آزادراه زیتون

فرشته رضایی |‌رودبار-خبرنگار


معمولا کمبود بودجه روند اجرای پروژه‌ها را مختل می‌کند، اما گاهی هم پیش می‌آید که فعالان یک صنف یا حتی مخالفت‌های مردمی مانع اجرای کامل یک پروژه می‌شود. پروژه آزادراه رشت-قزوین یکی از پروژه‌هایی است که به دلیل مقاومت زیتون‌فروشان این محدوده و نگرانی بابت از دست دادن اشتغال و رونق فروش محصولات، تاکنون به طور کامل اجرا نشده و تکمیل ۸ کیلومتر باقیمانده در گرو رضایت آنان است.عده‌ای این مواضع را بیهوده می‌دانند و تاکید می‌کنند باید به هر ترتیبی که ممکن است پروژه آزادراه تکمیل شود، اما برخی دیگر این نقد را مطرح می‌کنند که اگر قرار است از کنار پروژه‌ای سود اقتصادی نصیب گیلان نشود، پس چرا برای اجرای آن اقدام می‌شود؟سال‌هاست رودبار مرکز خرید و فروش زیتون کشور است.

 افراد زیادی از نقاط مختلف کشور خواهان زیتون رودبار هستند و بخش زیادی از این داد و ستد اقتصادی از طریق جاده اتفاق می‌افتد. یعنی مسیری که مسافران جاده رشت-قزوین در آن تردد می‌کنند. جاده کنونی رشت-قزوین ترکیبی از بزرگراه قدیم و جدید است و همین موضوع مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان حوزه راه قرار گرفته است.در حال حاضر بعد از پرداخت عوارض ابتدای مسیر رشت-قزوین و طی مسافت حدود ۳۰ کیلومتر، راه مسدود و مسیر ورود به شهر رودبار برای خودروها باز می‌شود.

 بعد از عبور از داخل شهر رودبار و سپس شهر منجیل، باز هم خودروها وارد آزادراه می‌شوند و مسیر به سمت قزوین ادامه می‌یابد.تا پیش از افتتاح آزادراه قزوین-رشت، آنچه تردد بین تهران و رشت را برای مسافران غیر قابل تحمل می‌کرد ترافیک داخل شهر رودبار بود. علت ترافیک شهر رودبار به ‌ویژه در نوروز و تابستان، توقف مسافران برای خرید زیتون و محصولات جانبی از فروشگاه‌های واقع در خیابان اصلی این شهر است. با توجه به این‌که خیابان مرکزی رودبار همان مسیر اتصالی بین 2 تکه آزادراه قزوین-رشت است، ترافیک سنگین کماکان در نقش چاشنی عبور از این مسیر مسافران را همراهی می‌کند.


دولت چه تضمینی می‌دهد؟

 تعدادی از زیتون‌فروشان رودباری با اشاره به وضعیت کسب و کار خود به همشهری گفتند: ما سال‌هاست در این حوزه فعالیت می‌کنیم و تمایلی به تکمیل ۸ کیلومتر باقیمانده آزادراه نداریم. مگر این‌که دولت تضمین بدهد ضرری به کسب و کارمان وارد نمی‌شود یا چاره‌ای بیندیشد تا متضرر نشویم.این کسبه محلی می‌پرسند که آیا دولت قبول می‌کند در حاشیه آزادراه فروشگاه‌هایی بسازد و این فروشگاه‌ها را طبق شرایطی حقوقی به آنها واگذار کند؟ 

زیتون‌فروشان و باغداران زیتون این منطقه بدقولی در مورد انتقال زیتون‌فروشان به شهرک پاییزان را نمونه‌ای از عمل نکردن مسئولان به وعده‌های خود عنوان و تاکید می‌کنند که اگر هم بخش دولتی می‌پذیرد فروشگاه‌هایی برای آنان در حاشیه آزادراه بسازد، با توجه به بدقولی قبلی، چه تضمینی برای اجرای پیشنهاد مد نظرشان وجود دارد؟آنها پیگیر تدابیر در نظر گرفته شده برای بیکاری احتمالی زیتون‌فروشان این منطقه هستند. پرسش دیگری که زیتون‌فروشان رودبار در گفت‌وگو با همشهری مطرح کردند این است که چرا هر پروژه‌ای به‌ ویژه پروژه‌های ملی در گیلان اجرا می‌شوند، به زیان مردم منطقه هستند؟ 


مساله معیشت است

یکی از زیتون‌فروشان در رودبار با بیان این‌که ۳۰ سال است در این بخش فعالیت می‌کنم، به همشهری گفت: ۱۰ کارگر ثابت که همگی سرپرست خانوار هستند در فروشگاه من و پدرم کار می‌کنند. در صورت از رونق افتادن کسب و کار ما، به جز صاحبان فروشگاه‌ها، تعداد زیادی از این کارگران بیکار خواهند شد. ما نگران ترافیک یا موارد دیگر نیستیم بلکه مساله اصلی معیشت است.«آرش علیزاده» با اشاره به این‌که ما حدودا ۵۰۰ کاسب هستیم، اظهار کرد: در مجموع نزدیک به ۳ هزار نفر در این بخش فعالیت می‌کنند.

 آیا کسی به بحران احتمالی ناشی از بیکاری ما فکر کرده است؟ رودبار ۲۴ محله دارد که فاصله آنها با مرکز شهر رودبار بیش از ۲ کیلومتر است، اما این محله‌ها زیرساخت مناسبی از نظر عمرانی ندارند. پرسش ما و سایر شهروندان این است که چرا دولت برای رفع محرومیت‌های رودبار کاری نمی‌کند و در مقابل، برای ساخت آزادراه، شریان اقتصادی شهر را از بین می‌برد؟ آن هم محصولی که با بحران واردات، آفت مگس زیتون و مشکلات توسعه در واحد سطح روبه‌روست. چرا باید برای اجرای یک طرح ملی اینقدر آسیب ببینیم؟


تلاش برای ضرر نکردن زیتون‌فروشان

معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل کشور چندی پیش در جریان سفر به گیلان با اشاره به پایان عملیات تجهیز کارگاه این پروژه و رفع مشکل معارضان گفت: در طراحی باقیمانده آزادراه رشت-قزوین در محدوده منجیل، از بین نرفتن کسب و کار مردم رودبار یکی از فاکتورهای مهم است. به همین دلیل این آزادراه طوری طراحی شد تا مسیر رفت از داخل باند آزادراه و مسیر برگشت از مسیر کنونی شهر رودبار باشد تا هم گلوگاه ترافیکی رفع شود و هم آسیبی به کسب و کار هموطنان در رودبار وارد نشود.

«خیرالله خادمی» اظهار کرد: بر اساس خبری که رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد تا پایان سال 1399 اعتبار ۴۰۰ میلیارد تومانی برای تکمیل ۸ کیلومتر باقیمانده آزادراه قزوین-رشت در بخش منجیل تا رودبار اختصاص می‌یابد.وی با بیان این‌که این ۸ کیلومتر قسمتی از مسیر ۱۱ کیلومتری خارج از شهر‌های منجیل و رودبار است، افزود: با توجه به این‌که معیشت مغازه‌دار‌های منجیل و رودبار به فروش زیتون وابسته است و دیگر واحدهای عرضه مواد غذایی هم در اطراف خیابان مشغول فعالیت هستند، مقرر شد در این ۸ کیلومتر فعلا باند رفت ایجاد شود. اما مسیر برگشت آزادراه از همان مسیر قبلی داخلی شهر باشد تا مغازه‌داران آن منطقه هم که معیشتشان براساس فروش محصولات به مسافران وابسته است، بتوانند بهره کافی ببرند.


چند پرسش

با این حال یک کارشناس حمل‌و‌نقل با انتقاد از طولانی شدن ساخت قطعه باقیمانده آزادراه قزوین-رشت گفت: ۸ کیلومتر از این آزادراه باقیمانده است و با وجود اعلام آمادگی مدیریت برنامه و بودجه در تامین اعتبار قطعه ساخته شده، هنوز اقدامی برای تکمیل بخش باقیمانده نشده است. معلوم نیست چه کسی پاسخگوی معطل ماندن سرمایه‌گذاری انجام شده در این پروژه است.«سعید قصابیان» افزود: این آزادراه با هزینه هنگفتی بین قزوین و رشت ساخته شده تا هنگام سفر صرفه‌جویی به دنبال داشته باشد، اما ساخته نشدن قطعه 8 کیلومتری بین رودبار و منجیل موجب توقف مسافران در جاده قدیم رودبار و هدررفت زمان در طول مسیر آزادراه می‌شود.

به گفته این کارشناس، 400 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده فقط برای ساخت باند رفت آزادراه است و مسیر برگشت در همان جاده قدیم و در کنار مرکز فروش زیتون باقی می‌ماند. حال این پرسش جدی مطرح می‌شود که تکلیف مسیر برگشت چیست و اگر مسیر برگشت اجرا نشود تکمیل مسیر رفت چه حاصلی دارد؟ قصابیان ادامه داد: نفوذ و قدرت زیتون‌فروشان رودباری موجب تکمیل نشدن آزادراه شد و کمبود منابع مالی نداریم. دولت نیز با وجود هزینه‌های هنگفت از سرمایه ملی برای ساخت این آزادراه تاکنون موفق نشده گروهی از زیتون‌فروشان رودباری را مجاب کند.

این کارشناس حمل‌و‌نقل گفت: آیا واقعا هیچ راهی برای تامین روزی زیتون‌فروشان جز با بستن آزادراه وجود ندارد؟ آیا کسی به این مساله فکر کرده که چگونه آزادراه تکمیل شود و در عین حال کاسبی زیتون‌فروشان آسیب نبیند؟ آیا می‌‌توان با با زیتون‌فروشان گفت‌و‌گو کرد و کسی در دولت دغدغه سرمایه‌گذاری انجام شده در این پروژه را دارد؟ وظیفه دولت، حل و فصل تضاد منافع بین گروه‌های مختلف اجتماع به نفع مصلحت عمومی است. در این وضعیت چه کسی پاسخگوی هدررفت وقت شهروندان در مسیر برگشت از این آزادراه و محدوده پرترافیک رودبار-منجیل و معطل ماندن سرمایه‌گذاری انجام شده در این پروژه است؟


متضرر شدن اهالی رستم‌آباد، منجیل و لوشان 

 پیشتر فرماندار رودبار در دیدار با زیتون‌فروشان رودباری گفته بود که شهرهای رودبار، رستم‌آباد، منجیل و لوشان با ساخت آزادراه و راه‌آهن آسیب دیدند و مردم هیچ سودی از این پروژه‌ها نمی‌برند، اما مسئولان وزارت راه و شهرسازی برای ترمیم خسارت‌های ساخت آزادراه در رودبار وعده‌هایی داده‌اند. «محمدصالح ضیایی» گفت: ایجاد و عبور مسیر برگشت باقیمانده آزادراه از داخل شهر رودبار قطعی شده و همکاری و همراهی همه مسئولان و مردم شهرستان را برای اجرای این پروژه داریم. 


تاکید امام‌ جمعه رودبار بر آسیب ندیدن کسب و کار

حجت‌الاسلام «سیدحسن سیدمحمدی» امام‌جمعه رودبار بر ادامه اجرای پروژه آزادراه از شهر رودبار و وارد نشدن آسیب به کسب و کار زیتون‌فروشان تاکید کرد و گفت: مسئولان گیلان باید به رودبار نگاه توسعه‌ای داشته باشند و این پروژه‌ ملی را به گونه‌ای در شهرستان اجرا کنند که کمترین خسارت متوجه شهروندان رودباری شود.