مدیریت بحران، مدیریت شهری می‌خواهد

مجید جباری _ خبرنگار

اوایل شهریور‌ماه امسال، دولت اصلاحیه قانونی را ابلاغ کرد که براساس آن بخش دیگری از اختیارات شهرداری تهران کاهش پیدا کرد. طبق قانون جدید مدیریت بحران کشور که مرداد‌ماه98 به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسید، ریاست مدیریت بحران و مسئولیت شرایط بحرانی پایتخت که در قانون قبلی بر عهده شهرداری تهران بود از این نهاد سلب و به وزارت کشور واگذار شد. طبق مفاد 94، 136 و 137 برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم کشور، دولت مکلف است آن دسته از وظایفی را که شهرداری‌ها امکان اجرای آن را دارند به این نهاد واگذار کند، اما این قانون نه‌تنها تا امروز به‌اجرا درنیامده که حالا با ابلاغ قانون جدید مدیریت بحران، بخش دیگر از اختیارات شهرداری محدود شده است. درحالی‌که در بسیاری از کشورهای دنیا شهرداری‌ها پای اصلی مدیریت بحران هستند؛ در تهران هم شهرداری طی سال‌های اخیر گام‌های مهمی را در راستای پیشگیری و مقابله با بحران در پایتخت برداشته و اقداماتش به‌ویژه در سیل فروردین‌‌ماه غیرقابل انکار است.

در همین زمینه دیروز عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران نسبت به قانون جدید مدیریت بحران واکنش نشان داد. زهرا نژادبهرام طی تذکری در صدوشصت‌وپنجمین جلسه علنی شورای شهر تهران با توجه به سلب ریاست مدیریت بحران پایتخت از شهردار تهران با استناد به قانونی که اخیرا از سوی رئیس‌جمهوری ابلاغ شده است، گفت: نباید اقدامات شهرداری در سیل فروردین سال‌جاری را فراموش کنیم؛ یادمان نرود اگر آمادگی شهرداری تهران و لایروبی به موقع مسیل‌ها نبود قطعا شاهد اتفاقات بدی در این زمینه بودیم. ضمن اینکه بیشترین اقدامات در امر مقاوم‌سازی و پیشگیری از بحران‌ها توسط شهرداری تهران انجام شده است. شهرداری تهران با وجود اینکه در امر پیشگیری از مدیریت بحران هزینه‌های سنگینی کرده اما در این اصلاحیه کوتاهی شده است؛ بنابراین از معاون پارلمانی شهردار و آقای حناچی می‌خواهم که با توجه به نقش تأثیرگذار شهردار تهران، نسبت به اصلاح این تبصره اقدام کند.
انتقادها به قانون جدید مدیریت بحران در حالی مطرح می‌شود که فراکسیون مدیریت شهری مجلس می‌تواند برای اصلاح موارد نقش جدی را ایفا کند. از سوی دیگر اعضای شورای شهر هم می‌توانند نظرات خود را در این رابطه از طریق مجمع 51نفره امید به نمایندگان تهران در مجلس شورای اسلامی انتقال دهند.

تهران باید در قانون مدیریت بحران مستثنی شود

 داریوش قنبری، معاون پارلمانی شهردار تهران
با توجه به امکاناتی که شهرداری تهران برای مدیریت بحران دارد، پیشنهاد‌هایی را در این رابطه به مجلس ارائه کردیم که در تهران، مدیریت بحران با شهرداری باشد اما لایحه‌ای که دولت به مجلس برده بود، این اختیار را از شهرداری گرفته. براساس این لایحه در استان‌های دیگر، استانداران و در تهران، وزیر کشور مسئولیت مدیریت بحران را در اختیار خواهند داشت. البته شهردار تهران همچنان به‌عنوان یکی از اعضای اصلی در ستاد مدیریت بحران حضور خواهد داشت، اما ریاست آن باتوجه به استدلال‌های دولت به وزیر کشور داده شده است. با توجه به حساسیت‌هایی که شهر تهران دارد، در آینده این موضوع باید اصلاح شود. شرایط تهران با شهرهای دیگر متفاوت است. این شهر بزرگ‌ترین و بهترین مراکز تخصصی مدیریت بحران و امکانات قابل‌توجهی را برای مدیریت بحران در اختیار دارد؛ بنابراین با توجه به امکانات و منابعی که شهرداری در اختیار دارد، نمی‌توان شهرداری را از رأس مدیریت بحران تهران کنار گذاشت. البته استدلال دولت و کسانی که این لایحه را تدوین کرده‌اند، این است که بحران نیاز به بسیج ملی همه امکانات دارد و بر همین اساس، مدیریت را در اختیار دولت قرار دادند. اما متأسفانه مقتضیات شهر تهران در این لایحه دیده نشده است؛ البته پیشنهادهایی مبنی بر اینکه تهران در این زمینه به‌طور خاص دیده و از این قضیه مستثنی شود در صحن علنی مجلس مطرح شد، اما در نهایت به‌خاطر مخالفت دولت و کمیسیون تخصصی، با آن موافقت نشد. درمجموع اختیاری که شهرداری در گذشته داشته باید به همان شکل در قانون جدید تصویب می‌شد. قانون مدیریت بحران در گذشته به‌صورت آزمایشی اجرا می‌شد و قانون مصوبی در این زمینه وجود نداشت، اما با توجه به اینکه شهرداری تهران در بحران‌ها به‌موقع و درست عمل کرده است، باید قانون جدیدی که در قالب لایحه دولت به مجلس آمد نیز به همان شکل قبل تصویب می‌شد. به‌هرحال من یقین دارم که دولت نیز بعدها به این نتیجه خواهد رسید که اصلاحاتی در ارتباط با تهران در این لایحه پدید آورد. یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که خدای نکرده اگر همزمان در تهران و چند شهر دیگر بحرانی شکل بگیرد، وزارت کشور نمی‌تواند بحران را به‌طور خاص هم در تهران و هم در سایر استان‌های دیگر مدیریت کند. فراکسیون مدیریت شهری مجلس شورای اسلامی هم مثل ما بر این باور بود که در این موضوع نوعی تداخل وظایف پیش می‌آید. اعضای این فراکسیون هم به‌عنوان فراکسیون تخصصی مدیریت شهری دنبال این بود که این اختیار در تهران به شهردار داده شود. بر همین اساس معتقدم با توجه به نگاه تخصصی فراکسیون مدیریت شهری مجلس، مدیریت بحران در تهران بار دیگر به شهرداری برگشت داده شود.

ابهام در قانون مدیریت بحران

 محمدفرید لطیفی، معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور
قانون جدید مدیریت بحران که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ شده‌است، دارای برخی ابهامات است.
 البته در کنار این ابهامات، اتفاق دیگری هم وجود دارد. براساس قانون جدید مدیریت بحران، مسئولیت بحران شهر تهران به‌عهده وزیر کشور گذاشته شده ‌است. اما اینکه گفته می‌شود در این شرایط ممکن است موازی‌کاری میان شهرداری و سازمان مدیریت بحران کشور در زمینه مدیریت بحران در تهران ایجاد شود، لازم است بگویم که علاوه بر تهران در بسیاری دیگر از کلانشهرها شهرداری‌ها سازوکار مدیریت بحران را ایجاد کرده‌اند؛ بنابراین اینطور نیست که موازی‌کاری ایجاد شده باشد و هریک وظیفه و مسئولیت‌های خود را انجام خواهند داد. بنانیست این دو سازمان با یکدیگر ادغام شوند.
سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران کار خودش را انجام خواهد داداما نام شورای هماهنگی مدیریت بحران در قانون جدید تغییر کرده و به ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی تبدیل شده است. همچنین کارگروه‌های ۱۴گانه در قانون جدید حذف شده و وظایف آنها به دستگاه‌های ذیربط واگذار شده است. ستاد مذکور نیز علاوه بر نقش مستقیم در تصمیم‌گیری‌های مربوط به امور پیش‌بینی، پیشگیری و آمادگی در نقش فرماندهی عملیات نیز فعالیت خواهد کرد.