رخت سیاه بر تن شهر

مریم سمائی/روزنامه ‌نگار

هر ساله در آستانه ‌ماه‌محرم حال و هوای شهر عاشورایی می‌شود. برافراشته شدن پرچم‌های سیاه و سرخ روی عرشه پل‌ها، برپا شدن داربست‌ها و چادرهای سیاه در گوشه و کنار کوچه‌ها و خیابان‌ها، به گوش رسیدن صدای مداحی و عزاداری و... همه و همه گواه فرا‌رسیدن‌ماه محرم و برپایی مجالس عزاداری حسینی است.
شهرداری تهران امسال هم مانند سال‌های گذشته با آمادگی کامل برای برپایی هر چه بهتر مراسم عزای حسینی به میدان آمده و قرار است برنامه‌های مختلفی در این زمینه داشته باشد؛ از اکران طرح‌های فرهنگی متناسب با ایام محرم در سطح شهر گرفته تا ایمن‌سازی‌ مساجد و تکایا و حتی برگزاری تئاترهای مذهبی.
حدود یک‌ماه پیش بود که سازمان زیباسازی برای انتخاب طرح‌های فاخر شهری در ایام محرم اقدام به برگزاری کارگاهی با موضوع محرم کرد و تعداد
 143‌  اثر از 424   اثر رسیده را برای به‌کار بردن در سطح شهر انتخاب کرد.
از میان طرح‌های انتخاب شده که همگی متناسب با عاشورا و با محوریت آزادگی و ظلم‌ناپذیری بودند حدود 40 اثر برای اکران در سطح شهر انتخاب شد که از روز جمعه 8شهریور به مرور روی بیلبوردهای شهر تهران نصب شده است.

تهران در حال‌و‌هوای محرم
مجتبی یزدانی، معاون خدمات شهری شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری درباره اقدامات شهرداری تهران برای بهتر برگزار شدن مراسم امام‌حسین(ع) می‌گوید: فضاسازی و اکران طرح‌های فرهنگی و تبلیغات محیطی و سیاهپوش کردن سطح شهر بر اساس طرح‌های سازمان زیباسازی و با همکاری مناطق 22گانه انجام شده است.
پاکسازی، نظافت، رفت‌و روب معابر اطراف هیئات، تکایا و مساجد از دیگر کارهایی است که به‌صورت مستمر در سطح شهر انجام خواهد شد. یزدانی می‌گوید: اکیپ‌های عملیاتی سازمان آتش‌نشانی در این ایام به‌ویژه روزهای عاشورا و تاسوعا در نقاط حادثه‌خیز و کانون تجمع عزاداران حسینی و مسیرهای منتهی به مساجد، تکایا و هیئات‌مذهبی مستقر خواهند شد. منطقه بازار تهران، حرم حضرت عبدالعظیم و حرم امامزاده‌صالح از جمله نقاط پرتردد برای عزاداران است که اکیپ‌های ویژه را در این نقاط مستقر می‌کنیم تا شرایط را تحت کنترل داشته باشند. ارتقای سطح دانش ایمنی شهروندان و به‌خصوص متولیان مساجد و تکایا هم در این ایام از برنامه‌هایی است که در دستور کار داریم.
او از ارتقای سطح کمی و کیفی خدمات‌رسانی برای رضایتمندی عزاداران حسینی خبر می‌دهد و می‌گوید: رسیدگی ویژه به کلیه امورات نظافتی و ایمن‌سازی‌ انهار، باغچه‌ها و معابر عمومی ازجمله برنامه‌های در دستور‌کار بوده که انجام شده است. همچنین برنامه‌ای برای استقرار مخازن ویژه پسماند خشک در کنار هیئت‌ها و مساجد داریم تا از ریخت‌و‌پاش‌ها و خدشه‌دارشدن چهره شهری جلوگیری شود و پسماندها سریع‌تر جمع‌آوری شوند.
او از برنامه‌ای برای رفع مخاطرات احتمالی در مسیر‌های پیاده‌روی خبر می‌دهد و می‌گوید: حذف زوائد فیزیکی معابر و پاکسازی جداره‌های شهری با اولویت مسیرهای منتهی به مساجد، هیئات مذهبی و تکایا و جایگاه‌های پخش نذورات در طول مسیر حرکت دسته‌جات عزاداری از دیگر برنامه‌های معاونت خدمات شهری است که در ایام محرم و صفر انجام می‌شود.
معاون شهردار اشاره‌ای هم به فضاسازی بوستان‌های شهر می‌کند و می‌گوید: سرویس‌های بهداشتی و نمازخانه‌های بوستان‌های شهر مناسب‌سازی‌ شده تا عزاداران بتوانند  هنگام اذان نماز خود را به جای بیاورند. کنترل سیستم‌های صوتی داخل بوستان‌ها، نمازخانه‌ها و محل‌های برپایی نماز جماعت هم از جمله مواردی است که در دستور کار قرار گرفته تا در ظهر روز عاشورا مشکلی وجود نداشته باشد.

برپایی عطر سیب
برپایی نمایشگاه عطر سیب یکی از برنامه‌هایی است که شهرداری تهران در چند سال اخیر اجرا کرده است. این نمایشگاه علاوه بر اینکه زمینه خدمات‌رسانی معنوی به هیئت‌ها و شهروندان را تسهیل کرده، فرصت خوبی هم برای تولید‌کنندگان داخلی ایجاد می‌کند.
یزدانی درباره برپایی این نمایشگاه هم به همشهری می‌گوید: برخلاف سال‌های گذشته که نمایشگاه عطر سیب در بوستان ولایت برگزار می‌شد امسال این نمایشگاه در بوستان گفت‌وگو برگزار شده است و سعی شده که سبک و سیاق آن با سال‌های قبل متفاوت باشد.البته این نمایشگاه زیرنظر معاونت اجتماعی شهرداری برگزار می‌شود.

ترویج فرهنگ حسینی
سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران هم ازجمله سازمان‌هایی است که در ایام محرم و صفر ویژه‌برنامه‌های متعددی اجرا می‌کند.
علیرضا فاطمیان‌پور، معاون فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری درباره این ویژه‌برنامه‌ها می‌گوید: امسال در ‌ماه محرم سال1441 هجری‌قمری سازمان فرهنگی هنری شهرداری برنامه‌های متعددی را در دستور کار خود قرار داده که یکی از این برنامه‌ها برگزاری سیزدهمین آیین تجلیل از نوگلان حسینی است. این برنامه چند سالی است که با هدف شناسایی استعداد مداحان جوان برگزار می‌شود.
نشست‌های ادبی مختلفی هم در حوزه محرم، عاشورا و قیام امام‌حسین(ع) با عنوان« بر آستان اشک» برگزار می‌شود. پس از پایان نشست‌ها، اشعار خوانده شده برای انتشار جمع‌آوری خواهد شد.
فاطمیان‌پور به مراسمی که هر سال در میدان امام‌حسین تهران برگزار می‌شود اشاره‌ای می‌کند و می‌گوید: مجموعه برنامه‌های متمرکزی طی 2‌ماه محرم و صفر در میدان امام‌حسین(ع) برگزار می‌شود که این برنامه‌ها اغلب در قالب اجرای تعزیه برای نوجوانان و بزرگسالان، تئاتر میدانی، برنامه‌های همایشی و برپایی غرفه‌ها خواهد بود. یکی از برنامه‌های همایشی تجمع بزرگ آذری‌زبان‌های مقیم تهران است که در هفته اول محرم در این میدان برگزار می‌شود.
برنامه مرثیه آفتاب هم دیگر برنامه‌ای است که برای زنده‌نگه‌داشتن آیین تعزیه‌خوانی و پرده‌خوانی در سراسر مناطق تهران برگزار می‌شود. پنجمین سوگواره عاشورایی هم به‌منظور آموزش تعزیه و برپایی مسابقات ویژه آن در مدارس کشور به اجرا در‌می‌آید. در این برنامه برای دانش‌آموزان کلاس آموزشی تعزیه برگزار می‌شود و در نهایت تعزیه‌ها توسط خود دانش‌آموزان اجرا می‌شود.
او اشاره‌ای هم به برپایی نمایشگاه عقل سرخ می‌کند و می‌گوید: عقل سرخ نخستین نمایشگاه هنر مفهومی است که در این ایام در باغ کتاب تهران برگزار می‌شود. برنامه سوگواره‌های اقوام هم از دیگر برنامه‌های در دستور کار است که به معرفی و شناساندن ادوات عاشورایی از جمله علم، کتل و معرفی پرده‌خوانی و... می‌پردازد.
معاون سازمان فرهنگی هنری شهرداری درباره اجرای نمایش‌های موضوعی هم می‌گوید: تئاتر‌های مختلفی از جمله نمایش «خاتون» به‌مدت ۳۰ شب در پردیس تئاتر تهران اجرا می‌شود. نمایش‌های موضوعی دیگری مانند «تا رقیه»، «پای دیوار کودکی»،« شین» و... هم با هدف ترویج فرهنگ عاشورایی در این پردیس اجرا خواهد شد.
تجلیل از پیرغلامان و خادمان حسینی با عنوان «پرده عشاق» در سطح شهر تهران، برگزاری کمپین سلام بر حسین برای ترویج فرهنگ حسنه ایرانیان برای در اختیار قرار‌دادن آب به مردم، برپایی تکیه عزاداری در فرهنگسرای رسانه، تولید کتاب و محصولات ویژه کودک، نوجوان و خانواده و... از دیگر برنامه‌هایی است که سازمان فرهنگی هنری شهرداری قصد دارد در طول ایام محرم و صفر امسال آنها را در شهر تهران اجرایی کند.
پیاده‌روی جاماندگان از کربلای حسینی(ع) سال‌هاست که به تأسی از پیاده‌روی میلیون‌ها عزادار حسینی در عراق از میدان امام‌حسین(ع) به سمت حرم حضرت عبدالعظیم حسنی در شهرری برگزار می‌شود. فاطمیان‌پور در این‌باره می‌گوید: امسال هم مانند سال‌های گذشته پیاده‌روی جاماندگان اربعین از میدان امام‌حسین(ع) تا حرم عبدالعظیم‌حسنی را خواهیم داشت و امیدواریم مثل سال‌های گذشته با شکوه برگزار شود.



طرح‌های فاخر
حدود یک‌ماه پیش بود که سازمان زیباسازی برای انتخاب طرح‌های فاخر شهری در ایام محرم اقدام به برگزاری کارگاهی با موضوع محرم کرد و تعداد
 143‌  اثر از 424   اثر رسیده را برای به‌کار بردن در سطح شهر انتخاب کرد