گزارش
متحدان مردد
در آمریکا از رئیس‌جمهور تا سناتورها و رسانه‌ها، درباره جنگیدن یا نجنگیدن به خاطر سعودی‌ها بحث می‌کنند
جواد نصرتی ـ خبرنگار
موضع‌گیری آمریکا به نفع سعودی‌ها در پی حملات پهپادی یمنی‌ها به تأسیسات نفتی عربستان و اتهام‌زنی به ایران، بار دیگر این سؤال را در جامعه آمریکا مطرح کرده که ارتش این کشور، تا کجا باید جور عربستان را بکشد و به نیابت از این پادشاهی، درگیر تقابل‌های نظامی در خاورمیانه شود.
دونالد ترامپ، در نخستین واکنش به این حمله، در توییتر بدون اشاره به ایران اعلام کرد که ارتش این کشور آماده نشان دادن واکنش است و دوشنبه در جمع خبرنگاران، عملا ایران را عامل این حمله معرفی کرد. هرچند او در همین صحبت‌ها در واشنگتن اعلام کرد که مایل است از جنگ با ایران اجتناب کند و عملا از موضع‌گیری اولیه خود پا پس کشید اما همان موضع‌گیری اولیه کافی بود تا موجی از انتقادها علیه حمایت بی‌دلیل دولت آمریکا از عربستان شکل بگیرد.
نه‌تنها رسانه‌های آمریکایی در رد حمایت بی‌چون و چرای آمریکا از عربستان موضع گرفتند، که نمایندگان کنگره هم به موضع‌گیری ترامپ حمله کردند و این نکته را یادآوری کردند که قانون اساسی کشورشان، اختیار اعلان جنگ را نه به رئیس‌جمهور که به کنگره آمریکا داده است.
خرید حمایت آمریکا
ترامپ در همان توییت خود درباره حمله به تأسیسات نفتی عربستان، عملا نوع واکنش آمریکا به واقعه را به واکنش سعودی‌ها گره زد و اعلام کرد که تصمیم‌های بعدی را پس از اینکه صحبت‌های سعودی‌ها را بشنود خواهد گرفت. همین گزاره، نشان‌دهنده سیاست‌های دولت ترامپ است و طیف وسیعی از انتقادها، به همین رویکرد رئیس‌جمهور آمریکا بوده است. به گزارش نیویورک‌تایمز، ترامپ در حالی در ماجرای حمله به عربستان، واکنش‌های دولت خود را به چیزی که سعودی‌ها خواهند گفت گره زده که به‌سختی می‌توان تصور کرد او اجازه بدهد متحدان اروپایی آمریکا یا ناتو، واکنش واشنگتن در هر مسئله دیگری را دیکته کنند.
سوگیری‌های امروز ترامپ به نفع عربستان، در تقابل کامل رویکرد او با عربستان در همین 5سال پیش است. ترامپ در تابستان آن سال، زمانی که به‌جای رئیس‌جمهور تنها یک تاجر نیویورکی بود، در یک توییت که بعدا بسیار دست‌به‌دست شد، گفته بود عربستان باید در جنگ‌های خود بجنگد و انتظار نداشته باشد دیگران به‌جای این کشور وارد تقابل‌های نظامی شوند.
با این حال قراردادهای بسیار سودآور نظامی با عربستان و رابطه شخصی ترامپ با خاندان سلطنتی در ریاض، ترامپ را هم وارد مسیری کرده که دهه‌هاست یکی از سیاست‌های جنجالی روسای جمهور آمریکا در خاورمیانه بوده است.
عربستان؛ طلبکار همیشگی آمریکا
تاریخ، دست‌کم در دهه‌های اخیر، ثابت کرده که همه در ریاض اینطور فکر می‌کنند که یکی از وظایف ذاتی ارتش آمریکا، حمایت از عربستان است. به گزارش نیویورک‌تایمز، آنها در دهه90 بعد از حمله صدام‌حسین به کویت، عملا توانستند ارتش آمریکا را برای دفاع از خود در برابر عراق به استخدام دربیاورند و البته با سخاوت زیاد، یک‌چهارم هزینه‌های جنگ اول خلیج‌فارس را پرداخت کردند.
این حس طلبکاری، در یکی از جملات معروف رابرت گیتس، وزیر دفاع دولت‌های جورج بوش و باراک اوباما که در سال2010 به مطبوعات درز کرد کاملا آشکار بود. گیتس، در آن سال به وزیر امورخارجه فرانسه گفته بود سعودی‌ها همیشه می‌خواهند «تا آخرین آمریکایی با ایرانی‌ها بجنگند».
با این سابقه است که منتقدان، به‌شدت با دخالت نظامی آمریکا به نفع ریاض در روابط پرتنش ایران و عربستان مخالفند و در روزهای اخیر، بارها به این مسئله اشاره کرده‌اند که ارتش این کشور، نباید به‌خاطر عربستان وارد یک درگیری بی‌پایان دیگر شود. نگرانی از دخالت نظامی به نفع ریاض، کار را به جایی رسانده که برخی در آمریکا، این مسئله را با صدای بلند فریاد می‌زنند که آمریکا و عربستان هیچ‌گونه پیمان همکاری نظامی ندارند و دلیلی ندارد که ارتش این کشور، به نفع عربستان وارد شود.
نیویورک‌تایمز هم در یادداشتی به حمایت نابجای دولت دونالد ریگان از صدام‌حسین در جنگ ایران و عراق اشاره کرده و آن را با شرایط امروز مقایسه کرده است. اندرو باسویچ نویسنده این یادداشت این مسئله را مطرح کرده که دشمنی آمریکا با ایران، به این معنا نیست که عربستان دوست واشنگتن است و نوشته که پاداش لطف آمریکا به صدام‌حسین، اشغال کویت توسط بغداد و تحمیل یک جنگ عظیم به آمریکا بود.
بزرگ‌ترین منتقدان حمایت غیرمنطقی آمریکا از عربستان، نمایندگان دمکرات مجلس هستند. به گزارش سی‌ان‌ان، ایلهان عمر، عضو دمکرات مجلس نمایندگان دوشنبه همچون برخی همکارانش یادآوری کرد که اعلان جنگ، از وظایف کنگره است؛ «براساس قانون اساسی، تنها کنگره حق اعلان جنگ را دارد. رئیس‌جمهور و وزیر خارجه این حق را ندارند. و مسلما عربستان سعودی هم این حق را ندارد.»
حمایت بی‌حاصل
حمایت دولت آمریکا از عربستان سعودی، نه‌تنها با انتقادهای سنگین داخلی مواجه است که با کنایه‌های خارجی هم روبه‌روست. حمله به حیاتی‌ترین تأسیسات نفتی عربستان در عمق خاک این کشور، این مسئله را مطرح کرده که ده‌ها میلیارد دلار خرید تسلیحاتی از آمریکا هم نتوانسته آنها را در برابر گروه کم‌بضاعت انصارالله یمن ایمن کند. عربستان نه‌تنها در جنگ یمن برابر حوثی‌ها زمینگیر شده، که در داخل هم در مقابل آنها آسیب‌پذیر است. در چنین شرایطی، کنایه‌های ولادیمیر پوتین بسیار معنادار به‌نظر می‌رسد. رئیس‌جمهور روسیه که برای شرکت در اجلاس سه‌جانبه روسیه، ایران و ترکیه در آنکارا بود، در صحبت‌هایی که با خنده‌های حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه همراه بود، به سعودی‌ها پیشنهاد کرد که همچون ایران و ترکیه سامانه‌های دفاع هوایی اس-300 و اس-400 را برای دفاع از حریم هوایی خود بخرند.
اتکای عربستان به واشنگتن در منطقه هم منتقدانی دارد و در روزهای اخیر، صحبت‌های نماینده سابق پارلمان کویت که گفته است سعودی‌ها نباید به ترامپ دل ببندند با واکنش‌های زیادی مواجه شده است. او در توییتر نوشته: «ایران یک عطسه کرد و نصف تولید نفت عربستان برای چند هفته متوقف شد پس چگونه می‌خواهید با این کشور بجنگید؟... حقیقت تلخ است اما من تکرار می‌کنم جنگ با دشمنی که از ما برتری دارد خودکشی است، به‌دنبال ابزار دیگری باشید و به ترامپ اعتماد نکنید؛ چراکه اگر جنگی دربگیرد هیچ اثری از نفت کشورهای عربی باقی نخواهد ماند.»
