گزارش
ترامپ: اشتباه عراق را تکرار نمی‌کنم
رئیس‌جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل، ضمن وارد کردن اتهامات تکراری به ایران احتمال وقوع جنگ را رد کرد
رئیس‌جمهور آمریکا از فرصت سخنرانی در جمع سران کشورهای جهان در مجمع عمومی سازمان ملل استفاده کرد تا ضمن حمله به دشمنان و رقبای آمریکا بگوید که تمایلی به جنگ ندارد و اشتباه جنگ عراق را تکرار نمی‌کند.
دونالد ترامپ دیروز از تریبون سازمان ملل هرچه توانست علیه جهانی شدن و همگرایی بین‌الملل موضع‌گیری کرد تا شعار خود یعنی شعار «اول آمریکا» را بار دیگر مورد تأکید قرار دهد. او گفت که آینده از آن ملی‌گرایان است، نه هواداران جهانی‌شدن. این گفته رئیس‌جمهور آمریکا از تریبون سازمانی که نماد ایده همگرایی بین‌المللی است، دیروز تعجب بسیاری را برانگیخت. او همچنین از کشورهای جهان خواست به «بنیان‌های ملی‌گرایانه» خود رجوع کنند تا در رفاه بیشتری باشند.
ترامپ در راستای همین ایده، از جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا حمایت کرد و گفت که آمریکا آمده است به‌عنوان شریک اصلی انگلیس، جایگزین اتحادیه اروپا شود. او همچنین گفت که با بوریس جانسون مشغول نهایی کردن یک توافق تجاری تازه است. در شرایطی که جانسون با فشار سیاسی شدیدی به‌خاطر معلق کردن پارلمان دست‌‌وپنجه نرم می‌کند، ترامپ او را فردی موفق دانست و اقداماتش برای خارج کردن انگلیس از اتحادیه اروپا را «فوق‌العاده» خواند.
دونالد ترامپ حمله به دیگر کشورهای جهان را از چین آغاز کرد که این روزها سخت درگیر یک جنگ تجاری با آمریکاست. رئیس‌جمهور آمریکا چینی‌ها را به «عهدشکنی» متهم کرد و گفت که پکن با استفاده از ترفندهایی همچون دامپینگ به‌دنبال ضربه زدن به اقتصاد آمریکا بوده است. او همچنین چین را به دزدی اطلاعات از شرکت‌های موفق آمریکایی متهم کرد و گفت که این کشور اساس توسعه تکنولوژیک خود را بر دزدی بنا کرده است. او همزمان، قواعد حاکم بر سازمان تجارت جهانی را نیز زیر سؤال برد و گفت که این قواعد باعث شده چین بتواند دست به چنین اقداماتی بزند. ترامپ خواستار اصلاح ساختار این سازمان شد.
رئیس‌جمهور آمریکا پس از چین، ایران را مورد خطاب قرار داد و مدعی شد که ایران «بزرگ‌ترین تهدید امنیتی در خاورمیانه» است. او همچنین ایران را متهم کرد که به‌دنبال دستیابی به تسلیحات هسته‌ای است. ترامپ مدعی شد ایران مسئول حمله به تأسیسات نفتی عربستان است و تأکید کرد کشورش برای مقابله با این اقدام ایران، شدیدترین تحریم‌ها را علیه بانک مرکزی وضع کرده است.
دونالد ترامپ گفت که تحریم‌های ایران لغو نخواهد شد. او در عین حال گفت: «آمریکا هرگز به دشمنی دائمی اعتقاد ندارد. هرکسی می‌تواند جنگ‌افروزی کند، اما تنها افراد شجاع هستند که صلح را انتخاب می‌کنند.» ترامپ پیش از ورود به سالن مجمع عمومی نیز در پاسخ به خبرنگاران تأکید کرد که قصد ندارد مثل جنگ عراق، آمریکا را درگیر جنگی دیگر در خاورمیانه کند. جنگ خاورمیانه بیش از 3تریلیون دلار برای آمریکا هزینه داشته و دونالد ترامپ همیشه منتقد آن بوده است.
دونالد ترامپ در سخنان خود در مجمع عمومی سازمان ملل، سیاست‌های آمریکا را نیز در قبال ونزوئلا تشریح کرد. او تأکید کرد: آمریکا از مخالفان دولت ونزوئلا و شخص نیکلاس مادورو همچنان حمایت می‌کند. او وضعیت امروز ونزوئلا را ناشی از دنبال کردن سیاست‌های سوسیالیستی دانست و گفت که سوسیالیسم، علت اصلی فقر در ونزوئلاست. همزمان با سخنان ترامپ در مورد ونزوئلا، نماینده این کشور در مجمع بدون توجه به گفته‌های رئیس‌جمهور آمریکا مشغول خواندن کتابی در مورد سیمون بولیوار، رهبر انقلابی آمریکای لاتین بود. ترامپ در ادامه به دفاع از سیاست‌های خود در زمینه مقابله با مهاجران پرداخت و تأکید کرد که مهاجران غیرقانونی، عامل بسیاری از جرم‌ها و جنایت‌ها هستند. او با اشاره به ساخت دیوار در مرز مکزیک و برخورد شدید با خانواده‌هایی که برای ورود غیرقانونی به خاک آمریکا تلاش می‌کنند، گفت که هر کشوری حق دفاع از مرزهای خود را دارد. رئیس‌جمهور آمریکا سپس خطاب به مهاجران غیرقانونی گفت: «تا زمانی که من رئیس‌جمهور هستم، حتی اگر از مرز عبور کنید، شما را به کشورتان بازمی‌گردانیم.»
دونالد ترامپ در ادامه همچون سال گذشته، سیاست‌های خود را در زمینه اشتغال موفقیت‌آمیز خواند و تأکید کرد که جلوگیری از ورود مهاجران و مقابله با چین، دلیل اصلی این موفقیت بوده است. او همچنین اعلام کرد که هرگز حق مالکیت سلاح را در آمریکا لغو نخواهد کرد.
اروپا؛ پشت به ایران و برجام
3کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان طی 12سال مذاکرات هسته‌ای با ایران در کنار دیگر قدرت‌های جهانی یعنی آمریکا، روسیه و چین، برای حل مناقشه‌ای تلاش کردند که بعدها در سال2015 که به نتیجه رسید، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تاریخ دیپلماسی جهان نام گرفت. در کنار این 3کشور اروپایی، اتحادیه اروپا نیز که قصد داشت به‌عنوان یک بازیگر بین‌الملل در معادلات جهانی عرض‌اندام کند وارد مذاکرات شد و اندکی بعد حتی هدایت گفت‌وگوها را هم به دست گرفت.
پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، اتحادیه اروپا و 3کشور اروپایی امضا‌کننده برجام، برای حفظ آن تلاش‌هایی را آغاز کردند که البته هرگز به نتیجه نرسیدند. اما 16ماه پس از تصمیم دونالد ترامپ به خروج از برجام و افزایش فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران، به‌نظر می‌رسد اکنون اروپایی‌ها موضع دیگری گرفته‌اند. سران کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان که اکنون برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به‌سر می‌برند، دیروز با انتشار بیانیه‌ای ضمن مسئول خواندن ایران در حمله به تأسیسات نفتی عربستان، از مقام‌های ایرانی خواسته‌اند در مورد برنامه هسته‌ای، برنامه موشکی و همچنین تحولات منطقه خاورمیانه با مقام‌های غربی و آمریکا بر سر میز مذاکره بنشینند.
بوریس جانسون، امانوئل مکرون و آنگلا مرکل که در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، دیدار می‌کردند در بیانیه خود به حمله پهپادی و موشکی اخیر به پالایشگاه نفت عربستان اشاره کرده و مدعی شدند: «کامل مشخص است که ایران مسئول این حمله است؛ هیچ گزینه محتمل دیگری وجود ندارد.» آنها همچنین از ایران خواسته‌اند به مذاکره برای پذیرش چارچوبی طولانی‌تر در مورد برنامه هسته‌ای خود رضایت دهد؛ چارچوبی که غیر از برنامه هسته‌ای ایران، برنامه موشکی و مسائل منطقه‌ای را هم دربرمی‌گیرد.
این بیانیه ساعتی پس از دیدار امانوئل مکرون با حسن روحانی منتشر شد. از میان سران کشورهای اروپایی، بوریس جانسون پا را فراتر از بیانیه مشترک گذاشت و توافق هسته‌ای با ایران را «یک توافق بد» خواند تا برای نخستین‌بار، حمایت چهارساله انگلیس از برجام را پایان داده باشد. پیش از این تنها دونالد ترامپ و تیم او بودند که توافق تاریخی با ایران را یک توافق بد خوانده بودند. جانسون توافق خوب را «توافق ترامپ» خواند و خواستار جایگزین شدن یک توافق تازه به‌جای برجام شد. او همچنین گفت: «فکر می‌کنم تنها یک نفر است که می‌تواند یک توافق بهتر ایجاد کند و تنها یک نفر است که می‌‌داند چطور باید ایران را به سر خط بیاورد و آن هم رئیس‌جمهور آمریکاست.»
سخنان جانسون و بیانیه مشترک 3کشور اروپایی، با واکنش منفی محمدجواد ظریف روبه‌رو شد. وزیر خارجه در پستی توییتری تعهدات اروپایی‌ها را در چارچوب برجام به آنها یادآوری کرد و نوشت: «ناتوانی 3کشور اروپایی در اجرای تعهداتشان بدون اجازه آمریکا، از همان سال2018 [زمان خروج آمریکا از برجام] مشخص بود.» ظریف راهکاری نیز پیش پای اروپایی‌ها گذاشت و از آنها خواست مسیر مستقلی از آمریکا پی بگیرند و به فکر دنبال کردن خواسته‌هایی فراتر از برجام نباشند. اشاره ظریف به خواسته 3کشور اروپایی برای مذاکره بر سر توانایی‌های موشکی ایران و مسائل منطقه در چارچوب یک توافق جدید است. وزیر خارجه همچنان نوشته است: «بدون بازگشت به توافق کنونی، هیچ توافق دیگری انجام نخواهد شد.»
هیلاری مان لورت، مسئول پیشین امور ایران و خلیج‌فارس در شورای امنیت ملی آمریکا، در گفت‌وگو با شبکه الجزیره بیانیه 3کشور اروپایی در محکوم کردن ایران بر سر حمله به تأسیسات نفتی ایران را ناشی از «قضاوت زودهنگام» این کشورها دانست و گفت: «هیچ مدرکی وجود ندارد که ایران دست به حمله زده است. فرانسه، انگلیس و آلمان حتی منتظر انجام تحقیقات بین‌المللی نمانده‌اند و رأی صادر کرده‌اند.»
اروپا یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان به‌شمار می‌رود. کشورهای اروپایی به‌خصوص قدرتمندترین آنها یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان تلاش داشتند با محوریت قرار دادن سیاست خارجی مشترک در اتحادیه اروپا، اروپا را در کنار دیگر کشورهای بزرگ جهان به‌عنوان یک قدرت سیاسی و تأمین‌کننده امنیت جهانی نیز معرفی کنند. توافق هسته‌ای با ایران این فرصت را به اروپا داد اما آنها اکنون با پشت کردن به یکی از مهم‌ترین دستاوردهای خود، نشان داده‌اند توانایی لازم و عزمی برای رسیدن به چنین جایگاهی را ندارند.
سخنرانی اردوغان علیه اسرائیل
روسای جمهور مصر و ترکیه از دیگر سخنرانان نشست دیروز مجمع عمومی سازمان ملل بودند. عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر که در کشورش این روزها بار دیگر اعتراض‌های خیابانی شروع شده‌است، در بخشی از سخنرانی‌اش به مسئله فلسطین اشاره کرد. او گفت که کشور فلسطین باید بیت‌المقدس شرقی را هم شامل شود. سیسی همچنین گفت که گزینه صلح روی میز اعراب مقابل اسرائیل است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه هم در بخشی از سخنرانی دیروزش در نشست مجمع عمومی، به مسئله مهاجران عمدتا سوریه‌ای در ترکیه و میزبانی از آنها اشاره کرد و گفت: در سال2019 ترکیه حدود 32هزار پناهجو را از غرق شدن در دریا نجات داده‌است. اما بخش مهم سخنرانی اردوغان، حمله شدید به اسرائیل بود. او گفت: سال1347 اسرائیلی وجود نداشت. اردوغان سخنان چند هفته قبل خود درباره سلاح هسته‌ای را نیز تکرار کرد و گفت: چرا بعضی کشورها حق تولید و مالکیت سلاح هسته‌ای را دارند و بعضی از این حق محرومند؟ او همچنین در این سخنرانی گفت که اختلافات برخی کشورها با ایران باید از روش‌های مسالمت‌آمیز حل شود.
