سلامت
درد گرانی بر دندان اردبیلی‌ها
گرانی تعرفه‌های دندان‌پزشکی و فعالیت برخی مطب‌های غیرمجاز با هزینه‌های کمتر، سلامت دهان و دندان مردم اردبیل را تهدید می‌کند
پوپک قاسمی | اردبیل - خبرنگار:
پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت سال‌هاست بر سلامت و بهداشت دهان و دندان تاکید دارند و معتقدند مشکل‌های مربوط به این بخش در صورت بی‌توجهی در سنین پایین به بروز مشکلات حاد در سنین بالا منجر می‌شود.
البته به دلیل نبود پوشش بیمه‌ای برای خدمات درمانی دندان‌پزشکی، هزینه‌های بالا در شرایط اقتصادی موجود و نبود آگاهی برای حفظ سلامت دهان و دندان باعث تهدید سلامت در این حوزه شده است. این شرایط در استان اردبیل هم مانند بسیاری از استان‌های کشورمان حاکم است و هزینه‌های گران مردم را از پیگیری درمان‌های مربوط به دهان و دندان منصرف می‌کند.
هر چند آمار دقیقی از وضعیت بهداشت دهان و دندان در استان وجود ندارد، به اذعان دندان‌پزشکان اردبیلی وضعیت بهداشت و سلامت در این حوزه مطلوب نیست و اغلب مراجعه‌کنندگان آن هم در زمان حاد از جلمه خرابی و درد پس از معاینه، بیش از 5 دندان برای ترمیم دارند.
بی‌شک مشکلات مالی و گران بودن هزینه‌های درمانی را می‌توان مهم‌ترین دلیل اولویت نبود سلامت دهان و دندان ذکر کرد که گاه به دلیل این مشکل بیماران به دندان‌پزشکان تجربی با هزینه کمتر مراجعه می‌کنند و نتیجه کار غیرتخصصی تهدید سلامت بیماران است.
خدمات ساده دندان‌پزشکی هم گران است
یکی از مراجعه‌کنندگان به مطب دندان‌پزشکی می‌گوید: هزینه ترمیم دندان بسیار بالاست و حداقل باید 500 هزار تومان هزینه بپردازیم؛ البته سایر خدمات ساده مربوط به دندان هم بالا رفته است و برای کشیدن یک دندان ساده بسته به نوع کلینیک یا مطب هم باید 100 تا 300 هزار تومان هزینه کنیم. «مرضیه اکبرنژاد» می‌افزاید: گرانی باعث شده است مردم فقط در حالت اضطراری که مشکل غیرقابل تحمل پیش می‌آید به دندان‌پزشکی مراجعه کنند.
من خودم برای کشیدن دندان و پروتز متحرک به دندان‌پزشک تجربی مراجعه و حداقل نصف هزینه را پرداخت کردم. اما برای مراحل درمانی مانند ترمیم و عصب‌کشی مجبور به حضور در مطب دندان‌پزشکی شدم. برای 2 دندان که عصب‌کشی و روکش شد بیش از 4 میلیون تومان پرداختم که بی‌شک در توان مالی من و بسیاری از مردم این شهر نیست.
یکی دیگر از شهروندان که با کودک خود در مطب حضور یافته است، می‌گوید: در یکی از کلینیک‌ها فرزند خود را برای ترمیم دندان بردم اما بعد از ترمیم، درد آن قطع نشد. بعد از مدتی به دندان‌پزشکی مراجعه کردم و بعد از عکسبرداری متوجه شدیم دکتر قبل از رفع کامل پوسیدگی اقدام به پر کردن دندان کرده است. بعد از گذشت مدتی پوسیدگی به اعصاب دندان رسیده و حالا باید هزینه چندین برابری برای آن بپردازم. دندان هم قابل بازگشت نیست و باید جایگزین یا کشیده شود.
یک شهروند اردبیلی هم تعرفه‌های سنگین دندان‌پزشکان را از دلایل عمده گسترش بیماری‌های دهان و دندان در اردبیل و تأخیر و توقف درمان عنوان می‌کند و می‌گوید: در مراجعه به دندان‌پزشکان مختلف با شرایط تخصصی مختلف و حتی یکسان با تعرفه‌های متفاوتی در تمام تعرفه‌های جزئی و حتی جراحی مواجه می‌شویم که علت آن برای بیماران مشخص نیست.
«امیر محمدی» با بیان این‌که پزشکان این حوزه هیچ توضیحی به بیمار نمی‌دهند، عنوان می‌کند: تنها دلیل پزشکان برای این تفاوت قیمت‌ها کیفیت مواد استفاده‌شده برای درمان است آن هم در حالی که شهروندان به درستی نمی‌توانند نسبت به چنین ادعایی مطمئن باشند.
فرهنگسازی برای حفظ سلامت
متخصص درمان ریشه و اعصاب دندان در این باره می‌گوید: تجربه کاری ثابت کرده است شهروندان از راه‌های حفظ سلامت دهان و دندانشان آگاهی کافی ندارند. آن‌ها حتی با وجود مشاهده مشکل هم مراجعه به دندان‌پزشکی را به تاخیر می‌اندازند که این تاخیر منجر به افزایش هزینه‌ها می‌شود.
«رباب فرهنگ» ادامه می‌دهد: آگاهی از سلامت دهان و دندان می‌تواند از هزینه‌های تحمیلی بکاهد که باید آموزش آن از سوی آموزش و پرورش در سنین پایین‌تر جدی گرفته شود. فرهنگ درباره عواقب بیماری‌های دهان و دندان بیان می‌کند: نبود سلامت دندان می‌تواند بر دستگاه گوارش و دیگر اعضای بدن تاثیر بگذارد؛ به همین دلیل باید در این زمینه اقدامات لازم برای مراجعه سر وقت به پزشک انجام شود تا مشکلات حادتر چه در حوزه دندان یا سایر اعضای بدن ایجاد نشود.
فرهنگ با بیان این‌که مردم باید بین کار تخصصی و غیرتخصصی و موقت تفاوت قائل شوند، تاکید می‌کند: فرهنگ کار تخصصی در اردبیل هنوز جا نیفتاده است. گاه حتی پزشکان در حوزه غیرتخصصی خود هم خدمات درمانی ارائه می‌دهند. در حالی که امروزه تخصص حرف اول را می‌زند و اگر به دانش احترام بگذاریم باید هم بیماران و هم پزشکان سایر حوزه‌ها ارجاع به پزشک متخصص مورد نیاز در همان حوزه را در اولویت قرار دهند. این امر در مرحله اول می‌تواند از تحمیل هزینه‌های اضافی درمان‌های بعدی جلوگیری کند.
این دندان‌پزشک با اشاره به مراجعه شهروندان به پزشکانی که در حوزه درمان دندان تبحر کافی را ندارند، اظهار می‌کند: بارها تجربه کرده‌ایم دندان سالمی که با اندک ترمیم امکان درمان داشته است به دلیل تخصصی انجام نشدن کار پس از مدتی به طور کامل از بین رفته و جبران این خسارت به دندان غیرممکن شده است. در بسیاری از موارد نیاز به ایمپلنت (کاشت دندان) داریم که هزینه آن (مبلغی در حدود 2 تا 4 میلیون تومان) بسیار بالاتر از ترمیم ساده اولیه است.
پلمب 2 واحد متخلف
در روزهای گذشته دانشگاه علوم پزشکی اردبیل از پلمب 2 واحد دندان‌پزشکی متخلف در اردبیل خبر داده است که نشان می‌دهد هزینه‌های گران گاه بیماران را به بیراهه‌ها سوق می‌دهد. مدیر نظارت امور درمان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با تاکید بر این‌که به هیچ وجه اجازه تهدید سلامت جامعه را به متخلفان و سودجویان نمی‌دهیم، اظهار می‌کند: بازرسان اداره نظارت بر درمان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در روزهای گذشته از واحدهای دندان‌پزشکی بازدید کرده‌اند که در این چند روز 2 واحد متخلف شناسایی و پلمب شده‌اند.
«روزبه مقدم» با بیان این‌که این افراد دارای مدرک تحصیلی زیردیپلم و دیپلم و بدون تحصیلات تخصصی پزشکی بوده‌اند، می‌افزاید: این افراد با دایر کردن مطب، خدمات درمانی را ارائه می‌کردند که بعد از شناسایی به مراجع قضایی معرفی شدند. مشکلات و عوارض ایجادشده از سوی این مراکز بسیار بالاست و با وجود این‌که در ابتدا و در ظاهر با هزینه کمتر درمان انجام می‌گیرد، به دلیل نبود تخصص هزینه‌های آتی بسیار بیشتر و گاه آسیب وارده جبران‌‌ناپذیر است. استفاده از چنین خدمات درمانی در اکثر موارد باعث هزینه‌بر بودن روند درمان و تأخیر در بازگشت وضعیت بیمار به بهبودی کامل می‌شود.
مقدم در مورد تفاوت قیمت‌ها در واحدهای مختلف دندان‌پزشکی اظهار می‌کند: تفاوت قیمت‌ها در واحدهای مختلف دندان‌پزشکی به دلیل متفاوت بودن مواد مورد استفاده است و تعرفه کاملا مشخص در این زمینه نمی‌توان ارائه کرد، چراکه به مانند دیگر رشته‌های پزشکی در دندان‌پزشکی معاینه و تشخیص محض انجام نمی‌شود. مراحل درمانی نیز در واحدها با استفاده از مواد و تجهیزات مختلف انجام می‌شود که نحوه کار در تغییر تعرفه تاثیر می‌گذارد.
وی می‌افزاید: البته این نحوه کار نباید باعث شود اوضاع قیمت‌ها چنان آشفته شود که نتوان کنترل کرد بلکه تیم‌های نظارتی مدام در حال بازرسی واحدهای دندان‌پزشکی هستند و علاوه بر بازرسی‌ها در صورت شکایت شهروندان موارد بررسی و با متخلفان برخورد می‌شود.این مسئول تاکید می‌کند: شهروندان در صورت مشاهده تخلف گرانی یا نبود تخصص موارد را به سامانه گزارش دهند.
مقدم به شهروندان توصیه می‌کند در انتخاب پزشک دقت داشته باشند و برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها از مراجعه به افراد غیرمتخصص جلوگیری کنند. وی تاکید می‌کند: شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده مراکز متخلف و بروز هر گونه مشکل در ارائه خدمات درمانی از سوی پزشکان به سامانه 190 وزارت بهداشت اطلاع‌رسانی کنند.
خدمات رایگان دندان‌پزشکی به مناطق محروم
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با اشاره به مشکلات مالی بیماران دهان و دندان عنوان می‌کند: از سال گذشته دو دستگاه خودروی سیار به صورت کلینیک دندان‌پزشکی، مجهز به امکانات درمانی برای ارائه خدمات رایگان در مناطق محروم و روستاهای دورافتاده در خدمت مردم قرار گرفته و در روزهای گذشته شاهد اعزام تیم دندان‌پزشکی در قالب اردوی جهادی به روستاهای سرعین بودیم که امیدواریم این اقدامات هم تاثیر پیشگیرانه در تحمیل هزینه‌ها داشته باشد و هم آگاهسازی و فرهنگسازی در زمینه توجه به مشکلات دهان و دندان باشد.
«قدرت اخوان اکبری» می‌افزاید: در کنار توجه به خدمات مراقبتی اولیه سلامت دهان، خدمات دندان‌پزشکی در برنامه تحول را به صورت هدفدار با اولویت بیشتر برای دانش‌آموزان ابتدایی سطح استان در نظر گرفته‌ایم. وی با بیان این‌که استان اردبیل از جمله استان‌های با شیوع بالای پوسیدگی دندان است، عنوان می‌کند: کنترل آسیب پوسیدگی دندان مداخلات ویژه می‌طلبد به طوری که این شاخص در گروه سنی 6 سال و به عبارتی دندان‌های شیری به مراتب نامطلوب‌تر است و ما مدارس را محور پیشگیری قرار داده‌ایم.
اخوان اکبری اظهار می‌کند: رسیدن به یک شاخص کنترل پوسیدگی پایدار جز با مراقبت‌های دهان و دندان ادغام یافته در مراقبت‌های اولیه بهداشتی و توجه به ایجاد رفتارهای مثبت سلامت دهان و دندان، کنترل پلاک بسیار دقیق در گروه‌های سنی پایین، کنترل مصرف مواد قندی و افزایش استحکام دندان‌ها با فلورایدتراپی و فیشور سیلانت‌تراپی امکان‌پذیر نیست.
بر این اساس با همکاری آموزش و پرورش استان اردبیل و واحد بهداشت دهان و دندان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل این طرح در برخی شهرستان‌ها مانند نمین اجرا شده و امسال در مدارس دیگر شهرستان‌ها هم اجرا می‌شود.این مسئول تاکید می‌کند: خدمات دندان‌پزشکی در برنامه تحول استان به صورت هدفدار با اولویت بیشتر برای دانش‌آموزان ابتدایی در نظر گرفته شده است.
آموزش و حمایت؛ اولویت حفظ سلامت
در شرایط اقتصادی موجود که بسیاری از ضروریات از اولویت خانواده‌ها کنار گذاشته شده است و هزینه سنگین درمان از توان خانواده‌ها خارج شده است بهترین راه برای حفظ سلامت دهان و دندان ارائه آموزش به کودکان است تا از همان دوران ابتدایی سلامت دندان‌هایشان را حفظ کنند.
این آموزش می‌تواند در مهدهای کودک و مدارس انجام شود؛ همچنین باید با همکاری علوم پزشکی و نهادهای مسئول اقدامات بازدارنده پوسیدگی دندان مانند فلورایدتراپی و فیشورسیلنت برای دانش‌آموزان به صورت مستمر انجام شود. علاوه بر این‌ها نیاز به بازنگری در قانون پوشش بیمه‌ای برای هزینه بهداشت دهان و دندان به شدت احساس می‌شود تا این خدمات گران موجب حذف شدن مراجعه به دندان‌پزشکان و تهدید بیشتر سلامت جامعه نباشد.
