2میلیارد مسافر در سال؛ شانگهای در صدر

سمیرا رحیمی_روزنامه نگار

خیالت از بابت رفت‌وآمد که راحت باشد، دورترین و غریبه‌ترین شهرها‌ی دنیا هم برایت دست‌کمی از زادگاهت نخواهد‌داشت؛ البته صرفا از نظر آشنایی با مسیرها. وقتی از روی اپلیکیشنی می‌خوانی که اتوبوس بعدی 8دقیقه دیگر به ایستگاه نزدیک محل اقامت‌ات می‌رسد، قدم زنان خودت را به ایستگاه می‌رسانی. تابلوی هوشمند ایستگاه شماره 3 اتوبوس را نمایش می‌دهد که آن شماره مورد نظر تو تا یک دقیقه دیگر می‌رسد. سوار می‌شوی و همان اپلیکیشن به تو می‌گوید اگر می‌خواهی به فلان میدان برسی 3 ایستگاه دیگر پیاده شو و اگر می‌خواهی به فلان مرکز هنری بروی 8‌ایستگاه دیگر. نیازی به دانستن زبانشان نداری وقتی خدمات اتوبوس شهرهای مختلف جهان به زبانی واحد به نام فناوری حرف می‌زنند. در چنین شهری، هیچ‌کس گم نخواهد‌شد، هیچ‌کس دیر نخواهد‌ رسید. ناوگان اتوبوس‌‌های شهری معمولا در تمامی شهرهای بزرگ و کوچک، پس از مترو، از کلیدی‌ترین بخش‌های سامانه حمل‌ونقل عمومی به شمار می‌روند که معمولا در کلانشهر‌ها، نقش زیادی در آلودگی هوا نیز دارند. برای مثال یک ناوگان اتوبوس در بوگوتای کلمبیا، تنها 5درصد از کل خودروهای شهر را تشکیل می‌دهد اما مقصر تولید 40درصد از اکسیدنیتروژن و نیمی از ذرات معلق در هوای این شهر است. از این‌روست که کاهش آلایندگی، در کنار بهبود خدمات از ویژگی‌های مهم سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی برتر به شمار می‌رود.
سنگاپور براساس رتبه‌بندی مؤسسه مشاوره مکینزی و براساس رضایت 86درصدی شهروندان، درحال حاضر از برترین سامانه حمل‌ونقل عمومی در جهان برخوردار است که بخشی از این برتری، مدیون برقی بودن ناوگان قطارها و اتوبوس‌های شهری و متنوع بودن خدمات پرداخت الکترونیک است. استفاده از کارت‌بلیت‌های هوشمند که به اپلیکیشنی برای نمایش گزینه‌های مختلف خرید بلیت روزانه، ماهانه یا ویژه گردشگران متصل هستند و در عین حال می‌توانند با آگاهی از مقصد، بهترین مسیرهای اتوبوس را به مسافر نمایش دهند، ازجمله این خدمات به شمار می‌روند. در این شهر 4شرکت اتوبوسرانی بیش از 364خدمات متفاوت اتوبوس درون شهری را به شهروندان ارائه می‌دهند و درحال حاضر بیش از 5800دستگاه اتوبوس در سنگاپور در حرکتند. اتوبوس‌های برقی از سال 2016 وارد ناوگان اتوبوس‌های سنگاپور شدند و مقامات این شهر در تلاشند تا سال2030 تمامی ناوگان شهری خود را با اتوبوس‌های هیبریدی یا برقی جایگزین کنند.
شهر لندن با داشتن سالانه 23میلیون مسافر، دومین شهر برتر جهان در زمینه ارائه خدمات حمل‌ونقل است. بلیت اتوبوس‌های این شهر تماما غیرنقدی هستند و کرایه اتوبوس با استفاده از کارت‌های هوشمند پرداخت می‌شوند. یک روز سفر درون‌شهری با اتوبوس‌های قرمز و دوطبقه مشهور لندن درحدود 5/4پوند هزینه خواهد‌داشت. کودکان زیر 11سال برای استفاده از اتوبوس به بلیت نیازی ندارند و دانش‌آموزان نیز از تخفیف‌های ویژه‌ای برخوردارند. افراد معلول یا سالمندان نیز می‌توانند به‌صورت رایگان از اتوبوس‌های لندن استفاده کنند. تعدادی از خطوط اتوبوس درون لندن شب‌ها و تا ساعت آغاز به‌کار اتوبوس‌های روزانه، در شهر تردد دارند. تمامی 8500 اتوبوس شهر لندن به شکلی طراحی شده‌اند که سوار شدن برای افراد معلول، مادرانی که کالسکه بچه به همراه دارند یا افرادی که با کمک سگ‌های راهنما در شهر تردد می‌کنند، تسهیل شود. فضای داخلی اتوبوس‌ها هم جایگاه مخصوصی برای حمل یک ویلچر دارد. لندن از 673مسیر اتوبوسرانی و 19هزار ایستگاه اتوبوس برخوردار است و بیشتر ناوگان اتوبوس این شهر، دیزلی یا هیبریدی هستند. همچنین ناوگان اتوبوس لندن به سیستم موقعیت‌یاب ماهواره‌ای مجهز است و مسافران علاوه بر دسترسی به برنامه دقیق حرکت اتوبوس‌ها از تمامی ایستگاه‌های شهر، می‌توانند موقعیت اتوبوس مورد نظر خود را در گوشی‌های موبایلشان نیز کنترل کنند.
هنگ‌کنگ، یکی از متراکم‌ترین مناطق جهان به لحاظ جمعیت، از گسترده‌ترین و فناورانه‌ترین سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی برخوردار است تا بتواند روزانه 8/5میلیون شهروند را جا‌به‌جا کند. جدید‌ترین ابزار فناورانه‌ای که به ناوگان اتوبوس‌های شهری هنگ‌کنگ افزوده خواهدشد، سیستم ضد‌خواب‌آلودگی است که می‌تواند میزان هشیاری راننده را با استفاده از نرم‌افزار تشخیص چهره کنترل کنند و درصورت خواب‌آلودگی، به راننده هشدار دهد. پوشش خطوط اتوبوس‌های درون شهری هنگ‌کنگ بسیار بالاست و تقریبا تمامی این کلانشهر را پوشش می‌دهد. اصلی‌ترین ناوگان اتوبوسرانی این شهر به‌دست چندین شرکت‌ خصوصی اداره می‌شود و در بیش از 700مسیر اتوبوس این منطقه، درحدود 5800 اتوبوس در تردد هستند.
سامانه حمل‌ونقل عمومی شانگهای اگرچه نسخه کپی‌برداری شده از نیویورک است اما با وجود تراکم بالای جمعیتی و نیاز به جا‌به‌جایی 2میلیارد مسافر در سال، توانسته از نظر ایمنی، نظم و بهره‌وری جایگاهی ستودنی به‌دست آورد. در این شهر بیش از هزار خط رسمی اتوبوس وجود دارد که توسط 10شرکت اتوبوسرانی خصوصی اداره می‌شوند. ناوگان اتوبوس‌های شانگهای در سال‌های اخیر به سمت پاک‌تر شدن پیش‌رفته‌اند و از سال 2015به بعد، 20درصد ناوگان اتوبوس‌های این شهر( در حدود 1700دستگاه) برقی شدند و از سال 2018 به بعد، خرید اتوبوس‌های دیزلی و غیربرقی در این شهر به کل متوقف شد. اتوبوس‌های روزانه در این شهر از ساعت 5:30 صبح تا 21:30 و اتوبوس‌های شبانه نیز تا 5:30 صبح فعالند.