محصول گندم‌کاران آذربایجان شرقی خاک می‌خورد

سید ‌مرتضی احمدپور _ تبریز - خبرنگار

    کشت پاییزه در اراضی آذربایجان ‌شرقی چند روزی است آغاز شده و کشاورزان باید با توجه به الگوی کشت و نیاز کشور و استان اقدام به کشت کنند، اما هنوز انبارهای کوچک و بزرگ در روستاها پر از گندم‌هایی است که به دولت و سیلوهای موجود فروخته نشده و هر دو طرف معامله منتظر تسلیم طرف دیگر هستند. آذربایجان شرقی به واسطه تولید و مصرف گندم یکی از استان‌های تراز اول کشور و جزو 5 استان نخست در تولید و مصرف گندم است. از سوی دیگر، کارخانه‌های بزرگی که مایل به خرید گندم برای تولید محصولات غذایی هستند در روزهای اخیر با چالش‌های بیشتری مواجه شده‌اند. 

کاهش بی‌سابقه خرید تضمینی 
در حالی که در 5 سال گذشته تا اول مهر بیش از 500 هزار تن گندم حتی در سال‌های وابستگی گندم به خارج در استان تولید و فروخته می‌شد، امسال این خرید تضمینی کمتر از 250 هزار تن بوده است و کشاورزان همچنان در برابر فروش گندم به دولت مقاومت می‌کنند. به همین دلیل در روزهای گذشته جلسه‌ای با حضور نمایندگان مجلس و روسای اتحادیه‌های کشاورزی در تبریز برگزار شد. خروجی این جلسه اما نتوانست کشاورزان و نمایندگان آنها را راضی کند، زیرا، به گفته مسئولان دولتی، نه بودجه اضافی در اختیار دولت است که به گندم‌کاران پرداخت شود نه این‌که کشاورزان مایل به فروش گندم زیر قیمت بازار هستند. 
از سوی دیگر، بازار گندم استان ظرفیت گندم بیشتر از 300 هزار تنی را که سالانه از سوی کارخانه‌ها و موسسه‌های مختلف خریداری می‌شود، ندارد و باید برای حدود 300 هزار تنی که به مراکز خرید دولتی تحویل داده نشده تدبیری اندیشیده شود. تاخیر در زمان کشت، مشکلات انبارداری گندم و کمبود کود و نوع آن هم دردسر‌ساز شده است.

قیمت تمام‌شده گندم؛ 1900 تومان 
رئیس اداره مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان ‌شرقی می‌گوید: در استان ۴۰۰ هزار هکتار زیر کشت گندم دیم و ۷۲ هزار هکتار مربوط به گندم آبی است و از این اراضی سالانه ۸۸۰ هزار تن محصول برداشت می‌شود. 
محسن قهرمان‌نژاد با بیان این‌که امسال ۱۵ هزار و ۹۷۰ تن بذر گندم کشاورزان از سوی این سازمان تامین شده است، می‌افزاید: قیمت تمام‌شده گندم در اراضی دیم و آبی به طور میانگین حدود 1900 تومان است.

خرید کمتر از 10 درصد گندم 
مدیر غله منطقه 8 کشور با بیان این‌که 225 هزار تن گندم به صورت تضمینی از کشاورزان خریداری شده است، می‌گوید: علاوه بر این، حدود 18 هزار تن یعنی کمتر از 10 درصد با قیمت متفاوت از 1700 تومان اعلام‌شده خریداری شده که این خرید محدود با تصمیم مسئولان صورت گرفته است.
اسفندیار ابوالحسن‌زاده با بیان این‌که مطالبه‌ گندم‌کاران تا 90 درصد به صورت تضمینی پرداخت شده است، می‌افزاید: برای تشویق گندم‌کاران و تحویل گندم به سیلوها با قیمت تضمینی، امسال مطالبه‌های آنها زودتر و به صورت نقدی پرداخت شده است و مشکل سال گذشته وجود ندارد. 
وی با بیان این‌که مدیریت غله استان آماده دریافت گندم و ذخیره در سیلوهاست، اظهار می‌کند: نگهداری گندم خارج از سیلوهای تحت مدیریت این مرکز صحیح نیست. تدبیر مسئولان و خواسته آنها از کشاورزان تحویل گندم با قیمت‌های تضمینی یا توافق با مراکز خرید بر اساس شرایط فروش است که البته باید شرایط درخواستی نیز منطقی باشد.

سردرگمی کشاورزان 
رئیس اتحادیه گندم طلایی آذربایجان با بیان این‌که زمان کشت پاییزه در استان و مناطق کوهستانی شمال غرب کشور از اول مهر آغاز شده است، بیان می‌کند: زمان کشت پاییزه تا 25 مهر است و اگر در این 25 روز محصولی انتخاب نشود، زمان از دست می‌رود و با بارش برف و باران فصلی عملا امکان کشت نخواهیم داشت.
سعید فرامرزی ادامه می‌دهد: حدود 400 هزار هکتار از اراضی استان به کشت گندم اختصاص دارد و بیش از 80 درصد این اراضی دیم است. اکثر کشاورزان دیم‌کار در سردرگمی انتخاب محصول برای کشت قرار دارند.
وی تاکید می‌کند: در حالی که محصول گندم روی دست کشاورزان مانده و انبارهایشان، حتی پستوی خانه برخی کشاورزان، محل نگهداری گندم شده، آنها در انتخاب محصول برای سال بعد سردرگم هستند و انتظار دارند دولت هرچه سریع‌تر قیمت تضمینی گندم را برای سال بعد اعلام کند و از سوی دیگر، برای خرید گندم‌ها هم تدبیری بیندیشد.
وی می‌افزاید: برای انتخاب کودی که باید هرچه سریع‌تر خریداری کنیم هم دچار مشکل هستیم. متناسب با دانه کشت‌شده باید کود انتخاب شود، اما دولت برای گندم کود یارانه‌ای در اختیارمان می‌گذارد و این یارانه باید به محصولات دیگر هم تزریق شود.

حضور نماینده کشاورزان در شورای اقتصاد
رئیس انجمن گندم‌کاران کشور و رئیس نظام صنفی کشاورزی استان هم با بیان این‌که کاهش قیمت جهانی گندم از علل بی‌میلی دولت برای خرید گندم با قیمت بالاتر از کشاورزان است، می‌گوید: سوال ما این است که مسئولان قیمت گندم را با کدام ارز محاسبه می‌کنند و آیا مبنای آنان در قیمت‌گذاری ارز 4200 تومانی است یا ارزی که امروز در بازار مبادله می‌شود؟ آیا گندم به عنوان یک محصول استراتژیک باید وابسته به خارج باشد؟ حتی اگر قیمت این محصول کمتر از داخل باشد؟
عطاءالله هاشمی ادامه می‌دهد: برخی مسئولان به ما می‌گویند اگر گندم را نفروشید، از خارج تامین خواهیم کرد. آیا این روند به معنای وابستگی دوباره کشور به گندم نیست؟ با ادامه چنین روندی وابستگی به گندم خارج در سال‌های آینده دور از انتظار نیست، زیرا بسیاری از گندم‌کاران اعلام می‌کنند سال آینده گندم نخواهند کاشت.
وی تاکید می‌کند: ضرورت حضور نماینده کشاورزان در شورای اقتصاد و اظهار نظر در هنگام تعیین قیمت تضمینی وجود دارد و در صورت ادامه چنین وضعیتی و فاسد شدن گندم در سیلوهای خانگی، زیان بزرگی در انتظار کشاورزان و دولت خواهد بود.

قیمت تمام‌شده گندم در اراضی استان 1900 و قیمت خرید تضمینی 1700 تومان است که به چالشی میان دولت و گندم‌کاران تبدیل شده