آتش ترور در تنور سرد انتخابات افغانستان

محمدامین خرمی ـ خبرنگار

10روز مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، اشرف غنی با برگزاری یک گردهمایی بزرگ بیرون از پایتخت تلاش داشت تا فضای انتخاباتی این کشور را اندکی گرم کند اما این تجمع هدف حمله انتحاری نیروهای طالبان قرار گرفت تا این گروه بار دیگر نشان دهد به جلوگیری از برگزاری انتخابات کمر بسته است.
مقام‌های دولتی افغانستان اعلام کرده‌اند حوالی ظهر دیروز در شهر چاریکار ولایت پروان، در مجاورت ولایت کابل، یک عامل انتحاری سوار بر موتورسیکلت، مواد منفجره همراه خود را در ورودی محل برگزاری گردهمایی منفجر کرد. این حمله تروریستی که لحظاتی پیش از آغاز سخنان اشرف غنی رخ داد، 26کشته و بیش از 40زخمی به جا گذاشته است.
طبق گزارش تلویزیون طلوع افغانستان، اکثر افراد کشته شده و آسیب دیده در این انفجار، غیرنظامی بوده‌اند و در میان آنها تعدادی زن و کودک هم دیده می‌شود. حال 11نفر از زخمی‌شده‌ها وخیم گزارش شده است. ساعاتی بعد از این حمله، یک حمله انتحاری دیگر در مرکز کابل در نزدیکی سفارت آمریکا، 22کشته و 38 زخمی به جا گذاشت. طالبان مسئولیت این حمله را نیز به‌عهده گرفت.
طالبان از چند‌ماه پیش اعلام کرد که با برگزاری انتخابات مخالف است و حملات خود را ابتدا برای جلوگیری از برگزاری نشست‌های انتخاباتی و سپس برگزاری رای‌گیری شدت خواهد بخشید. آمار کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان نشان می‌دهد بیش از 9میلیون و 600هزار نفر برای شرکت در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند. سال گذشته، در انتخابات مجلس نیز حدود 9میلیون و 100هزار نفر برای رای‌دهی ثبت‌نام کرده بودند اما تنها حدود 4میلیون نفر آرای خود را به صندوق‌ها انداختند. تهدیدهای طالبان دلیل اصلی حضور نه چندان چشمگیر مردم در پای صندوق‌های رأی بوده است.

ناامنی؛ سد راه انتخابات
طی ماه‌های گذشته، درگیری‌ها میان نیروهای طالبان و نیروهای ارتش و پلیس افغانستان تشدید شده است. یک‌ماه قبل، شهر قندوز مرکز ولایت قندوز برای سومین بار در آستانه سقوط قرار گرفت و نیروهای طالبان در حمله‌ شبانه، کنترل اکثر مناطق این شهر را در دست گرفتند. دیگر ولایت‌های افغانستان ازجمله اروزگان، بادغیس، فاریاب، سرپل، بغلا، غزنی و تخار نیز شاهد ناامنی‌های گسترده بوده است. با توجه به ادامه ناامنی‌ها، برخی گروه‌ها و احزاب سیاسی در افغانستان خواستار تعویق انتخابات شده‌اند اما شخص رئیس‌جمهور بر برگزاری انتخابات در روز شنبه 6مهرماه اصرار دارد. اشرف غنی برگزاری انتخابات را حتی بر مذاکرات صلح با طالبان نیز مقدم دانسته و اعلام کرده این مذاکرات پس از تعیین برنده انتخابات پی گرفته خواهد شد. 29هزار صندوق رأی در 5هزار و 300شعبه اخذ رأی مستقر خواهند شد. نیروهای امنیتی اعلام کرده‌اند، هنوز برای تامین امنیت بیش از 400شعبه تمهیداتی درنظر گرفته نشده است. 72هزار نیروی امنیتی مسئولیت برقراری نظم را در روز انتخابات به‌عهده خواهند داشت. حدود 30هزار نیروی آماده نیز به‌عنوان نیروهای کمکی درنظر گرفته شده‌اند.
18نامزد ازجمله اشرف غنی رئیس‌جمهور فعلی و معاون او یعنی عبدالله عبدالله در انتخابات ریاست‌جمهوری حضور دارند. 2‌ماه پیش، در نخستین روز آغاز تبلیغات انتخاباتی، امرالله صالح، معاون اول اشرف غنی در انتخابات، هدف یک حمله سنگین تروریستی قرار گرفت. اگرچه او از این حمله جان سالم به در برد، اما عده‌ای از همراهانش در دفتر حزب روند سبز کشته شدند. خود او نیز زخمی شد. اگرچه طالبان مسئولیت این حمله را به‌عهده نگرفت اما انگشت اتهام همه به سوی این گروه نشانه رفت؛ چرا که رهبران آن بارها برگزاری انتخابات را «نامشروع» اعلام کرده‌اند. طالبان 5سال پیش نیز ابتدا با انتشار بیانیه‌ای انتخابات ریاست‌جمهوری را تهدید کرد و سپس در جریان برگزاری انتخابات شعبه‌های مختلف و دفتر احزاب را هدف قرار داد.

طالبان، معلق میان مذاکره و حمله
شدت گرفتن حملات طالبان در حالی اتفاق می‌افتد که سران این گروه طی 11‌ماه گذشته مشغول مذاکره و چانه زنی با آمریکا بر سر صلح و آتش‌بس بوده‌اند. 2هفته قبل دو طرف به یک توافق دست یافتند اما در اندکی پیش از نهایی شدن آن، مذاکرات از سوی دونالد ترامپ یک‌طرفه متوقف شد. او کشته شدن یک سرباز آمریکایی در حمله طالبان را دلیل تصمیم خود عنوان کرد اما رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند مخالفت رهبران طالبان برای سفر به خاک آمریکا، دلیل اصلی این تصمیم بوده است. گفته می‌شود ترامپ خواستار حضور همزمان رهبران طالبان و رئیس‌جمهور افغانستان در کمپ‌دیوید بوده تا در آنجا و با حضور او توافقنامه صلح افغانستان به امضا برسد؛ خواسته‌ای که با مخالفت طالبان روبه‌رو شده است. رهبران طالبان خواستار حضور روسیه، چین و دولت قطر در امضای توافقنامه صلح، در جایی خارج از خاک آمریکا هستند.
طبق این توافق، 14هزار نیروی آمریکایی مستقر در افغانستان طبق یک جدول زمانی، 14‌ماه خاک این کشور را ترک خواهند کرد. دو طرف توافق کرده‌اند در مرحله نخست 5هزار و 400سرباز آمریکایی افغانستان را ترک کنند. طالبان در مقابل متعهد شده حملات خود به نیروهای آمریکایی را متوقف کند و مانع انجام حمله از خاک افغانستان علیه منافع آمریکا شود. زلمای خلیلزاد که به‌عنوان فرستاده ویژه ترامپ در مذاکرات حضور داشته، این توافق را مقدمه‌ای برای مذاکرات صلح میان دولت و طالبان دانسته است. طالبان اما دولت را نامشروع می‌داند و اعلام کرده تنها حاضر است با گروه‌های سیاسی افغان و نمایندگان آنها در مورد آینده افغانستان مذاکره کند. بر این اساس، قرار بود یک نشست بین‌الافغانی پیش از انتخابات در نروژ برگزار شود.
دیروز شیر محمد استانکزی از اعضای هیأت مذاکره‌کننده طالبان اعلام کرد این گروه خواستار ازسرگیری مذاکرات است و همچنان به تعهداتش پایبند می‌ماند. استانکزی هفته گذشته در صدر هیأتی از طالبان به مسکو رفت و با مقام‌های سیاسی روسیه دیدار و مذاکره کرد. از سوی دیگر هیأت طالبان به سرپرستی عبدالسلام حنفی روز دوشنبه به تهران سفر کرده است. مذاکرات صلح محور گفت‌وگوهای طالبان با مقام‌های ایرانی اعلام شده است.


بیش از 2هزار قربانی طی یک‌ماه

شبکه بی‌بی‌سی جهانی با انتشار گزارشی خبر داد،‌ ماه گذشته میلادی یکی از خونین‌ترین ماه‌های جنگ 18ساله افغانستان بوده است. براساس این گزارش، در‌ماه آگوست (10مرداد-9شهریور) 2هزار و 307نفر در 611رویداد امنیتی در افغانستان کشته شده‌اند. این تعداد تلفات، نتیجه حملات داعش، طالبان، نیروهای دولتی و نیروهای خارجی مستقر در افغانستان بوده است. هزار و 948نفر نیز طی این مدت زخمی شده‌اند. هم دولت افغانستان و هم طالبان، اعتبار این آمار را زیر سؤال برده‌اند اما آمار منتشر شده از سوی خبرنگاران بی‌بی‌سی و براساس وقایع رخ داده طی‌ماه گذشته جمع‌آوری شده است. بیشتر این افراد، نیروهای طالبان بوده‌اند اما حدود یک پنجم آنها را مردم عادی تشکیل می‌دهند. حدود هزار نفر از نیروهای افغانستان طی یک‌ماه گذشته کشته شده‌اند. همزمان حدود 700نفر از نیروهای دولتی نیز قربانی شده‌اند. در همین مدت، 473نفر از مردم عادی نیز کشته و 786نفر نیز زخمی شده‌اند. تنها در یک حمله انتحاری گروه داعش که یک عروسی را در محله‌ شیعه‌نشین کابل هدف قرار داد، 112نفر جان دادند. با این حساب، طی‌ماه گذشته میلادی، روزانه 74نفر در افغانستان کشته شده‌اند که این میزان کشته بیش از کشته‌های جنگ سوریه و یمن است.