از خانه تا مدرسه

سعید سفیری _ کارشناس شهری

2روز در تقویم کشور به سرعت چهره شهرهای ایران را تغییر می‌دهد و اگر به خواب فرضی چندماهه رفته باشیم، با بیداری ناگهانی و پیاده‌روی کوتاهی در شهر می‌توان فهمید که روزهای متفاوتی رسیده‌اند؛ یکی نوروز است و دیگری اول مهر.
اول مهرماه هم، روزی است نو. برای دانش‌آموزانی که نسل آینده کشور محسوب می‌شوند و شروع دوباره درس در مقطعی بالاتر. کمتر کسی را می‌شناسم که از اول مهرماه بدون عکس‌العمل عبور کند؛ یادی، خاطره‌ای، گفت‌وگوی کوتاهی از دوران مدرسه و اینکه گاهی آرزوی بازگشت به گذشته و دست گرفتن کیف و راهی شدن به مدرسه، یا حتی شیطنت‌های فرار از مدرسه. مدرسه تنها محلی برای آموزش درس به کودکان و نوجوانان نیست. به‌نظرم، مدرسه بخشی از فرهنگ جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم؛ از دانش، مهارت، هنر و ادبیاتی که می‌آموزند تا ساختمان. نمی‌توان از کنار مشکلات و تغییراتی که در نیمه دوم سال با بازگشایی مدارس در شهرها و حتی در نحوه زندگی روزانه خانواده‌ها رخ می‌دهد با نگاه رفع تکلیف گذر کرد. از راه خانه تا مدرسه و حضور کودکان با روپوش‌های مدرسه چهره شهر را با نشاط کودکان آمیخته می‌کند، عبور کودکان از پیاده‌راه‌ها و حضور در ترافیک شهر در سرویس‌های مدارس؛ همگی بر برنامه‌ریزی در این زمینه تأکید دارد. چند سالی است مدیریت شهری به‌واسطه مصوبه «شهر دوستدار کودک» و همکاری‌های نزدیک با آموزش و پرورش تلاش می‌کند ترافیک روزهای اوایل مهرماه را کنترل کند، اقدامی بجا. تنها در تهران، روز اول مهر حدود یک‌میلیون و یکصدهزار دانش‌آموز از حوالی ساعت7 راهی مدرسه می‌شوند. اما در این میان هنوز امکان فعالیت‌های بیشتری با همکاری دانش‌آموزان و انجمن‌های اولیا و مدارس و شهروندان وجود دارد. طرح اتوبوس دانش‌آموزان که در مصوبه «شهردوستدار کودک» به آن اشاره شده، هنوز مغفول مانده‌است. اتوبوس دانش‌آموزی، یک وسیله نقلیه یا اتوبوسی برای جابه‌جایی دانش‌آموزان نیست، بلکه حرکت جمعی دانش‌آموزان در پیاده‌راه‌هاست. حرکت گروهی که دانش‌آموزان در ساعت و مسیری معین به یکدیگر می‌پیوندند و تا مدرسه با هم حرکت می‌کنند. این طرح در کشورهای بسیاری اجرا شده و باعث می‌شود تا دانش‌آموزان قبل از شروع ساعت درس حدود 10 تا 15دقیقه با یکدیگر پیاده‌روی کنند و در این مسیر ارتباط دوستانه‌ای با هم برقرار کنند. دانش‌آموزان، دوره ابتدایی را به نوبت با یکی از والدین می‌توانند همراهی کنند. طرح اتوبوس دانش‌آموزی، یک طرح مشارکتی است که نیازمند همکاری اولیا، مدیران مدارس، شهردار مدرسه و معاونت‌های اجتماعی و ترافیک مناطق شهرداری تهران و نیروی انتظامی است. اجرای طرح‌هایی از این دست، می‌تواند به افزایش مشارکت شهروندان در مسائل شهری بینجامد. سال‌هاست که ترافیک مدارس؛ دم در مدرسه، باعث مشکلاتی در تهران و دیگر شهرهای کشور شده، کافی است برخی از دانش‌آموزان وارد این طرح شوند تا طرح در سایر شهرها هم الگوبرداری شود. ایجاد حس اعتماد در شهروندان، می‌تواند کیفیت زندگی در شهر تهران را افزایش دهد. توجه کنید به رفتار پدر و مادرانی که بدانند در غیاب آنان کودکانشان از امنیت کافی در پیاده‌روها برخوردارند. در اینجا، امنیت همان حس آرامش‌بخشی است که هریک از ما می‌خواهیم نسبت به وضعیت خود در زمان و مکان مشخصی داشته باشیم. حضور کودکان در شهر و در پیاده‌روها، زندگی شهری و پیاده‌راه‌ها را به محلی برای مراودات اجتماعی نزدیک‌تر می‌کند، تا محلی برای گذر. حس آشنای پیاده راه‌رفتن، ملاقات با دوستان یا دیدن آشنایان در مسیر راه. همه اینها را با یاری نسل آینده می‌توان شکل داد و چه راهی بهتر از خانه تا مدرسه.