو، علاقهمند به فیلم «راه» ییلماز گونی بودند و طیف دیگر برای رأی آوردن ریو براوو تلاش میکردند. در مواجهه سیاست و سینما سرانجام این سینما بود که پیروز شد. ریو براوو عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما را کسب کرد و راه که آرای پراکندهای داشت به فهرست 10 فیلم برگزیده راه نیافت. در رأیگیریهای دهههای بعد ریو براوو دیگر چنین جایگاهی را تکرار نکرد، ولی هرگز از فهرست دهتایی منتقدان ایرانی هم خارج نشد. فیلم سوم تاریخ سینما (به صورت مشترک با همشهری کین) در سال78، فیلم هفتم تاریخ سینما (اینبار مشترکا با «جاده») و تکرار همین جایگاه در رأیگیری بهار98؛ اتفاقی که نشان میدهد ریو براوو همچنان فیلم شاخصی برای منتقدان ایرانی است؛ فیلمی که در هیچ دورهای از رأیگیری معروف سایت اند ساوند به فهرست 10فیلم برگزیده تاریخ سینما راه نیافته است.
ریو براوو در ایران
ریو براوو در دهه40، دورانی که جان وین با دوبله ایرج دوستدار بازیگر محبوب ایرانیها بود و تقریبا همه فیلمهایش دوبله و اکران میشد، در ایران به نمایش درآمد. فیلم در دهه50 هم به تناوب روی پرده میرفت و بعدها به واسطه اعتباری که هاکس داشت، در کانون فیلمها به نمایش درمیآمد. پس از انقلاب هم ریو براوو در جلسات نمایش فیلم خانه فرهنگ در 22شهریور 1368 به نمایش درآمد و جلسه نقد و بررسی فیلم هم با حضور خسرو دهقان، بهرام دهقانی و شهرام جعفرینژاد برگزار شد.
جامپ کات
در همینه زمینه :