بحران مدیریت در روزهای آرام

مجید جباری _‌خبر‌نگار

 قانون جدید مدیریت بحران کشور، شهرداری تهران را از ریاست مدیریت بحران پایتخت سلب کرد؛ این در حالی است که مدیریت شهری تهران طی این سال‌ها در شرایط بحرانی همواره سر‌ بلند کرده و پس از سال‌ها کسب تجربه، حالا بزرگ‌ترین مرکز تخصصی مدیریت بحران را در اختیار دارد و این مرکز پیشرفته، از امکانات و منابع قابل‌قبولی برای پاسخگویی به نیاز خود و حتی سایر شهرها برخوردار است. نکته مهم‌تر اینجاست که مرکز مدیریت بحران تهران همکاری تنگاتنگی با متخصصان جهانی دارد. به همین منظور ظرفیت‌سازی مدیریت بحران و کاهش مخاطرات زلزله در شهر تهران در تعامل با ژاپنی‌ها صورت‌گرفته و تاکنون سیستم‌های نوین تخمین فوری تلفات و خسارات و هشدار سریع زلزله راه‌اندازی شده است. علاوه بر آن، نقش تهران در بحران‌ سایر شهرهای کشور همواره ویژه بوده و پایتخت همیشه در کمک‌رسانی به هموطنان پیشگام بوده است. سیل فروردین‌ماه در جنوب و جنوب غربی کشور یکی از نمونه‌هایی است که این موضوع را تأیید می‌کند. از طرفی، مدیریت بحران در همه شهرهای دنیا بر عهده شهرداری‌هاست و معمولا سازوکارهای شرایط ویژه بحران‌ها را مدیران شهری ایجاد می‌کنند. در قانون جدید مدیریت بحران که حدود 45روز پیش در مجلس تصویب و اوایل شهریور از سوی رئیس‌جمهوری ابلاغ شد، ریاست مدیریت بحران در دیگر استان‌ها به استانداران و در تهران به وزارت کشور واگذار شده است. اینکه چرا در تهران مدیریت بحران به وزارت کشور و نه استانداری سپرده شده، نشان از آن دارد که شرایط تهران، متفاوت از دیگر شهرهاست. به هر حال، نادیده‌گرفتن ظرفیت‌های تهران در این زمینه و سلب ریاست مدیریت بحران از شهرداری موضوعی است که در روزهای اخیر واکنش شورای شهر و برخی کارشناسان مدیریت شهری را به‌دنبال داشته است. منتقدان بر این باورند که درصورت بروز بحرانی ملی در تهران و دیگر شهرها، وزارت کشور نمی‌تواند در رأس این ستاد، مدیرت بحران را همزمان و به‌طور خاص در پایتخت و دیگر شهرها پیگیری و مدیریت کند. به همین ‌خاطر بهتر است دولت با ارائه اصلاحیه‌ای برای قانون مدیریت بحران، پتانسیل‌های پایتخت و مدیریت شهری را در این زمینه مورد توجه قرار دهد.

به‌دنبال اصلاح قانون هستیم
معاون پارلمانی شهردار تهران در این‌باره می‌گوید: «اختیاری که در گذشته شهرداری‌ها داشته‌اند، براساس قانونی آزمایشی بود؛ بنابراین باید مواد همین قانون آزمایشی به مجلس می‌رفت و به رأی گذاشته می‌شد، اما دولت بدون دلیل موجهی لایحه جدیدی را تدوین کرد و به مجلس فرستاد.»
به گفته داریوش قنبری، اعضای فراکسیون مدیریت شهری مجلس شورای اسلامی بر این باورند که سلب اختیار از شهرداری در ریاست مدیریت بحران تهران، مشکل ایجاد می‌کند. اینکه وزارت کشور، همزمان مدیریت بحران را در این ابرشهر و سایر شهرهای کشور همزمان مدیریت کند، نوعی تداخل در وظایف ایجاد می‌کند و همین امر در تهران مشکلاتی را پدید می‌آورد. ازاین‌رو با توجه به حساسیت‌های پایتخت، اعضای این فراکسیون تخصصی مجلس دنبال مستثنی‌کردن تهران در این قانون بودند که این تلاش‌ها به نتیجه نرسید.»

 معاون پارلمانی شهردار تهران اما می‌گوید: «به هر حال ما هنوز هم به‌دنبال این هستیم که با تعامل با فراکسیون مدیریت شهری مجلس و مجموعه دولت به‌خصوص وزارت کشور، این موضوع در ارتباط با تهران اصلاح شود که خدای ناکرده درصورت بروز اتفاقی، تهران از این موضوع دچار مشکل نشود.»

چالش‌های فرماندهی واحد در بحران‌ها
سخنگوی شورای شهر تهران اما علت اینکه در قانون جدید، وزیر کشور به‌عنوان رئیس مدیریت بحران استان تهران شناخته می‌شود، می‌گوید: «به‌هرحال در رابطه با موضوع بحران و مدیریت آن، دستگاه‌های مختلفی نقش ایفا می‌کنند. همگی این دستگاه‌ها زیرنظر شهرداری تهران نیستند و هماهنگی بین‌‌شان، یک‌مدیریت واحد می‌خواهد.» علی اعطا در پاسخ به این سؤال که پس نقش شهرداری با این همه امکانات و آمادگی چه می‌شود، می‌گوید: «در زمان بحران، ممکن است برای فرماندهی واحد، چالش‌هایی وجود داشته باشد. در ستاد مدیریت بحران نیز گروه‌های مختلفی وجود دارند. به هر ترتیب در قانون جدید، وزیر کشور، رئیس ستاد مدیریت بحران است و شهرداری در چارچوب وظایف و اختیاراتی که دارد، نقش‌آفرینی می‌کند.»