وعده‌ها برای کاخ مروارید اعتبار نشد

کاخ مروارید یکی از برترین نمونه‌های هنر معماری مدرن با تلفیقی از معماری ایرانی است. طرح این بنای شاخص در مهرشهر کرج برای سکونت شمس پهلوی (دختر رضاشاه) بنا شد. معماری این اثر متأثر از شیوه تفکر «فرانک لوید رایت» پرآوازه‌ترین معمار آمریکایی در نخستین دهه‌های قرن اخیر است. سازه اصلی و پلان کاخ به شکل سفره‌ماهی است که صدفی را در برگرفته است.
به گزارش مهر، رایت به دلیل علاقه‌ای که به موجودات دریایی داشت، در طراحی خود از اشکال این موجودات مانند مروارید، حلزون و صدف الهام گرفت. دریاچه‌ای که در 2 طرف کاخ مراورید بنا شده به شکل سفره‌ماهی است که بنای کاخ را در برگرفته است. در کف‌سازی، نورپردازی، محوطه‌سازی و حتی تزئینات داخلی از جمله لوسترها نیز اشکالی از موجودات دریایی خودنمایی می‌کند.


اثری با  قابلیت ثبت جهانی

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز در خصوص سرنوشت کاخ مروارید گفت: این اثر فاخر قابلیت ثبت جهانی دارد. همچنین گالری عکس، بازارچه صنایع ‌دستی و یا موزه‌های باستان‌شناسی و مردم‌شناسی می‌تواند در دل این کاخ بنا شود.
«علیرضا دهقان مهرجردی» با اشاره به این‌که عملیات داخلی ساختمان کاخ مروارید در سال ۴۵ آغاز شد، گفت: ماده اصلی تشکیل‌دهنده سازه این بنا از بتن است. ساختار بنای کاخ در سال‌های ۴۵ تا ۴۷ و تزئینات داخلی نیز در بازه زمانی سال‌های ۴۷ تا ۵۰ انجام شده است.
وی با بیان این‌که بنای کاخ در چهار طبقه به شکل رمپ‌های شیب‌دار احداث شده است، افزود: زیربنای آن حدود 5500 متر‌مربع است.
دهقان مهرجردی اضافه کرد: مجموعه کاخ مروارید پس از انقلاب اسلامی یعنی سال ۶۳ به بنیاد مستضعفان واگذار شد و تا سال ۷۹ در اختیار این نهاد بود، اما از سال ۷۹ این مجموعه توسط بنیاد مستضعفان به بنیاد تعاون سپاه واگذار شد.
وی تاکید کرد: در سال‌هایی که مجموعه کاخ مروارید در اختیار بنیاد تعاون سپاه بود، از آن به عنوان یک مجموعه فرهنگی- ورزشی استفاده شده است، به نحوی که گاهی شاهد بازدید گروه‌های دانش‌آموزی و دانشجویی از این بنا بوده‌ایم.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی البرز گفت: سال ۸۶ با ریزش صفحات پلکسی گلاس کار شده در سقف به دلیل بارش سنگین برف این بنا به دلیل انجام عملیات مرمت تعطیل و کم‌کم متروکه شد.
دهقان مهرجردی با اشاره به این‌که بالا بودن هزینه‌های مرمت برای بنیاد تعاون سپاه مشکل‌ساز بود، گفت: از آنجا که مالکیت کاخ در اختیار این بنیاد بود، اختصاص اعتبار از‌سوی میراث فرهنگی برای مرمت کاخ مروارید میسر نبود و ردیف‌های اعتباری اضطراری با مبالغ کم به عملیات مرمت اختصاص می‌یافت.
به گفته وی، سال ۸۱ گزارشی از وضعیت کاخ مروارید به منظور ثبت آن در فهرست آثار ملی تهیه شد. در این گزارش به وضعیت ساختاری این مجموعه هنگامی که به میراث فرهنگی واگذار شده، اشاره شده است.

پروژه مقاوم‌سازی کاخ 
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز با اشاره به این‌که بنای کاخ مروارید نورگیرهای زیادی دارد، گفت: در یک قسمت از بنا سقف گنبدی کار شده است. در زیر آن سالن‌های پذیرایی، سینما، تشریفات و بیلیارد، استخر و سونا، سرویس‌های بهداشتی، محل نگهداری پرندگان و اتاق‌های متعدد از جمله اتاق کار و اتاق‌های خواب وجود دارد.
وی با اشاره به این‌که طراحی اتاق‌ها به شکل گنبدی و از جنس بتن است، افزود: دور گنبدها در سقف نیز نورگیرهایی به شکل مروارید از جنس صفحات پلکسی گلاس کار شده است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز در خصوص پروژه مقاوم‌سازی کاخ که سال گذشته با اعتبار بیش از ۹۵۰ میلیون تومانی به انجام رسیده است، گفت: در این قالب بخشی از اعتبار برای نقشه‌های اجرایی و قسمتی دیگر به منظور مقاوم‌سازی پایه‌های بتنی و ترمیم سقف گنبدی صرف شد.
دهقان مهرجردی در خصوص اقداماتی که امسال در صورت تزریق اعتبار می‌توان برای مرمت کاخ اجرایی کرد، گفت: اولویت مهم رسیدگی به پوشش سقف است و باقی کارها در مورد ترمیم تزئینات آسیب‌دیده داخل کاخ است.

وی در خصوص ردیف‌های اعتباری که ممکن است با تکیه بر آن بتوان کارهای مرمتی کاخ مروارید در سال جاری را پیش برد، گفت: امیدواریم در تجمیع اعتبارات مختلف از جمله استانی و ملی بتوانیم امسال اعتباری حداقل 2 میلیارد تومانی برای پیشبرد برنامه‌های مرمتی و بازسازی مجموعه کاخ مروارید دریافت کنیم.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز در بخش دیگری با اشاره به اعلام ستاد مدیریت بحران در خصوص سیل فروردین، گفت: برای بناهای تاریخی نیز اعتباری منظور شده است، برآورد خسارت برای بنای کاخ مروارید انجام و در سامانه ثبت شده است.
دهقان مهرجردی با تاکید بر این‌که در چند سال گذشته که مجموعه کاخ مروارید به میراث فرهنگی تحویل داده شده، هیچ‌گونه اعتبار استانی برای مرمت آن دریافت نکرده‌ایم، افزود: استانداران مختلف آمدند و رفتند و هر کدام وعده‌هایی برای کمک به مرمت کاخ مروارید دادند، اما وعده‌ها عملیاتی نشد. این در حالی است که سبک معماری این مجموعه نه‌تنها در البرز و ایران، بلکه در خاورمیانه بی‌همتاست.
وی گفت: لایروبی دریاچه مجموعه نیازمند تخصیص اعتبار است. همچنین محوطه‌سازی نیازمند تزریق اعتبار است.
دهقان مهرجردی در بخش دیگری با اشاره به وضعیت مالکیت کاخ مروارید، گفت: مالکیت این بنا هنوز در اختیار میراث فرهنگی نیست. بنیاد تعاون سپاه در قبال واگذاری زمین معوض می‌خواهد و حل این مشکل نیاز به همکاری دستگاه‌هایی مانند مسکن و شهرسازی و یا منابع طبیعی دارد.


انتشار فهرست اموال کاخ مروارید در 2 جلد کتاب

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز با این توضیح که بنا بر اصل ۴۴ قانون اساسی، وقتی مجموعه کاخ مروارید در مالکیت میراث فرهنگی باشد اجازه واگذاری به بخش خصوصی امکان‌پذیر می‌شود، گفت: این مجموعه ظرفیت بسیار خوبی دارد که با تکیه بر توان بخش خصوصی می‌توانیم آن را شکوفا کنیم.
«علیرضا دهقان مهرجردی» توضیح داد: لوازم و اشیای کاخ مروارید توسط میراث شناسایی و شناسنامه‌دار شده و برچسب اموال دارد. فهرست این اموال نیز در 2 جلد کتاب تهیه شده که یک جلد آن مشتمل بر وسایل از جمله مبل، میز و صندلی، ویترین‌ها و دیگر موارد این‌چنینی است و در جلد دیگر نیز فهرست اشیا قید شده است.
وی با تاکید بر این‌که حدود هزار وسیله و شیء شناسایی‌شده کاخ مروارید در یک مخزن نگهداری می‌شوند، عنوان کرد: تمامی این اموال بعد از مرمت کاخ در سالن‌ها و ویترین‌ها چیده می‌شوند.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز با این توضیح که امسال مجموعه کاخ مروارید مجهز به دوربین‌های مداربسته شده است، گفت: ایمن‌سازی کاخ امسال اجرایی و مبلمان موجود به دلیل اقدامات مرمتی جمع‌آوری شده و در انبار کاخ نگهداری می‌شود تا از گرد و خاک و رطوبت در امان باشد.